Sabır Anberi / er-Risale.net
Son zamanlarda İsrail’in Gazze’ye yeni bir savaş açacağından bahsediliyor. İsrailli denetimci Yusuf Şabira’nın 2014 yılındaki Gazze savaşını ele aldığı ve İsrail yönetimini savaşa hazırlıksız girmekle suçladığı raporunun yayımlanmasından sonra bu konu daha çok konuşulur oldu.
Mantıklı bazı sebeplere dayanan savaşın konuşulduğu bir zeminde makalemizde ele alacağımız bazı faktörler, savaşa engel olabilir. Bunlara değinmeden önce İsrail’i savaşa girmeye iten sebep ve faktörlere göz atalım.
Yeni Bir Savaşın Sebepleri
İsrail’in Gazze’ye yeni bir savaş açması, şu sebeplere dayanıyor:
a. Netanyahu, iktidarını korumak istiyor. Eğer iktidarı kaybederse -kendisinin siyasi hayatının bugününü ve geleceğini tehdit eden krizlere bakılırsa- yeniden kazanması imkânsız olmasa da çok zor olacaktır.
b. Netanyahu, kendi dahili krizini dışarı atmak ve polisin kendisi hakkında açtığı soruşturmadan kaçmak istiyor.
c. Devlet denetimcisinin raporundan kaçmak ve dikkatleri daha büyük bir davaya çekmek.
d. İsrail ordusunun kaybetmiş olduğu heybeti ve itibarını yeniden kazandırmak.
e. Hamas başta olmak üzere Filistin direnişininin kendisini güçlendirmesine engel olmak.
f. Koalisyon ortağı olan aşırı sağın baskıları ve bitmek bilmeyen kışkırtmaları.
g. “İslâm terörizmine” karşı savaşmayı hedef hâline getiren Donald Trump’ın ABD başkanı seçilmesi de İsrail’i teşvik eden bir unsur.
Sayılan sebepler arasında Netanyahu’nun şahsi menfaati, en önemli sebep olarak ön plana çıkıyor. Diğer sebepler, bunun gölgesinde kalıyor.
Bunun yanında Netanyahu’nun Avustralya Dışişleri Bakanı ile yaptığı görüşmede İsrail’in güvenliği için Gazze’ye uluslararası güçlerin girmesini istemesi de muhtemel bir savaş sonrası İsrail’in uluslararası ve bölgesel güçler ile yaptığı hazırlık kapsamında değerlendirilebilir.
Yeni Bir Savaşın Engelleri
a. Zor bir zamandan geçen Netanyahu, yeni bir savaşın Hamas’ın bölgedeki kontrolünü sona erdiremeyeceğini ve İsrail ordusuna itibarını kazandıramayacağını iyi biliyor. Bu yüzden çok zor olan bu hedefleri gerçekleştiremeyen bir savaş, başarısızlıkları, problemleri ve yenilgileri arttırabilir ve Netanyahu’nun siyasi kariyerini sonsuza dek bitirebilir.
Bu sebepten dolayı Netanyahu, sonuçları belli olmayan bir savaşa girmeden önce bin hesap yapacaktır. Özellikle de Hamas’ın sahip olduğu ve İsrail komuta kademesi için kâbus olan tünel silahı söz konusu iken yeni bir savaş, eskilerinden farklı olmayacaktır. Yedioth Ahronoth gazetesi yazarlarından Nahum Barnea da “Yarın bir savaşa girsek, sonuçları eskileri gibi olur.” diyerek aynı şeyi vurgulamaktadır.
b. İsrail, yeni bir savaşa girmeden önce bölgesel ve uluslararası şartları dikkate alacaktır. İsrail’in hesaba katacağı hesapların başında iki önceliği var.
Birincisi İsrail, bölgede İran’a karşı Arap-İsrail cephesi kurmak istiyor. İsrail’in Arap ülkeleriyle, özellikle de körfez ülkeleriyle gerçekleştirdiği normalleşme girişimleri, bunun bir parçasıdır. Bu bağlamda çeşitli güvenlik raporları da yeni ABD başkanının bu yöne doğru eğilimli olduğunu ve konuyu Netanyahu ile konuştuğunu gösteriyor. İsrail savaş bakanı ve aşırı sağcı Avigdor Liberman da Die Welt gazetesine yaptığı açıklamada “Aleni ve resmi bir koalisyon zamanı geldi.” dedi.
İsrail’in ikinci önceliği ise ister Arap-İsrail koalisyonu, ister Arap ülkeleriyle varılacak bir güvenlik anlaşması aracılığıyla bölgesel olarak Filistin meselesini tasfiye etmektir. Bu bağlamda 2016 yılında gizli olarak düzenlenen Akabe zirvesi ve Netanyahu’nun yakın zamanlarda “bölgesel yakınlaşmanın gerekliliğinden” bahsetmesi ön plana çıkan gelişmeler. Önümüzdeki dönemde Arap müttefiklerini zorlayacak ABD başkanı Trump’ın gölgesinde gizli ve aleni zirvelere şahit olacağız.
İsrail’in stratejik bölgesel hesapları, yeni bir savaşın önüne geçebilir. Çünkü bu iki öncelik gerçekleşmeden girilecek bir savaş, onları olumsuz etkileyecektir. İsrail ise bunu istemiyor.
Netenyahu’nun Menfaati mi İsrail’in Menfaati mi?
Sözü özü yeni bir Gazze savaşı, Netanyahu’nun şahsi menfaatine gibi görünüyor. Buna karşılık savaşın olmaması da İsrail’in menfaatine görünüyor. Asıl sorulacak soru şu: İsrail başbakanı, İsrail’in menfaatini şahsi menfaatine feda edecek mi, yoksa etmeyecek mi? Gelecek günler, bu soruya cevap verecektir.
Bununla birlikte sahada meydana gelen gelişmeleri de göz ardı etmemeliyiz. Gazze sınırı, her zaman sürprizlerle doludur. Belki de sahadaki gelişmeler, yeni savaşa iter.
Son olarak, savaşın önündeki engellerden bahsettiğimizde savaşın asla gerçekleşmeyeceğini söylemiyoruz. Bundan kastımız, savaşın şu an değil, daha sonra olacağıdır. Çünkü savaş, işgalin ayrılmaz bir parçasıdır. İşgal devam ettiği sürece, savaş da devam edecektir.
Kaynak: Filistin Sahnesi (Sayı: 169)