Rusya’nın işgali altında bulunan Çeçenistan, Rus bayrakları ile Vladimir Putin’in fotoğraflarının gölgesinde bir Ramazan geçirdi. Çeçenistan’da özellikle gençlerin giyim kuşamındaki batı hayranlığı ve Rusça’nın hakim dil haline gelmesi, ülkedeki dini hassasiyeti gölgeliyor. Rusya’nın sömürgesi altında her şeyini kaybeden Çeçenistan’daki işgalin devam etmesi durumunda, ilerleyen yıllarda dinlerini, dillerini ve kimliklerini kaybetmiş bir Çeçen halkı ile karşılaşma tehlikesi, ülkedeki dindarları ve dünya müslümanlarını düşündürüyor.
Yıllardır Ruslara karşı tam bağımsızlık mücadelesi veren Çeçenistan, şu anda Rusya ile işbirliği yapan Ramazan Kadirov hükümetinin egemenliği altında bulunuyor. Çeçenistan’a Türkiye’den zaman zaman işadamları, vakıf, cemaat ve dernek yetkilileri ile gazetecilerden oluşan heyetler gidiyor. Söz konusu heyetlerde bulunanların, geziden döndükten sonra direniş ülkesi olarak bildiğimiz Çeçenistan hakkında Kadirov hükümetini övücü yazılar yazması kafa karışıklığı meydana getiriyor. Ortaya çıkan kafa karışıklığının sebeplerini yerinde görmek ve Çeçenistan’ın son durumu hakkında bilgiler almak üzere geçtiğimiz günlerde Çeçenistan’a gittik.
ÇEÇENİSTAN’A DEĞİL RUSYA’YA GİTMİŞİZ
İstanbul’dan Ruslara ait bir uçakla 2 saatlik bir yolculuğun ardından Çeçenistan’ın başkenti Caharkale’ye diğer adıyla Grozni’ye vardık. Uçaktan indiğimiz sırada, Çeçenistan’a geldiğimizi düşünürken, cep telefonlarımıza “Rusya’ya hoş geldiniz” şeklinde mesaj gelmesi ve Türkiye Rusya Büyükelçiliği’nin telefon numaralarının verilmesi hayal kırıklığına sebep oldu. Heyeti, havalimanına asılı koskoca Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Çeçenistan Devlet Başkanı Ramazan Kadirov ve babası Ahmet Hacı Kadirov’un fotoğrafları karşıladı. Rusça yazılmış Grozni Havalimanı tabelasıyla yan yana duran Rusya ile Çeçenistan bayrakları ise dikkat çekti. Grozni Havalimanı’ndaki polisler Ruslardan oluşurken, Rus damgasıyla Çeçenistan’a giriş yapıldı. Havalimanında o kadar çok kamera olmasına rağmen özellikle tripota konulmuş kamera ile ülkeye giriş yapan misafirlerin özenle kayıt altına alınması ise ilginç geldi.
RUS BAYRAKLARI VE PUTİN’İN FOTOĞRAFININ GÖLGESİNDE BİR ÜLKE
Başkent Caharkale ve Gudermes şehirleri insansız sokakları ve meydanlarıyla terk edilmiş bir şehir görüntüsüne bürünmüş. Sokaklardaki direklerde, devlet dairelerinde, cami ve stat gibi yerlerde bir Rus bayrağı ile Çeçen bayrağı yan yana asılı bir şekilde dururken, Vladimir Putin, Ramazan Kadirov ve babası Ahmet Hacı Kadirov’un her yerde fotoğraflarının asılı bir şekilde olduğu görülüyor. Şehir giriş ve çıkışlarında da aynı şekilde Rus bayrakları ve fotoğrafları görebiliyorsunuz. Sokak isimleri, hastane, stat, yol ve işyerlerinin isimleri Rusça tabelalarla tanıtılıyor. Şehirlerde Rusya’ya ait bir sürü komünist yapıyı simgeleyen binalar var ve binaların tepelerinde de Rusya bayrakları sallanıyor.
SAVAŞIN İZLERİ SİLİNİYOR
Çeçenistan, şu anda yeni bir şehir yapılanmasından geçiyor. Rusya, yıllardır bombalarla, silahlarla taş üstüne taş bırakmadığı, harabeye çevirdiği Çeçenistan’da, savaşın izlerini silmeye çalışıyor. Savaşta yıkılmış, dökülmüş işyerleri ve evlere ait hiçbir kalıntı gözükmüyor. Yollar, evler, işyerleri yıkılıp, molozları kaldırılırken, hızlı bir şekilde gösterişli yeni evler, işyerleri, alışveriş merkezleri, gökdelenler, camiler ve okullar yapılıyor. Her tarafında inşaat çalışması ile karşılaştığımız Çeçenistan’da inşaat firmaları 24 saat çalışıyor. Vardiya usulü çalışan firmalar gece gündüz demeden mesai yapıyor. Hava karardığı zaman ise projeksiyon ışıkları ile çalışmalarına devam ediyorlar.
