HAKSÖZ-HABER
Karar gazetesinin internet sitesinde yer verilen bir haber yine pes dedirtti. “Kağıt toplayıcılarından yeni düzenlemeye tepki: Bizi çok etkiler zaten günlük 70-80 TL kazanıyoruz” başlıklı haberde garip şekilde yine Suriyeliler, Afganistanlılar hedef gösterildi. Karar camiası belki editöryal politikası itibariyle bunu tasvip etmiyor olabilir ama sık sık tekrarlanan bu durum bir hayli göze batmaya başladı. Dolayısıyla hüsnü niyetle editörlerin dikkatsizliği, haberlerin iktibas olabileceği, yorum servisinin denetime kapalı oluşu vb. faktörlere mal edilebilecek bu duruma söz konusu camianın artık bir son vermesi gerekiyor. Tabi ki editöryal politikasında gerçekten bir değişiklik yoksa! Şayet editöryal politikasında Afganistan ve Suriyeliler üzerinden yabancı karşıtlığı veya zenofobi söylemine pirim verme kararı alınmışsa o zaman bunu satır aralarından dolaylı şekilde değil açıkça doğrudan yapmaları daha mertçe olacaktır.
Şu hale bakar mısınız? Haberin başlığı “Kağıt toplayıcılarından yeni düzenlemeye tepki: Bizi çok etkiler zaten günlük 70-80 TL kazanıyoruz” ama spot cümlesinde Afganlar hedef! Ve bu da yetmemiş gibi uzun metinde Afganlar bir de alt başlık açılarak hedef gösterilmiş. Halbuki yapılan düzenlemeyle ilgili birçok atık toplayıcısından görüş alınmış ve iyi de yapılmış. Birçok atık toplayıcısı düzenlemeyi çeşitli açılardan değerlendirerek yaşadıkları zorluklara dikkati çekmişler. Gel gör bir haberin özeti niteliği taşıyan spot cümlede ve alt başlıkların birinde bu insanların meramını dile getirecek ifadeler yerine bir iki şahsın muhacirleri hedef göstermeye mebni vurgularının öne çıkarılması son derece seçici bir tercih olarak karşımıza çıkıyor. Biz yine de hüsnü niyetimizi koruyarak durumu dikkatsizlikle açıklayalım ve Karar camiasını bu haberden başlayarak düzeltme yapmaya davet edelim.
haberin spotu
Afganistan ve Suriyeliler üzerinden milliyetçilik ve zenofobiye davetiye çıkaran alt başlıklar
Bahse konu haberin tam metni:
Kağıt toplayıcılarından yeni düzenlemeye tepki: Bizi çok etkiler zaten günlük 70-80 TL kazanıyoruz
Aksaray'da kağıt toplayarak geçimini sağlayan Uğur Çelik isimli vatandaş, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yayımladığı yeni genelgeye ilişkin, "Devletin yeni çıkardığı mesleki koddan haberimiz yok. Böyle bir yasanın çıkması bizi çok etkiler, zaten iş yok. Sektöre Afganlar da girdi, hiç iş yok. Bizim yaptığımız iş geri dönüşüm. Evde 7 kişiyiz, 2 kişi bu işi yapıyoruz. Günlük 70-80 TL para kazanıyoruz" dedi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, atık toplayıcıların daha iyi şartlarda çalışabilmeleri için genelge yayımladı. Bu kapsamda atık toplayıcılara, “Bağımsız Sıfır Atık Toplayıcısı Kartı” verilecek.
Bakanlığın atık toplayıcılarına yasal bir statü kazandırmayı hedefleyen genelgesi sonrası, atık toplayarak yaşamını sürdüren ve geri dönüşüme katkı veren kişilerden ‘Bağımsız Sıfır Atık Toplayıcısı Kartı’ talep edilmeye başlandı.
Çöplerden kağıt, plastik ve demir gibi çeşitli atıkları toplayarak geçimlerini sağlamaya çalışanlara yönelik yayınlanan genelge sonrası çöplerden atık toplamak isteyenlerin, bulundukları ildeki Çevre İl Müdürlükleri ile belediyelere başvurarak kart sahibi olması gerektiği bildirildi.
Başvuranlar arasında durumları uygun görülenlere, belediyeler tarafından çalışma iznini gösteren kimlik belgesi ile üniforma verilecek.
"DEVLET İZİN VERİRSE TOPLARIZ"
Sokaklarda atık toplayarak hayatını sürdüren Afganistanlı Bekir Amanözdayı, “Bir günde 100-150 lira kazanıyoruz. Bir gün iş var, bir gün iş yok. Zaten iş yok, mecbur topluyoruz, devlet için topluyoruz” dedi.
Demir isimli 46 yaşındaki atık toplayıcısı ise “Devlet bize maaş versin, toplamayalım. Ne yapalım, evde çoluk çocuk var, geçinmek sıkıntı. Örneğin şeker 300 liraydı, bin 300 oldu. Neyle geçineceğiz? Bir oğlan bir ben çalışıyoruz, geçinemiyoruz” diye konuştu.
