İslam İşbirliği Teşkilatı'nın Kuruluşu ve Gelişimi

Türkiye'nin dönem başkanlığını yürüttüğü İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), yarın İstanbul'da Gazze gündemiyle olağanüstü bir toplantı gerçekleştirecek. BBC İİT’in kuruluş ve gelişim tarihçisine dair bir dosyaya yer verdi.

BBC’nin konuyla ilgili yer verdiği dosya-haber şöyle:

İslam İşbirliği Teşkilatı nedir: İİT hakkında tüm bilinmesi gerekenler

Toplantının ana gündem maddesini Pazartesi günü ABD'nin İsrail'deki büyükelçiliğini Kudüs'e taşımasını Gazze'de protesto eden 60 göstericinin İsrailli askerler tarafından öldürülmesi ve Müslüman ülkelerin gelişmelere vereceği yanıt oluşturuyor.

Türkiye, 'Olağanüstü İslam Zirvesi' olarak tanımladığı toplantı öncesinde yoğun bir diplomasi trafiği yürütüyor.

Anadolu Ajansı, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Endonezya, İran, Kuveyt ve Katar dışişleri bakanlarıyla görüşmeler yürüttüğünü aktardı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da Suudi Arabistan Kralı Selman ve Kuveyt Emiri Es Sabah dahil çok sayıda Müslüman ülkenin lideriyle görüştüğü açıklandı.

Kökü 1969'da Mescid-i Aksa'nın kundaklanmasına dayanıyor

Birleşmiş Milletler'in ardından en büyük hükümetlerarası kuruluş olan teşkilatın 4 kıtada 57 üyesi var.

İİT'nin nüvesini Suudi Arabistan merkezli İslam Birliği adlı kuruluş oluşturdu. 1966'da dönemin Somali Cumhurbaşkanı Aden Abdullah Osman'ın ortaya attığı zirve fikrine Suudi Arabistan Kralı Faysal bin Abdülaziz el-Suud da destek verdi.

İİT'yi oluşturma fikri, Fas'ın başkenti Rabat'ta yapılan İslam ülkeleri devlet ve hükümet başkanları konferansında olgunlaştı.

Konferans, 21 Ağustos 1969'da Kudüs'teki El Aksa Camii'nin kundaklanması üzerine toplanmıştı.

Bu konferansta, İslam ülkelerinin dışişleri bakanlarının Mart 1970'te bir araya gelmesi kararı alındı.

İİT'nin 1972'de kabul edilen kurucu belgesinde kuruluşun amaçları ve prensipleri şöyle sıralandı;

-Üye ülkeler arasındaki dayanışmayı ve işbirliğini güçlendirmek, kutsal mekânların korunması ve Filistin halkının mücadelesini desteklemek

-Sosyal, ekonomik, bilimsel, kültürel ve siyasi alanlarda işbirliğini arttırmak

-İslam ülkeleri arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğini güçlendirmek

-İslam'ın gerçek imajını korumak ve savunmak, İslam'ın karalanmasıyla mücadele etmek

-Ortak çıkarları garanti altına almak ve korumak ve üye ülkelerin meşru davalarına destek vermek

Kuruluşun yapısı

İİT Genel Sekreterliği, Dışişleri Bakanları Konferansı tarafından dört yıllığına atanıyor ve görev süresi sadece bir kez daha uzatılabiliyor. Genel Sekreter'in dört yardımcısı bulunuyor:

-Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı

-Kültürel, Sosyal ve Enformasyon İşlerinden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı

-Ekonomik İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı

-Bilim ve Teknoloji İşleri'nden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı

İTT Filistin ile Koordinasyon Direktörü, Filistin ve Kudüs Departmanı'ndan sorumlu.

İsrail'i Boykot Yüksek Komiseri ise İsrail'i Boykot Bürosu'nun başında, aynı zamanda Dawa Bölümünü de yönetiyor.

İİT'nin bir iç denetçisi de bulunuyor.

Hukuk İşleri, Protokol İşleri, Yönetim ve Mali İşler, Konferanslar, Bilgisayarlar ve İletişim departmanları ise Genel Sekretere bağlı. Kabine Direktörü ve İİT'nin New York ve Cenevre'deki daimi gözlem misyonu da genel sekretere bağlı.

Türkiye 2019'a dek dönem başkanı

Türkiye'nin Nisan 2016-2019 arasında dönem başkanlığını üstlendiği İİT'ye üye ülkeler şöyle;

Afganistan, Arnavutluk, Cezayir, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Benin, Brunei, Burkina Faso, Kamerun, Çad, Komor Adaları, Fildişi Sahilleri, Cibuti, Mısır, Gabon, Gambiya, Gine, Gine Bissau, Guyana, Endonezya, İran, Irak, Ürdün, Kazakistan, Kırgızistan, Kuveyt, Lübnan, Libya, Malezya, Maldivler, Mali, Moritanya, Fas, Mozambik, Nijer, Nijerya, Umman, Pakistan, Filistin, Katar, Suudi Arabistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Sudan, Surinam, Tacikistan, Togo, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Uganda, Birleşik Arap Emirlikleri, Özbekistan, Suriye, Surinam, Yemen.

Gözlemci statüsüne sahip ülkeler; Bosna Hersek, Orta Afrika Cumhuriyeti, Tayland, Rusya Federasyonu, Kuzey Kıbrıs.

Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi, İİT Üye Ülkeler Parlamentolar Birliği, İslami Gençlik Diyalog ve İşbirliği Forumu, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi, Arap Birliği, Afrika Birliği ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı da İİT'nin gözlemci üyelerinden.

 

 

... Haberleri

İİT'ten BMGK'ya Gazze'de ateşkes için bağlayıcı karar alma çağrısı
Çad'da saldırı: 40 asker hayatını kaybetti
Kadirov'dan Çeçenistan'da özel medreseleri kapatma girişimi
Yıllarca işkence gören eski Guantanamo mahkumu 45 yaşında vefat etti
Şehid Heniyye suikastı Ürdün ve Fas’ta protesto edildi