ÇEÇENİSTAN’DA SÖZ SAHİBİ RUSYA
Rusya, Çeçenistan’a o kadar hükmetmiş ki, işgal altına diğer bir ifadeyle mandası altına aldığı Çeçenistan’da tek söz sahibi olarak görülüyor. Çeçenistan’ın petrol, doğalgaz ve yer altına kaynaklarını tek başına kullanan Rusya, buralardan elde ettikleri gelirin yüzde 75’ini kendisine alıyor.
Dış ilişkiler konusunda da tek başına hareket eden Rusya, Çeçenistan’da yaşayanlara işgaline karşı çıkılmayacak kadar sus payı parası verecek, bir politika izliyor. Çeçenistan’ın iç işlerinde de Rusların sözü geçiyor. Hükümette Ruslar önemli bir şekilde yer kaplıyor.
RUS İŞGALİNİ MEŞRU GÖSTERECEK DİNÎ EĞİTİM VERİLİYOR
Çeçenistan’daki eğitim sisteminde ise her konuda olduğu gibi Rusya’nın sözü geçiyor. İslâmi üniversiteler, enstitüler ve okullar kurulsa da, bu tür kurumlarda okutulan kitapların içerikleri ve ders müfredatları Rusya tarafından belirleniyor ve gözetiminde okutuluyor.
Temel ve doğru bir İslâm dininden ziyade Rus işgalini meşru gösterecek, bir dini eğitim veriliyor. İslâm dininin özü karıştırılarak, “namazını kıl, orucunu tut ve Rusya işgalini benimse veya işgale karışma” anlayışındaki bir eğitim söz konusu.
DİNÎ HASSASİYET AZALIYOR
Rusya’nın mandası altındaki Çeçenistan’da tesettürlü bayan görmek neredeyse imkansız. Genç kızlar, başları açık ve kısa eteklerle gezerlerken, dillerinde Rusça eksik olmuyor. İşgalle beraber dini hassasiyetlerini de kaybeden Çeçen halkı, Rusya’nın sömürüsü altında dillerini de kaybediyor. Rusya’nın Çeçenistan’daki işgalinin devam etmesi durumunda, ilerleyen yıllarca iyice açılmış, saçılmış ve dini hassasiyetleri ile dillerini ve kimliklerini kaybetmiş bir Çeçen halkı ile karşılaşabiliriz.
RUSYA’NIN SİNSİ PLÂNI
İşgalle beraber Çeçenistan’ın her şeyini sömüren Rusya, halkın tepkisini çekmemek için sinsi bir plan gerçekleştiriyor. Çeçen halkından sömürdüğü paraların çok az bir kısmını Çeçenistan için harcayan Rusya, bu paralarla cami ve okul yaptırırken, kaynakların yaklaşık % 25’ini Çeçenistan için kullanıyor. Sosyal hayatın her alanın yanısıra mali kaynakları da kontrol altında tutan Rusya, kendisi ile işbirliği halinde olan Kadirov hükümetinin elini de parasal olarak güçlü kılmaktan geri durmuyor. İşgali meşru göstermeye çalışan Rusya, işgale karşı olan grupları halkın gözünde itibarsızlaştırmaya çalışması dikkat çekiyor.
ÖZER: ÇEÇENİSTAN’DA YAPILAN CAMİLER, MESCİD-İ DIRAR HÜKMÜNDEDİR
Çeçenistanlı ailelere yardımlarda bulunan İnsanı Müdafa ve Kardeşlik Derneği (İMKANDER) Genel Başkanı Murat Özer, Rusya ile işbirliği halinde olan Ramazan Kadirov hükümetinin gayri meşru olduğunu söyledi. Kadirov hükümetinin yaptırdığı camilerin Mescid-i Dırar hükmünde olduğunu kaydeden Özer, insanların bu tür camilere itibar etmemesi gerektiğini belirtti.
Çeçenistan’da şu anda yapılan yeni camiler, İslâm Üniversiteleri ve enstitülerle insanların gözlerinin boyandığını ifade eden Başkan Özer; “Rusya yanlısı olan Ramazan Kadirov hükümeti Müslümanlara şu anda hizmet etmiyor ve tam tersine zarar veriyor. Ramazan Kadirov sapkın bir adamdır ve Müslümanlara da zulmediyor” dedi.
HÜSEYİN KULAOĞLU / YENİ AKİT