Yaklaşık dokuz ay süren Musul Operasyonu'nun sona erdiği ve kentin IŞİD'ten tamamen geri alındığı Irak Başbakanı Haydar El Abadi'nin dün yaptığı açıklama ile resmen ilan edilmiş oldu.
Operasyonun sonunda tam bir harabe haline gelen Musul'da şimdi ne olacağı merak konusu. Özellikle kentin batı yakasının neredeyse tamamı yıkılmış durumda.
IŞİD Musul'da yenildi ancak korkunç bir bedel ödendi
17 Ekim 2016'da Musul'u IŞİD kontrolünden geri almak adına başlatılan operasyonda kente yönelik en az 29 bin hava saldırısı düzenlendiği tahmin ediliyor. Bu saldırıların büyük bir kısmı, ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyon tarafından düzenlendi. Yine bu saldırılarda binlerce sivilin hayatını kaybettiği bilgisi de Batılı araştırma kuruluşlarınca aktarılan bilgiler arasında.
Kentin batı yakasında beş kat fazla sivil öldü
Araştırmalar, Musul Operasyonu'nda kentin batı yakasına düzenlenen hava saldırılarının çokluğu ve şiddeti sebebiyle, doğu yakasına nazaran 5 kat daha fazla sivilin bu bölgede öldüğünü ortaya koyuyor. Ayrıca halen evlerin enkazı altında olduğu belirtilen cesetler de mevcut.
'Ölenlerin yarısından fazlası kadın ve çocuklar'
Uluslararası Kızılhaç Derneği ile ortak olarak çalışan cephe hattındaki doktorların aktardığı bilgiler korku verici. Doktorlar, operasyonun son dönemlerinde sivil ölümlerinin neredeyse iki katı arttığına dikkat çekerken, ölenlerin yarısından fazlasının kadın ve çocuklardan oluştuğunu kaydediyor.
'Ceset kokuları kenti sarmış durumda'
Bağdat hükümeti güçleri ile operasyona eşlik eden yabancı muhabirlerin aktardığı bilgiye göre, özellikle kentin batı yakasındaki Eski Musul semtine yaklaştıkça ağır bir ceset kokusunun etrafı sardığı belirtiliyor. Kokunun neredeyse kentin batı yakasının tamamında hissedildiğini aktaran muhabirler, kente çok fazla sivilin öldüğüne dikkat çekiyorlar.
'En az 4 bin ceset enkaz altında'
Irak Sivil Savunma ekiplerinin yaptığı açıklamaya göre, en az 4 bin kişinin cesedinin hava saldırıları sonucu yıkılmış olan evlerin enkazları altında olduğu belirtiliyor. Bölgedeki kaynaklar, net ölü sayısının tespit edilmesinin ayları bulabileceğini ifade ediyorlar.
Bağdat hükümetinin askeri kayıpları en üst düzeyde
En az 100 bin kişilik bir güç ile düzenlenen ve ABD'nin öncülüğündeki koalisyonun da hava ve kara bombardımanlarıyla yoğun destek verdiği operasyonda, Bağdat hükümetine bağlı güçlerin kayıpları en üst düzeyde. Oldukça astronomik kayıplar veren hükümet güçlerinin, (kendi kaynaklarına göre) savaştıkları IŞİD üyesi sayısı ise sadece 5 bin.
'Hükümet resmi belgeleri yayınlamıyor'
Batılı araştırma kuruluşlarından olan Airwars'ın açıklamasına göre, Bağdat hükümeti Musul'daki askeri kayıplar ile ilgili kendisinden talep edilen resmi belgeleri yayınlamayı reddediyor. Ancak araştırma kuruluşu, hükümet güçlerinden binlerce kişinin öldüğünü ve yaralandığını güvenilir bir şekilde kaydedildiğini ifade ediyor.
Hükümet güçlerinden en az 10 bin kişinin öldüğü tahmin ediliyor
Yaklaşık dokuz ay süren Musul Operasyonu'nda Bağdat hükümeti güçlerinden en az 10 bin kişinin öldüğü tahmin ediliyor. Airwars gibi batılı araştırma kuruluşlarına dayandırılan bilgiye göre, hükümet güçlerinden ölenlerin en az 20'si üst düzey rütbeli. Ayrıca bu rakama İran'ın desteklediği Haşdi Şaabi milislerinin verdiği kayıplar dahil değil.
Irak Özel Kuvvetleri'nin en az yüzde 40'ı yok oldu
Öte yandan yerel kaynakların aktardığı bilgiye göre, 'Fırka Zehebiyye' yani 'Altın Tümen' olarak bilinen operasyon biriminin de dahil olduğu özel kuvvet biriminin en az yüzde 40'ının Musul Operasyonu'nda yok olduğu belirtiliyor. Resmi kaynaklar operasyonun belli bir döneminde Federal Polis güçlerinin operasyondan geri çekileceğini açıklamış olsa da personel sıkıntısı yüzünden bu açıklama yerine getirilemedi.
16 bin sivilin öldüğü tahmin ediliyor
Ayrıca operasyonda 9 bini kadın ve çocuk olmak üzere 16 bin kadar sivilin ölmüş olabileceği belirtiliyor. Al Jazeera'nin kendi kaynaklarına dayandırdığı bu bilgiye göre, ölümlerin çok büyük bir kısmı ABD'nin öncülüğünü yaptığı koalisyon güçlerinin düzenlemiş olduğu hava saldırı sonucu gerçekleşti.
Kenti kimler vurdu?
ABD koalisyonunun kente yönelik düzenlediği operasyonlarda kentteki 'IŞİD hedeflerine' yönelik saldırı gerçekleştiren ülkeler ise şunlar: ABD, İngiltere, Fransa, Belçika ve Avustralya ayrıca başka ülkeler tarafından da keşif ve gözetleme desteği sağlandı.
'Kentin en az yüzde 80'i yıkıldı'
Irak Sivil Savunma biriminin açıklamalarına göre, Musul kentinin en az yüzde 80'lik bir kısmı yıkılmış durumda. Ayrıca kentteki okul ve hastanelerin neredeyse tamamının da servis dışı olduğu, büyük bir kısmının tamamen yıkıldığı belirtiliyor. Elektrik ve su arıtma merkezlerinin de tamamının kullanılamaz hale geldiği belirtilen açıklamada, kentteki yıkımın çok büyük boyutlarda olduğuna dikkat çekiliyor.
'Abadi: en az 100 milyar dolar gerekli'
Öte yandan Irak Başbakanı Haydar El Abadi geçtiğimiz haftalarda yaptığı bir açıklamada, IŞİD'ten geri alınan bölgelerin yeniden onarılıp, imar edilmesi için en az 100 milyar dolara ihtiyaç olduğunu dile getirmişti. Uluslararası bazı kuruluşların Musul'un yeniden imarı için bağış topladığı bilinse de kentteki bu büyük yıkımın maliyetini kimin üstleneceği merak konusu.
Kaynak: Mepa News