25. Dönem Parlamentosu, milletvekillerinin yemin etmesinin ardından, yeni hükümet kurulması sürecine sahne olacak.
Meclis'i, bu haftadan itibaren uzun sürecek yoğun bir mesai takvimi bekliyor.
Mazbatasını alan milletvekilleri bugünden itibaren Meclis'e gelerek kaydını yaptırabilecek.
TBMM Genel Kurulu, milletvekili seçim sonuçlarının YSK'ca TRT'de ilanını takip eden 5. gün saat 15.00'de toplanacak, bu ilk birleşimde milletvekilleri yemin edecek. Bu birleşimin, geçmiş dönemler dikkate alındığında, 22 Haziran Pazartesi gününden önce yapılması mümkün görünmüyor.
TBMM'nin en yaşlı üyesinin başkanlığında toplanacak Genel Kurul'da milletvekilleri, seçim çevresi, soyadı ve adlarının alfabe sırasına göre ant içecek. Ant içme töreninde bulunmayan milletvekilleri, katıldıkları ilk birleşimin başında yemin edecek. Genel Kurul'da, en genç milletvekilleri de geçici olarak Katip Üyelik yapacak.
Anayasa'ya göre milletvekilleri şu yemini edecek:
"Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik ve laik Cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma; toplumun huzur ve refahı, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ve Anayasaya sadakatten ayrılmayacağıma; büyük Türk milleti önünde namusum ve şerefim üzerine andiçerim."
Yemin töreninin ardından, TBMM'nin 26. Başkanı'nın seçimi için takvim de işlemeye başlayacak. Meclis'in toplandığı ilk birleşimde, TBMM Başkanlığı için adaylık başvuruları alınacak. Milletvekillerinin yemin etmesinden itibaren ilk 5 gün içinde TBMM Başkanı ve Başkanlık Divanı için adaylık başvuruları yapılacak, ikinci 5 günlük sürede de seçimler gerçekleştirilecek.
Meclis Başkanlığı seçimi gizli oyla yapılacak. İlk iki oylamada üye tam sayısının üçte iki (367), üçüncü oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu (276) aranacak. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oyu alan 2 aday için dördüncü oylama yapılacak. Dördüncü oylamada en fazla oy alan üye, başkan seçilecek.
TBMM Başkanı'nın seçildiği gün Genel Kurul'da, Cumhurbaşkanlığının, Bakanlar Kurulunun istifasının kabul edildiğine ve yeni Hükümet kuruluncaya kadar göreve devamına ilişkin tezkeresi ile Cumhurbaşkanlığının Bakanlar Kurulu'nun yeniden kurulması için görevlendirmesine ilişkin tezkeresi okunacak.
Meclis Başkanı seçiminden sonra Başkanlık Divanı oluşacak. Başkanlık Divanı için siyasi partiler, temsilleri oranında Başkanlık Divanı üyesi belirleyerek başkanlığa bildirecek. Partilerin belirlediği bu adaylar, daha sonra Genel Kurul'un onayına sunulacak.
Hükümetin kurulması
Seçimleri geride bırakan Türkiye'yi önümüzdeki süreçte, koalisyon, azınlık hükümetin veya erken genel seçim senaryoları bekliyor.
Seçimlerin ardından, Hükümet kurma çalışmaları da hız kazanacak. Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Cumhurbaşkanı'na Bakanlar Kurulu istifasını sunması bekleniyor. Cumhurbaşkanı, yeni hükümet kuruluncaya kadar, mevcut hükümetin görevine devam etmesini isteyecek.
Daha sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Anayasa gereği Meclis'te en fazla sandalyeye sahip partinin genel başkanına ya da herhangi bir üyesine 63. hükümetin kurma yetkisi verecek.
Görev verilen parti genel başkanı ya da herhangi bir üyenin, 63. hükümetin Anayasa'ya göre, görevlendirildikten itibaren 45 gün içinde kurması gerekiyor. hükümetin istifası ve yeni hükümetin kurulmasına ilişkin takvim de böylece başlamış olacak.
En çok oyu alan AK Parti Genel Başkanı Davutoğlu, partisinin seçimlerde, yeni hükümetin güvenoyu alması için gerekli olan 276 milletvekiline ulaşamaması nedeniyle, koalisyon senaryoları gündeme gelecek. Bu çerçevede Davutoğlu, yeni hükümetin kurmak için diğer 3 siyasi parti ile görüşmeler yapacak. Davutoğlu hükümetin kuramaz ise Cumhurbaşkanı yeni görevlendirme yapabilecek.
Bakanlar Kurulu'nun güvenoyu alamaması veya güvensizlik oyu ile düşürülmesi hallerinde 45 gün içinde, yeni Bakanlar Kurulu kurulamadığı ya da kurulduğu halde güvenoyu alamadığı takdirde, Cumhurbaşkanı TBMM Başkanı'na danışarak seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek.
Anayasa'ya göre seçimlerin yenilenmesine karar verildiğinde Bakanlar Kurulu çekilecek ve Cumhurbaşkanı, geçici Bakanlar Kurulu'nu kurmak üzere bir Başbakan atayacak.
Geçici Bakanlar Kurulu'na, Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlarının, TBMM'deki veya Meclis dışındaki bağımsızlardan olmak üzere, siyasi parti gruplarından oranlarına göre alınması öngörülüyor.
Siyasi parti gruplarından alınacak üye sayısını TBMM Başkanı tespit ederek Başbakan'a bildirecek. Teklif edilen bakanlığı kabul etmeyen veya sonradan çekilen partililer yerine, TBMM içinden veya dışından bağımsızlar atanacak.
Geçici Bakanlar Kurulu, yenilenme kararının Resmi Gazete'de ilanından itibaren 5 gün içinde kurulacak. Geçici Bakanlar Kurulu için güvenoyu aranmayacak. Geçici Bakanlar Kurulu, seçim süresince ve yeni Meclis toplanıncaya kadar görev yapacak.
Yeni hükümetin programının okunması ve görüşülmesi
Cumhurbaşkanı tarafından hükümetin kurmakla görevlendirilen milletvekili, 45 gün içinde yeni oluşturacağı kabine üyelerini Cumhurbaşkanı'na sunduktan sonra, belirlenecek bir günde TBMM Genel Kurulu'nda, oluşturulan hükümet için güvenoyu aranacak. Yeni hükümet, Genel Kurul'da güvenoyu alması durumunda da yeni programını açıklayacak ve güven oylaması yapılacak.
Bakanlar Kurulu'nun programı, Bakanlar Kurulu listesinin Cumhurbaşkanı'nca onaylandığı günden itibaren en geç bir hafta içinde görüşülecek. Programın okunmasından iki tam gün geçtikten sonra Bakanlar Kurulu programı görüşülecek, görüşmelerin bitiminden bir tam gün geçtikten sonra güvenoylaması yapılacak.
Güvenoylaması yapıldıktan sonra, Meclis'in tatile girmesine ilişkin Danışma Kurulu önerisi okunacak ve Meclis tatile girecek.
(AA)