Rusya'nın Türkiye tarafından reddedilen yeni İdlib haritasında Soçi mutabakatının ihlal edilerek işgal edilen bölgelerin Rejime bırakılarak “çatışmasızlık bölgesi alanının” yüzde 60 oranında daraltılmasını ve TSK gözlem noktalarının M-4, M-5 otoyollarının kuzeyine çekilmesini içerdiği ortaya çıktı. Böylece Rusya, Esed ve İran çetelerinin muhasarası altındaki küçük bir bölgeye iyice sıkıştırılacak TSK ve İdlib halkının süreç içerisinde tamamen bölgede durulamaz hale getirilmesi planlanıyor.
Yeni Akit gazetesinin naklettiği haberde şu ayrıntılara yer verildi:
Türkiye ile Rusya arasında Ankara’nın ardından Moskova’da gerçekleştirilen heyetlerarası ikinci tur İdlib görüşmelerinde yol alınamadı. Görüşmelerde, Rusya, “çatışmasızlık bölgesi alanının” yüzde 60 oranında daraltılmasını, TSK’nın 12 gözlem noktasını M-4, M-5 otoyollarının kuzeyine çekilmesini teklif etti. Bu durumun “sahadaki gerçeklere uygun olmadığı” tezini savunan Türkiye ise, TSK’nın İdlib’in yüzde 40’lık bölümüne çekilmesi sonucunu doğuracak öneriyi net biçimde reddetti.
Müzakereler bu noktada tıkanırken, önümüzdeki günlerde yeni bir Rus heyetin Ankara’ya geleceği öğrenildi.
Yeni harita
Edinilen bilgiye göre, Rusya tarafı 17 Eylül 2018 tarihli, “Soçi Mutabakatı”nın güncellenmesi önerisiyle geldiği müzakere masasına, yeni bir harita ve “kağıt” koydu. Rus tarafının, etrafını Türkiye’nin gözlem noktalarının çevirdiği, “çatışmasızlık bölgesi alanının daraltılması” önerisi, Türkiye tarafından kabul görmedi. Önerinin mevcut anlaşma çerçevesini yüzde 60 oranında daha daralttığı kaydedildi. Türkiye’nin İdlib’in yüzde 40’lık alanına çekilmesine yol açacak öneri kesin bir dille reddedilirken, rejimin bu bölgede etkin olması ile milyonlarca mültecinin yerinden edileceği, endişesi dile getirildi.
Görüşmelerde Hmeymim Üssü ve bölgesine ılımlı muhalifler tarafından saldırı yapıldığı iddiasını da gündeme getiren Rusya, bu gerekçeyle de gözlem noktalarının daha kuzeye, M-4 ve M-5 karayollarının yukarısına çekilmesi önerisinde ısrarcı oldu. Türk tarafı, bu saldırıların söz konusu olmadığını söylerken, müzakereler bu noktada tıkandı. Türkiye Rusya’dan, Moskova’dakinin aksine Ankara’da “daha kabul edilebilir”, “saha gerçeklerine uygun” yeni bir plan sunmasını bekliyor.
Sonuç çıkmazsa Putin-Erdoğan görüşecek
Üçüncü tur görüşmeden de bir sonuç alınamaması halinde ise, liderlerin devreye girebileceği belirtiliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in önümüzdeki günlerde bir telefon görüşmesi yapabileceği de kaydediliyor. 5 Mart’ta Tahran’da gerçekleşmesi planlanan üçlü zirve de güncelliğini korurken, Türkiye, “Sahada gelişme olmaz ise zirve anlamını kaybeder” görüşünü savunuyor. Kaynaklar, liderler düzeyinde görüşme ile bu konuda aşama kaydedilebileceğini vurguluyor.
İnsanlık dramı uydudan tescillendi
17 Eylül 2018’deki Soçi mutabakatından bu yana rejim ve destekçilerinin İdlib’e saldırılarında 1800’den fazla sivil can verdi. Ocak 2019’dan bu yana göç edenlerin sayısı 1 milyon 942 bini buldu. Colorado merkezli Maxar Teknoloji firmasının uydu görüntüleri de İdlib’den kaçan Suriyelilerin yaşadıkları insanlık dramını gözler önüne serdi.
Maxar’ın paylaştığı ilk fotoğraf 5 Şubat 2019 tarihine ait. İdlib’in kuzeyinde bulunan Deir Hassan ve Kefaldin bölgelerinde bir kaç tane irili ufaklı kamp bulunuyor.
16 Şubat 2020 tarihli uydu görüntüsünde ise aynı bölgedeki kamplar neredeyse tamamen birbirleriyle birleşmiş durumda.
Bir yıl içinde Esad rejiminin saldırılarından kaçanlar için ağaçlık alanlar hariç diğer arazilerin tamamına yakınına çadır kurulmuş.