Şırnak’ın Cizre ve Silopi ilçelerinde, PKK ile güvenlik güçleri arasında süren çatışmalar Türkiye ile Irak arasındaki ticaret yolunu olumsuz etkiliyor.
Habur Sınır Kapısı'nda geçişler, güvenlik nedeniyle 14 Aralık 2015 tarihinde durduruldu; kapı ancak 5 Ocak 2016’da yeniden açıldı. O da kontrollü ve sınırlı bir şekilde. Zırhlı araçların koruması altında, günde yalnızca 100 aracın geçişine izin verilmesi tarihi İpek Yolu’nda uzun araç kuyruklarına neden oldu.
TIR ve kamyonların Türkiye’den Irak yönüne geçişi iki ayrı kontrol noktasından yönetiliyor. Bunlardan ilki Cizre’ye yaklaşık 30 kilometre mesafede kurulu. Cizre’deki güvenlik koşullarına göre, TIR ve kamyonlar 50 araçlık konvoylar halinde yola çıkartılıyor. Zırhlı araçların korumasında Silopi girişindeki ikinci noktaya ulaşıyor. Burada yine güvenlik koşullarına göre konvoy Habur Sınır Kapısı'na ulaştırılıyor.
Kuyruk 20 kilometreyi buldu
Cizre girişindeki kontrol noktasında oluşan kuyruk Mardin’in Nusaybin ilçesine kadar uzanıyor. Bekleyen araçların oluşturduğu kuyruğun uzunluğu 20 kilometreyi buluyor. Bu hızla gittiği takdirde araç başı bekleme süresi de 40 güne kadar uzayabiliyor.
Mardin Kızıltepeli TIR şoförü Şehmuz Akdağ, Irak’a çikolata taşıyor:
“Sokağa çıkma yasağı başladığından beri bu yükün altındayım. Bir ay bu yollarda Kızıltepe’de falan kaldım. Arabanın üzerine çadır çektim, yükümüz bozulmasın diye. Bu durum nereye gidecek biz de bilmiyoruz.”
Ancak çikolataların son kullanma tarihi yaklaşıyor:
“35-40 gün falan oldu her halde. Bir de bu Irak’ta son kullanım tarihi 4 ay. Zaten bir buçuk ayı yolda geçti. Oraya varıncaya kadar da her halde süresi bir ay kalmaz.”
Kuyrukta bekleyen araçlar, makina parçalarından, sebze ve meyveye kadar birçok farklı ürünle yüklü. Şoförler, uzun bekleme süresinin büyük zarar yol açtığını söylüyor.
Yollarda perişan oluyorlar
Kuyruğa yeni katılan araçların önünde uzun bir bekleme süresi var. Bu süre içerisinde şoförler, araçlarında beklemek zorundalar. Isınmak sorun, tuvalet yok. Yanlarında taşıdıkları erzak en çok birkaç gün dayanıyor.
Nihat Yıldız, krizi fırsata çevirenlerden. Her gün aracına doldurduğu erzakı yol boyunca bekleyen TIR ve kamyon şoförlerine satıyor:
“Ekmeği 75 kuruşa alıp 1 liraya satıyoruz. Yumurta, sebze, ekmek ve su en çok giden ürünler. Kahvaltılık malzeme de çok satıyor. Günde iki kere geliyoruz. Bazen şoförler bizden bir şey istiyor, sipariş üzerine getiriyoruz.”
Araçları uzun süreler hareketsiz bekleyen şoförler yol kenarına yaktıkları ateşle ısınmaya çalışıyor. Ahmet Yıldırım onlardan biri:
“Burası dümdüz arazi. Ağaç, çalı çırpı da yok. Burada beklediğimiz sürede kamyonun ısıtmasını açsak mazot dayanmaz. Ne bulduysak yaktık. Sıraya yeni gelen arkadaşlara yanınızda odun getirin diyoruz. Çay yaptığımız tüpler bile bitti."
Yol kenarında bekleyen araçların güvenliği için jandarma araçları devriye geziyor. 112 Acil Sağlık ekipleri de şoförlerin sağlık ihtiyaçlarına yanıt veriyor. Ancak tuvalet ihtiyacına yönelik bir önlem alınmaması, sürücülerin en büyük sorunu.
Sınırın tekrar açılması ise ancak Cizre ve Silopi'deki operasyonların bitmesinin ardından olacak. Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, hafta sonu yaptığı açıklamada "Silopi'deki operasyonlar bitmek üzere. Cizre’de de operasyonlar bittiğinde tamamen 24 saat esası içerisinde tekrardan çalışmalara başlayacak" dedi.
Kaynak: Al Jazeera