TBMM Adalet Komisyonu, ''anadilde savunma'' imkanı getiren tasarıyı kabul etti. Tasarıya göre, sanık, savunmasını kendisini daha iyi ifade edebileceği başka bir dilde yapabilecek.
Ceza Muhakemesi Kanunu ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'na göre, sanık; iddianamenin okunması ve esas hakkında mütalaanın verilmesi üzerine sözlü savunmasını kendisini daha iyi ifade edebileceğini beyan ettiği başka bir dilde yapabilecek. Tercüme hizmetleri, il adli yargı adalet komisyonlarınca oluşturulan listeden, sanığın seçeceği tercüman tarafından yerine getirilecek.
Bu tercümanın gideri devlet tarafından karşılanmayacak. Bu imkan, yargılamanın sürüncemede bırakılmasına yönelik olarak kötüye kullanılamayacak.
Tasarının mevcut halinde, ''meramını anlatabilecek ölçüde Türkçe bilen sanık'' ifadesi vardı. AK Parti'nin verdiği önergenin kabul edilmesiyle, bu ifade tasarıdan çıkarıldı.
Tercümanlar, il adli yargı adalet komisyonlarınca her yıl düzenlenen listede yer alan kişiler arasından seçilecek. Savcılar ve hakimler, bulundukları illerdeki listelerden değil, diğer illerdeki listelerden de tercüman seçebilecek. Adalet Bakanlığı, buna ilişkin yönetmeliği düzenlemenin kanunlaşıp yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde çıkarılacak. Yönetmelik uyarınca tercüman listeleri oluşturuluncaya kadar, sanık mahkemeye kendi tercümanını getirecek.
Türkçe bilmeyen sanığa tercüman verilmesi imkanı, soruşturma evresinde dinlenen şüpheli, mağdur veya tanıklar hakkında da uygulanacak. Bu evrede tercüman, hakim veya Cumhuriyet savcısı tarafından atanacak.
'AĞIR BİR HASTALIK GEÇİRENLER...'
Hapis cezasının infazının hastalık nedeniyle ertelenmesi hallerine yeni bir erteleme nedeni getiriliyor. ''Ağır bir hastalık veya sakatlık nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettirememe'' hali de infazın ertelenmesi nedenleri arasına alınıyor. Buna göre; maruz kaldığı ağır bir hastalık veya sakatlık nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkumun cezasının infazı, iyileşinceye kadar geri bırakılabilecek.
Kapalı cezaevine girdikten sonra gebe kalanlardan koşullu salıverilmesine 6 yıldan fazla süre kalanlar ile eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli sayılanlar hakkında infaz ertelemesi yapılmayacak. Bu kişilerin cezası, ceza infaz kurumlarında kendileri için düzenlenen uygun yerlerde infaz olunacak.
Tasarının ilk halinde, Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlardan mahkum olanlar hakkında infaz ertelemesinin yapılmayacağı hükmü vardı. Yapılan değişiklikle, Terörle Mücadele Kanunu kapsamında mahkum olanların infazı ertelenebilecek.
Üçer aylık sürelerle gerçekleştirilen hastalık değerlendirmeleri, birer yıllık sürelerle yapılacak.
İNFAZIN ERTELENMESİNİN KAPSAMI GENİŞLETİLİYOR
Tasarıyla, hükümlünün istemiyle infazın ertelenmesi şartlarından bazılarında değişiklik yapılıyor, ayrıca erteleme kapsamı genişletiliyor.
Buna göre, kasten işlenen suçlarda 3 yıl, taksirle işlenen suçlarda ise 5 yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerin gelen hükümlünün istemi üzerine Cumhuriyet başsavcılığınca ertelenebilecek.
Erteleme her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez uygulanabilecek. Erteleme süresi içinde hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması halinde, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz edilecek.
ERTELEME TERÖR SUÇLARINDA UYGULANMAYACAK
Erteleme; terör suçları, örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar, mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulamasına karar verilenlerle disiplin veya tazyik hepsine mahkum olanlar hakkında uygulanmayacak.
Hapis cezasının infazına başlanmış olsa bile; hükümlünün yükseköğrenimini bitirebilmesi, ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü, bu kişilerin sürekli hastalık ve malullüleri nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesi, tarım topraklarının işlenebilmesinin imkansız hale gelmesi veya hükümlünün hastalığının sürekli tedaviyi gerektirmesi gibi zorunlu ve ivedi hallerde, cumhuriyet başsavcılığınca 6 ayı geçmeyen sürelerle hapis cezasının infazına ara verilebilecek. Ancak bu ara verme, iki defadan fazla olamayacak.
Erteleme isteminin kabulü, güvence gösterilmesine veya diğer bir şarta bağlanabilecek.
