Haber: Emre Demir
İslam'a hakaret içeren provokatif filmin yankıları sürerken, Fransa'da mizah dergisi Charlie Hebdo'nun, dün üçüncü kez Hz. Muhammed'in tasvir edildiği çirkin karikatürleri basması tepki çekti.
Bu karikatürleri, ifade özgürlüğünün sınırlarını test etmek için bastıklarını belirten dergi yönetimi, geçmişte bir çizerini Yahudi karşıtlığı yaptığı suçlamasıyla işten atmıştı.
Daha önce 2006 ve 2011'de benzer karikatürler yayımlayan mizah dergisi son yıllarda Müslümanlara yönelik ırkçı yayınlarıyla dikkat çekiyor. Charlie Hebdo dergisi, daha önce birçok kez hakaret ve halkı nefrete teşvik suçlamasıyla mahkûm olurken, Müslümanlara hakaret eden karikatürler aleyhine açılan davalardan beraat etti. Dergi, 2008'de ise ünlü karikatürist Maurice Sinet'nin köşe yazısında eski Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'nin gelininin Yahudi kökenli olmasına vurgu yaptığı gerekçesiyle işten atmıştı. O dönem Charlie Hebdo'nun direktörü olan Philippe Val, bir kişinin dini kökenine atıf yapmasının açık bir şekilde antisemitizm suçu olduğunu savunmuştu. Sinet söz konusu köşe yazısında eski cumhurbaşkanının oğlu Jean Sarkozy'nin iş hayatında başarılı olabilmek için Yahudi kökenli birisiyle evlendiğini iddia etmişti.
1969'da yayın hayatına Hara-Kiri ismiyle başlayan Charlie Hebdo, birçok kez aşırı sağcı gruplar ve Katolik Kilisesi tarafından açılan davalarda mahkum edildi. Dergi, 1970 yılında Fransa'da 5. Cumhuriyet'in kurucusu Charles de Gaulle'ün ölümüyle dalga geçtiği gerekçesiyle dönemin hükümeti tarafından halkı kine teşvik suçlamasıyla kapatılmıştı. 1981'de aleyhinde kin, nefret ve şiddete teşvik davalarının çokluğu nedeniyle tekrar kapandı.
"Ticari kaygılar rol oynadı"
Uluslararası İlişkiler ve Strateji Enstitüsü'nün (IRIS) Direktörü Pascal Boniface, mizah dergisinin yaptığı yayının cesaretle veya ifade özgürlüğüyle bir ilgisi olmadığını kaydederek, "Bu dergi çok iyi biliyor ki İslam'ı eleştirdiğiniz zaman satıyorsunuz. Burada bir özgürlük arayışından çok ticari bir çıkar arayışı var. Katıksız bir fırsatçılık söz konusu." dedi. İslamofobi Gözetleme Kurulu Müdürü Abdullah Zerki de, son yıllarda büyük tiraj kaybı yaşayan derginin ticari kaygılarla hareket ettiği görüşünde. Ancak, dün sabah saatlerinden itibaren tüm örnekleri satılan dergi akşam saatlerinde ikinci bir baskı yaptı. Paris'te gazete bayisi sahibi Phillippe Duval, "Bugün yarım saat içinde bütün dergiler satıldı. Normalde, dergi bir hafta boyunca stantta bekliyor ve alan olmuyor." dedi. Dün birkaç saatte 75 bin satan Charlie Hebdo, 2006'da benzer karikatürler yayımladığında bir haftada 400 bin örnek satarak rekor kırmıştı.
Fransa'da 1881 Basın Özgürlüğü Yasası ve Gayssot Yasası, basının ifade özgürlüğüne sınırlamalar getiriyor. Le Monde, Liberation ve Le Figaro gibi gazeteler de dâhil olmak üzere birçok basın kuruluşu mahkum oldu. Fransa'da stand-up sanatçısı Dieudonne, 2004'te yayımlanan bir röportajında Yahudileri "köle tüccarı" olarak nitelediği için Paris Mahkemesi tarafından ayrımcılık, kin ve şiddete teşvik suçunu işlediği gerekçesiyle mahkum edilmişti.
Fransa'da son dönemde İslam karşıtı ve ırkçı görüşler yaygınlık kazanmaya devam ediyor. Ünlü yazar ve kitap editörü Richard Millet, geçen ay yayımladığı "Anders Breivik'e Edebi Övgü" isimli kitabında Müslümanların Avrupa için teşkil ettiği tehlikeye işaret etmiş ve Norveç'in bu saldırıyı hak ettiğini savunmuştu. Gallimard Yayınevi, kitabın çektiği tepkiye rağmen Millet'i işten çıkarmadı. Son olarak, hafta sonu bir televizyon programına katılan oyuncu Veronique Genest, "Eğer, İslam'dan korkmak İslam karşıtlığı olarak adlandırılıyorsa, ben de Fransızların büyük çoğunluğu gibi İslam karşıtıyım." demişti.
Charlie Hebdo'nun provokatif yayınının ardından, Fransız hükümeti 20 ülkedeki büyükelçilikleri ve Fransız okullarını pazartesi gününe kadar kapatma kararı aldı. Hükümetten gelen açıklamalara rağmen Fransa İslam Yüksek Konseyi (CFCM) temsilcileriyle görüşen İçişleri Bakanı Manuel Valls, ifade özgürlüğünün temel bir hak olduğunu belirterek Charlie Hebdo'nun ifade ve basın özgürlüğü çerçevesinde yayın yaptığını söyledi. Karikatürlerden rahatsız olanların dava açabileceğini, ancak hiçbir sokak gösterisine izin vermeyeceklerini söyledi. Valls, cumartesi günü provokatif filmi protesto etmek amacıyla yapılacak yürüyüşe izin verilmediğini de açıkladı. CFCM Başkanı ise Fransa'da yaşayan 5 milyon Müslüman'ın bu tahrik girişimlerine kanmamaları gerektiğini söyledi. Fransa'daki Yahudi derneklerinin çatı kuruluşu CRIF'ın Başkanı Richard Prasquier, bu provokasyonu üzüntüyle karşıladıklarını bildirdi. Evry Katolik Kilisesi Başpiskoposu Michel Dubost, 3 dine mensup vatandaşların bu tür provokasyonlara karşı birlikte mücadele etmesi gerektiğini söyledi. ABD, Vatikan, Mısır, Tunus, Fas ve Arap Birliği de karikatürlere tepki gösterirken, iki Müslüman derneği dergi aleyhine dava açtı.
ZAMAN