Yaşar isimli 43 yaşındaki takı toplayıcısı da devletin izin verdiği ölçüde çalışmayı sürdüreceklerini belirterek, “Devlet izin verirse toplarız. İzin vermezse ne yapacağız? Hiçbir şey yok, zaten elim sakat. Ne yapalım, bizim gelirimiz, ekmeğimiz hep bu atık toplamak. Evimize gelin bakın, köpek bağlasan durmaz. Sabah 12’den akşam 5-6 ya kadar çalışıyoruz. Her gün çıkıyoruz, hava durumu kötü de olsa iyi de olsa yaz kış çıkıyoruz. Ekmek parası. Aylığımız yok, gelirimiz yok” dedi.
"SEKTÖRE AFGANLAR DA GİRDİ, HİÇ İŞ YOK"
Atık toplama işine göçmenlerin de girdiğini ve gelirlerinin düştüğünü söyleyen Uğur Çelik (22) isimli genç ise şunları söyledi:
“4-5 senedir bu işi yapıyorum. İşler orta düzeyde. Günlük 6-7 saat çalışıyorum. Haftanın her günü sokakta çalışıyorum. Devletin yeni çıkardığı mesleki koddan haberimiz yok. Böyle bir yasanın çıkması bizi çok etkiler, zaten iş yok. Sektöre Afganlar da girdi, hiç iş yok. Bizim yaptığımız iş geri dönüşüm. Evde 7 kişiyiz, 2 kişi bu işi yapıyoruz. Günlük 70-80 TL para kazanıyoruz. Bu ekonomide kazandığımız para eve yetmiyor, her şey ateş pahası oldu. Bu böyle gitmez, bir ‘dur’ demek gerekiyor. Hiçbir şey alamaz olduk. Ayda 2 bin 400 neye yetecek. Bu işi ölene kadar yapacağız, bir sosyal güvencemiz bile yok. Ne benim ne babamın sosyal güvencesi yok."
"İTHAL ATIK GELİYOR, İŞLER DÜŞTÜ"
Aksaray’da atık toplayıcıların getirdiklerini alıp satan işletme sahibi Ali Deniz, 20 yıldır bu işi yaptıklarını, ancak ithal atık geldiğinden beri işlerinin düştüğünü söyledi. Ali Deniz, “20 yıldır bu işi yapıyorum, çok güzel bir sektör. Bu sektörden birçok kişi faydalanıp ekmek yiyor. Yalnız bu aralar sorunlarımız var. Geri dönüşüm işi çok kötü, bu 10-15 gündür aşırı bir düşüş var. Herkes sıkıntılı, herkesin bağladığı bir maliyet, bütçe var. Şu an kimse hurdasını satamıyor. Hiçbir fabrikaya hurda gitmiyor” diye konuştu.
"YURT DIŞINDAN İTHAL OLARAK HURDA GELİYOR"
"Yurt dışından ithal olarak gelen hurdalar bizim iç piyasamızı etkiledi, bu konuda çok rahatsızız” diyen Ali Deniz, “Atık toplayan kardeşlerimiz çok sıkıntıda. ‘Jandarma bizi çevirdi, belge istiyor’ diyorlar. Nasıl belge istiyor, neye dayanarak belge istiyorlar; biz bunları da öğrenmek istiyoruz. Bize bununla ilgili bir konu da gelmedi. Bize deseler ki ‘bize bir belge verin’ ya da ‘bizden bir belge alın, bu belgeleri de seyyarlara verin, gittiği yerde rahatça işini yapsın, atık toplasın’. Hiçbir şekilde haberimiz yok, daha önce bize geldiler, ‘Geri dönüşüm belgesi almanız gerek’ diye ama bizim iş yerlerimiz maddelerinin hiçbirine uygun değil. Hiçbir meslektaşıma da uygun değil. İnşallah yeni sanayiye geçtiğimizde bu belgeleri alacağım” dedi.
"BU İŞİ TÜRKLERİN ELİNDEN ALDILAR"
Göçmenlerin atık işinde kendilerini ilerlettiğini söyleyen Ali Deniz, şöyle konuştu:
“Afgan, Suriyeli şu an Türklerden daha çok her yerdeler. Bu işi Türklerin elinden aldılar diyebilirim. Adamlar bizden daha rahat, hatta bu yüzden işleri bırakanlar bile var. Afganlılar her yerde varlar, hiç kimse de buna müdahale etmiyor. Emniyetten arkadaşlar geliyor; ‘Şuradan bu çalınmış, buradan bu çalınmış’. Benim burada bile çalınıyor. Önceden bir bekçim vardı, şimdi ikiye çıkardım. Bekçim olduğu halde çalınıyor. Geri dönüşümün gidişatı hiç iyi görünmüyor. Türkiye’nin en güzel işi ve en çok katkısı olan iş. Geri dönüşümcüler olmasa plastikler para etmez. Hepsi çöp, biz çöpü canlandırıyoruz. İthal hurdaya ne ihtiyacımız var? Fabrikaları arıyoruz, ‘Biz daha ucuza alıyoruz’ diye cevap veriyorlar. Avrupa’dan hurda nasıl daha ucuza gelir? Maliyeti var bunun. Eskiden fabrikaya gitmek 2 bin TL akaryakıt yakardı, şimdi 10 bin TL. Toplanan hurdaya bak, gelen paraya; bak bu nasıl bir matematik. Şu an herkes zararda. 10 gündür zarar etmedik hiçbir esnaf yok, kredi çekecek durumda değil hiç kimse."