İslam Dünyasında Kitabın Tarihi

Mukadder Değirmenci / Haksöz-Haber

Klasik Yayınları, geçtiğimiz günlerde yayımladığı bir kitapla, kültür ve kitap dağarcığımıza değerli bir katkıda bulunmuş oldu. Yayınevinin İslam Medeniyeti Araştırmaları Dizisi’nden çıkan ve “İslam Dünyasında Kitabın Tarihi” başlığıyla okuyucuya sunulan eser, 174 sayfa. Johannes Pedersen tarafından yazılan kitap, Mustafa Demiray tarafından yayıma hazırlanmış.

“İslam Dünyasında Kitabın Tarihi”, Müslümanların dünyasında, tarihinde ve gündelik yaşamında kitabın yeri konusundaki başlıca modern klasiklerden biri kabul ediliyor. Kitapta "Matbaanın gelişinden önce kitaplar nasıl çoğaltılıyordu? Taklit ve korsan yayınlar karşısında alınan tedbirler nelerdi? Kitapların fiyatını ne belirliyordu? Kitaplar hangi vasıtalarla topluma ulaştırılıyordu? Kitapçılar nasıl işliyordu?" gibi sorulara cevap arayan Pedersen, İslam dünyasında kitap üretimiyle ilgili tüm alanları kuşatmaya özel çaba sarf ediyor. Böylece okuyucu kitapların nasıl telif edildiğini, yazma hâline getirildiğini, nasıl yayımlanıp çoğaltıldığını, üzerine çizimler yapıldığını, nasıl ciltlendiğini, satıldığını, saklandığını ve yüzyıllar sonra matbaalarda nasıl basıldığını görmüş, öğrenmiş oluyor.

Öte yandan Pedersen, kitap üretiminin yalnızca fiziki yönüyle ilgilenmiyor, İslam toplumunda ilmin ve edebiyatın rolü hakkında genel bir betimleme ve sunum yapmaya çaba gösteriyor. Pedersen'in İslam toplumunu derin bir vukuf ile incelemesi, kitabın bu toplum içindeki yerine dair değerlendirmelerini de önemli kılıyor.

Eser, kapsamlı bir el kitabı olarak taşıdığı değerin yanında, alanında ilk örnek olmasına rağmen son derece başarılı bir özet olma vasfına da sahip bulunuyor. Kaynaklara hakkıyla nüfuz eden Pedersen, bilgileri kolay ve anlaşılır bir tarzda sunuyor. Böylece eserin detayları konunun uzmanlarına hitap ettiği halde, üslubunun sadeliği genel okuyucunun da kendisinden istifade etmesini sağlıyor.

Kültür tarihi ve kitap konusuyla ilgilenenlerin yanı sıra genel okuyucu için de oldukça yararlı bir kitap “İslam Dünyasında Kitabın Tarihi”. Aynı zamanda bu konunun farklı boyutlarıyla ilgilenecekler için de önemli bir esin ve başvuru kaynağı.