Emeti Saruhan | Yeni Şafak
İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) tarafından çıkarılan, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 25 yıl sonra tüm sayılarını tamamladı. Son cildi olan 44. cildi önceki gün matbaadan çıkan ansiklopedinin ilk cildi 1988 yılında basıldı. Bugün Türkiye'de sosyal bilimler sahasında çalışan birçok kişinin ilk başvurduğu kaynak olan İslam Ansiklopedisi'nin yayınlanma fikri Leiden'de 1901- 1935 yılları arasında yayınlanan The Encyclopaedia of Islam (İslam Ansiklopedisi)'nin özellikle İslam'la ilgili maddelerinin yanlı, eksik ve yanlış olması üzerine doğmuştu. Diyanet Vakfı tarafından masrafları üstlenilen ansiklopedinin hazırlık çalışmalarına 1983 yılında İstanbul Bağlarbaşı'nda küçük bir binada başlandı. Çok sayıda kaynağın taranıp araştırılması suretiyle içereceği maddeler tespit edilen ansiklopedinin önce bir örnek nüshası hazırlandı.
23 CİLTTE BİTMESİ BEKLENİYORDU
Önceleri yılda bir, daha sonraki yıllarda ise yılda 2 cilt olarak çıkarılmaya başlanan ansiklopedinin maddelerini akademik çevrelerden önemli isimler yazdı. 1988 yılında İslam Araştırmaları Merkezi kurulması üzerine ansiklopedi bu kuruma bağlandı. 23 cilt olacağı öngörülen ansiklopedi 44 ciltte tamamlandı, zaman içerisinde ansiklopediye eklenmesine gerek duyulan maddeler ise 2 ek cilt halinde yayınlanacak. Tamamen telif bir eser olan İslam Ansiklopedisi; İslami ilimler, İslam kültür ve uygarlığıyla ilgili A'dan Z'ye bütün terimler, İslam dünyasında ilim, siyaset, sanat ve edebiyat alanlarında yetişmiş önemli şahsiyetler, ilim ve kültür hayatımıza değer katmış eserler, Fas'tan Endonezya'ya kadar bütün İslam ülkeleri, önemli şehirler, Amerika'dan Rusya'ya, İngiltere'den Avustralya'ya kadar İslamiyet ve Müslüman azınlıklar gibi madde başlıkları içeriyor.
17 BİN MADDE 2 BİN İLİM ADAMI
Ansiklopedide kullanılacak kaynakların bir araya getirilmesiyle de İSAM Kütüphanesi doğdu. Merkeze bağlı olarak part time çalışan yüz araştırmacı, yurt içi ve dışından yazarlarla birlikte 2 bin ilim adamı, 17 bin maddelik ansiklopediye imza attı. İslam Ansiklopedisi'nin başlangıcından bugüne Mehmet Akif Aydın, Mehmet İpşirli, İsmail Erünsal, Hayrettin Karaman, Tayyar Altıkulaç, Ali Bardakoğlu, Bekir Topaloğlu, Ahmet Topaloğlu gibi isimler yer aldı. Ansiklopedinin trajı ise yaklaşık 80 bin. Batı'da yayınlanan İslam Ansiklopedisi'nden daha geniş içeriğe sahip ansiklopedinin, Arap dünyasında da muadili yok.
İngilizce ve arapça yayınlanacak
Ansiklopedinin içeriği hazırlanırken çok ciddi bir mutfak çalışması yapılıyor. Yazılacak madde için önce konu üzerinde çalışmış olan ilim adamları tespit ediliyor. Madde sipariş ediliyor. Gelen yazı önce yeterlilik açısından değerlendirilerek kabul ya da reddediliyor. Kabul edilen yazılar redaksiyondan geçiyor. Ayet ve hadis mealleri, bibliyografya kontrol edilip aynı alandaki bilgilerin çapraz kontrolleri yapılıyor. Ek telif gerekiyorsa isteniyor. Teknik redaksiyonla üslup konusunda gözden geçiriliyor. İmla kontrolü ardından yeniden çapraz okumalar yapılıyor. Ansiklopedinin farklı dillere çevrilmesi gündemde. Ancak 44 ciltlik bir eserin çevrilmesi çok kolay olmayacak gibi duruyor. Önümüzdeki dönemde ansiklopedinin İngilizce ve Arapça'ya çevrilmesi düşünülüyor.