İran Sosyal Hizmet Derneği Başkanı Dr. Mustafa İklima, iki hafta önce ülkede yoğun sokak gösterilerine yol açan yüzde 300'lük benzin zammı ve sonrasındaki sürece ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
İklima, "Halk fakirlik ve yokluk nedeniyle moral bozukluğu ve hayal kırıklığı yaşıyor. Devlet önceden bilgilendirmeden benzin fiyatını 3 katına çıkarırsa halkın moralinin bozulması, hayal kırıklığına uğraması ve buna bağlı olarak son yaşadığımız olaylar kaçınılmazdır." dedi.
Söz konusu zammın halkın sorunlarını çözmekten çok yeni sorunlar açtığını dile getiren İklima, "Benzin fiyatı artınca her şeyin fiyatı yükseliyor. Halkın bu duruma daha fazla tahammülü kalmadı." ifadelerini kullandı.
"Devlet bu kararıyla halkı tahkir etmiştir"
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin benzin zammından elde edilecek gelirin alt gelir düzeyindeki vatandaşlara dağıtılacağını söylemesinin halk tarafından hakaret olarak algılandığını dile getiren İklima, "Devlet bu kararıyla halkı tahkir etmiştir. Halkın cebinden alınıp tekrar halka verilecek. Halk dilenci konumuna düşürüldüğünü ve tahkir edildiğini düşünüyor." diye konuştu.
Hükümetin benzin zammıyla ilgili öne sürdüğü gerekçelerin halkı ikna etmediğini belirten İklima, şöyle devam etti:
"Piyasadaki tüm malların pahalanmasına neden olacak bir zam yapacaksınız, sonra da halka, 'Bunu size yardım için yaptık' diyeceksiniz. Bu nasıl bir gerekçedir? Bu resmen aşağılamadır. Hepsinden daha kötüsü, halk sokaklarda tepkisini gösterdiğinde bu sefer de 'Gösterilerin ardında dış güçler var' diyeceksiniz. Tahkir üstüne tahkir. Bu durum halkın üzüntüsüne neden oldu."
İran'da 1979'daki devrimden sonra her yıl yüzde 25-30 enflasyona rağmen maaşların yüzde 10-15 seviyesinde artırıldığına işaret eden İklima, halkın her sene bir önceki seneye oranla yüzde 15-20 fakirleştiğini, işsizliğin arttığını ve bu durum göz önüne alınmadan benzine 3 kat zam yapıldığını ifade etti.
"Halk derin güvensizlik içinde"
İran rejiminin halkın ne düşündüğünü dikkate almadan hareket ettiğini savunan İklima, protestolar sırasında ülke genelinde internetin kesilmesini de eleştirdi.
İklima, "Son olaylarda halk, elindeki tüm imkanların alındığını görünce kendilerine insan olarak değer verilmediğini düşünerek devlete güvenini yitirdi. Bir toplum için en kötü şey güven duygusunu yitirmesidir. Bizim toplumumuzda halk artık kendi ailesine bile güvenmiyor. Halkın yöneticilere güveni kalmadı. (Rejim tarafından) Her seferinde 'bu cumhurbaşkanı iş yapacak' deniyor, fakat bir şey yapmıyor. Halk derin güvensizlik içinde. Güven sorunu tüm sosyal sorunların temelidir. Halkın güvenini yok ettiler. Güven sorunu toplumun çökmesine neden oldu." ifadelerini kullandı.
İran'da yaşanan toplumsal güven sorununun seçimlere, devlete ve kanunlara da yansıdığını dile getiren İklima, bu durumun toplumsal kargaşayla sonuçlandığını belirtti.
ABD yaptırımlarının da etkisiyle ekonomik açıdan zor günler geçiren İran halkı, 15 Kasım'da benzine 3 kat zam yapıldığının açıklanmasının ardından ülkenin birçok kentinde protestolara başlamıştı. Gösterilerde birçok kentte kamu binaları, bankalar, benzin istasyonları ve marketler tahrip edilmişti. Uluslararası Af Örgütü, gösterilerde en az 208 kişinin öldüğünü duyurmuştu.