Kenan Levent konuşmasına cemaat kavramını tarif ederek başladı. Cemaatlerin genel olarak 1) Fikir 2) Lider 3) Öncü kadro ekseninde faaliyet gösterdiklerini ifade etti. Türkiye’deki İslami cemaat ve çevreleri; a)geleneksel b) fikir eksenli(İhvan-ı Müslim veya Cemaat-i İslami tarzı vb.) c) siyasi/politik temelde faaliyet göstermeleri bakımdan değerlendirmenin mümkün olacağını söyledi. İslami cemaat ile STK faaliyetlerinin farkına değindi.
İslami cemaat ve çevrelerde görülen zaaflara ve bunlara getirilen çözümlerin ilişkilerin mahiyetini ve seyrini belirlediğini ifade etti. Çözüm önerileri babında meseleyi aşağıdaki başlıklar altında işledi:
1)İslam’ı Anlama ve Yaşamada Bütünlük ve Şahitlik Meselesi
İslam’ı inanç, ibadet, ahlak, ukubat ve sosyal düzen bakımından tek boyuta indirgeyerek anlamadan kaynaklanan sorunlara dikkat çekti. Çeşitli örnekler verdi. Geçmiş ümmetlerin başına gelen dinlerini fırkalara ayırma ve kendileri de parça parça olanların benzeri bir durumunun maalesef bugün İslam coğrafyalarında da yaşandığını ifade etti. Ümmetin dini guruplara ayrılması ve zaafa uğramasının sebeplerinden bazılarını şunlar olduğunu söyledi;
- Siyaset/politik ve iktidar mücadelesi
- Kavmiyetçilik/Milliyetçilik ve Ulusçuluk
- Usul ve füru hükümlerinde mezhep taassubu
- Dini meselelerde kendi kişisel görüşüyle fikir beyanı(gerçeği bilerek gizleme)
- Din düşmanlarının din aleyhine çevirdikleri entrikalar ve kurdukları tuzaklar
2)Kardeşlik ve Velayet Hukuku
Kur’an’dan ayetler ve hadislerden örneklerle Müslümanlar arasındaki kardeşlik ve velayet hukukuna dikkat çekti. Her daim safımızın Müslümanların safı olduğunu ve saflarımızı zayıflatacak söylem ve eylemlerden uzak durmanın gereğini belirtti. Bazı guruplardan sadır olan yanlışlardan ve hatalardan hareketle İslam düşmanlarının değirmenine su taşınmaması gerektiğini belirtti. Velayet hukukunun gereğinin yapılmaması durumunda fitne ve fesadın yaygınlaşacağını söyledi.
3)Birlikte İş Yapma Ahlakı ve Ümmet Bilincini Yükseltme
Müslüman fertlerin ancak İslami cemaatler içinde doğru bir şekilde yetiştirilebileceğini belirtti. Çevremizi kuşatan ifsada ancak birlikte karşı koyabileceğimizi söyledi. Birlikte iş yapma ve dayanışmanın tek başına yapılan işlerden daha fazla anlamlı ve değerli olduğunu söyledi. Hiçbir cemaatin tek başına ümmetim meselelerini çözebilecek yeterliliğe maalesef sahip olamadığını söyledi. Bunun içinde herkesin iyi yaptığı işlere devam etmesini ama çabaların birleştirilmesi gerektiğini ve ümmet bilinciyle hareket edilmesinin önemine değindi.
4) İlişkilerde Öncelik ve Kuşatıcılık
Bütün İslami cemaat ve çevrelerin doğal zeminlerimiz ve ilişkilerde öncelik vermemiz yapılar olduğu unutulmamalıdır. Çeşitli çevrelerin İslami yapılara yönelik eleştiri ve suçlamalarına karşı daha kuşatıcı ve yapıcı bir söylemle değerlendirmelerde bulunmanın gerekliliğine değindi.
5)Hedef ve Yöntem Farklılıkları
Hedeflerimizin açık ve net olmasına özen göstermeliyiz.Kısa, orta ve uzak hedefler belirlemeliyiz.Yanlış ve tek boyutlu hedefler ortaya koyan yapılara karşı kuşatıcı ve ikna edici bir kullanmalıyız. Metot, merhale, tedricilik meselelerinin içtihadi olduğunu unutmamalıyız. Kendi yaklaşımlarımızı mutlaklaştırmamalıyız.
6)Nitelikli İnsan Eksikliği/Örnek İslami Şahsiyet Azlığı
Cemaatlerimizde, kurumlarımızda nitelikli insan azlığı veya cılızlığı en önemli meselelerimizden biridir. Yaptığımız iyi ve güzel işlerin devamı, kökleşmesi ve meyve vermesi nitelikli insanlarımızın fazlalığına bağlıdır. Liderlik ve öncü kadroların değişimi ve yenilenmesi de başka bir sorun kaynağıdır. Bu hususlarda tüm camialarımızın hayırda yarışma ve hakkın tavsiyesi bağlamında birbirlerine uyarılarda bulunması elzemdir. Çalışmalarımızın önemli bir ayağını bu eksikliğimizi giderecek bir talim ve tedibe ayırmalıyız.
7) İlişkilerde Üslup Meselesi
Gerek insan ilişkilerinde gerekse guruplar arası ilişkilerde üslup meselesi önemlidir.
Üslup meselesinde şu dört unsura dikkat edilmelidir:
- Hikmet ve Güzel Öğüt
- Kavli leyin/ muhatabına yumuşak söz söyleyerek ikna etmeye çalışma
- Kavli beliğ/ muhatabının zihin ve gönül dünyasına tesirli söz söyleme
- Hecr- cemil/ muhataplarımızdan güzel bir şekilde ayrılmak. Yani tekrar bir araya gelme imkânını ortadan kaldırmamaya asgari özen göstermek.
Program, bütün cemaat ve çevrelerimizin Kitabın kendilerine miras bırakıldığı sabikunlardan olması duasıyla sona erdi.