Kasten işlenen suçlarda 3 yıl, taksirle işlenen suçlarda 5 yıldan fazla hapis cezasının infazı için doğrudan yakalama emri çıkarılacak. Adli para cezasından çevrilen hapsin infazında hükümlüye öncelikle çağrı kağıdı gönderilecek.
HÜKÜMLÜLERE VERİLECEK ÖDÜLLER
Hükümlüler, kurum içindeki veya dışındaki genel durumları, eğitim ve iyileştirme faaliyetlerine etkin katılımları, kurum düzenine karşı tutumları ve kendilerine verilen işlerdeki gayretleri dikkate alınarak teşvik esaslı ödüllerden yararlandırılabilecek.
Bu madde hükümleri çocuk hükümlüler için de geçerli olacak. Hükümlülere verilebilecek ödüller şöyle:
-Kapalı cezaevlerinde bulunan evli hükümlüler, en geç 3 ayda bir kez olmak üzere, 3 saatten 24 saate kadar eşleri ile kurum veya eklentilerinde cezaevi personelinin yakın nezareti olmaksızın mahrem şekilde görüştürülebilecek.
-Çocuk hükümlülere, en geç 2 ayda bir kez olmak üzere, 3 saatten 24 saate kadar ana ve babasıyla veya vasisiyle kurum ya da eklentilerinde cezaevi personelinin yakın nezareti olmaksızın aile görüşmesi yaptırılabilecek.
-Haftalık ziyaret süresi 2 saate kadar uzatılabilecek. Kapalı ziyaret yerine açık ziyaret yaptırılabilecek.
-Üst üste kullanılmayan en fazla 3 haftalık ziyaret süresi toplu olarak kullandırılabilecek.
-Haftalık telefonla görüşme süresi veya sayısı 2 katına kadar artırılabilecek.
-Sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerden öncelikli veya daha uzun süreli yararlanmaları sağlanabilecek.
-Haftalık harcama miktarı yarı oranında artırılabilecek. Tek kişilik odalarda televizyon bulundurma imkanı verilebilecek.
-Hediye verilebilecek. Takdir belgesi veya tavsiye mektubu verilebilecek.
ÇOCUK HÜKÜMLNÜN NAKİL MASRAFI DEVLETTEN
Çocuk hükümlülerin, kendi istekleriyle başka cezavine nakillerinde nakil masraflarını devlet karşılayacak.
Çocuk eğitimevlerine nakiller, kurum görevlisinin nezaretinde yapılacak, açık cezaevine nakiller ise kurum görevlisi olmaksızın yapılacak. Hükümlünün, aynı il sınırları içinde bulunan cezaevleri arasındaki nakillerde aynı gün içinde; farklı illerde bulunan cezaevleri arasındaki nakillerde ise kurum amirinin 48 saati geçmeyecek şekilde belirleyeceği süre içinde nakledildiği açık cezaevine giriş yapması gerekecek.
Belirlenen süreler içinde açık cezaevine giriş yapmayan hükümlüler, firar etmiş sayılacak ve haklarında 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezası istenecek.
Çocuk hükümlüler için ziyaret süresi 1 saatten az, 3 saatten fazla olmamak üzere belirlenecek.
ÖLÜM VEYA HASTALIK NEDENİYLE VERİLEN MAZERET İZNİ
Ölüm veya hastalık nedeniyle hükümlüye verilen ''mazeret izni''nde de değişiklik yapılıyor ve hükümlünün nerede kalacağına açıklık getiriliyor.
Hükümlünün izin süresi içinde gece konaklaması gerektiği takdirde kendi evi, ana, baba, eş, kardeş veya çocuğunun evinde, güvenli görülen başka bir yerde ya da gidilen yerde bulunan kapalı cezaevinde kalmasına, gerekli güvenlik tedbirleri alınarak gidilen yerin valisi tarafından karar verilecek.
GECE KONAKLAMASI GEREKTİĞİ TAKDİRDE...
Açık cezaevinde bulunanlarla kapalı cezaevi kurumunda olup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazananlara, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini, güçlendirmelerini ve dış dünyaya uyumlarını sağlamak amacıyla 3 ayda bir, üç güne kadar izin verilebilecek.
İzin verilen tutuklunun, izin süresi içinde gece konaklaması gerektiği takdirde, kendi evi, bir yakınının evinde, güvenli görülen başka bir yerde ya da gidilen yerde bulunan kapalı cezaevinde kalmasına gidilen yerin valisi karar verecek.
Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazında aranan 6 aylık süre şartı, 31 Aralık 2015 tarihine kadar aranmayacak.
Tasarının, hükümlülere ödül verilmesine ilişkin maddesi, tasarının kanunlaşıp yayımlanmasından 2 ay sonra yürürlüğe girecek.