Ali Mamuri'nin analizi:
İran’da 14 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylık başvurularının son anlarında taraftarlarının İçişleri Bakanlığının önünde heyecanlı bekleyişleri sürerken, Ayetullah Haşimi Refsencani de yarışa dâhil olmak için adım attı.
Daha önce Rehber Hamaney’in rızası olmaksızın adaylık başvurusunda bulunmayacağını bildiren Refsencani’nin bu söyleminden vazgeçtiği anlaşılıyor. Bunda etkili olan faktörlerin neler olduğuna ilişkin bazı tahminlerde bulunmak mümkün. Ama şu aşamada Refsencani’nin adaylığının ne tür etkiler doğuracağı daha önemli sayılabilir.
Öncelikle Refsencani’nin adaylığı ile var olan donukluk yerini, sıcak, heyecanlı ve enerjik bir seçim yarışına bırakacaktır. Refsencani’nin geniş bir destekçi kümesini arkasına toplayabileceği ve bu şekilde seçim yarışının kıran kırana bir rekabet kazanacağı düşünülebilir.
İkinci olarak Refsencani ile birlikte İran’a ilişkin hem dünya çapında hem de bölgede var olan soğuk atmosfer kırılacak, İran’a yönelik hem maddi hem de manevi baskılar azalacaktır. Özellikle nükleer kapasitesi üzerinden İran’a yönelik sürdürülen kuşatmanın hafifleyeceği söylenebilir. Batı açısından Refsencani içeride sivil özgürlükler ve dışarıda tansiyonun azaltılmasını savunan liberal teknokratları, ideolojik hedeflerden ziyade ekonomik gelişmeye odaklanan çevreleri temsil etmekte.
Üçüncü olarak geçtiğimiz dönem yaşanan seçim sıkıntıları ve Rehberin Mahmud Ahmedinecad’a verdiği destek yüzünden sarsılan imajı bu şekilde tamir edilebilir. Rehberin İran’da halkın seçtiği her liderle çalışabileceğini göstererek hukukun hâkim olduğu mesajını güçlü biçimde sergilenmesine katkıda bulunabilir.
Dördüncü olarak İran’ın cumhurbaşkanlığı adaylarına yansıyan parçalanmış ve bölünmüş atmosferi adaylar arasında oluşacak koalisyonla yeni bir birlikteliğe evrilebilir. Bunun neticesi olarak seçimler halkın geniş desteğini celp edebilir.
Seçimlerde üç temel koalisyonun ortaya çıkacağını öngörmek mümkün. Reformistler; geleneksel muhafazakârlar, Kum’un orta kademe mensupları ve tüm muhafazakâr sınıflar Refsencani’yi destekleyeceklerdir. Köktenci muhafazakârlar, Ayetullah Misbah Yezdi ile irtibatlı kesimler, Devrim Muhafızları ve İran dini liderinin etrafındaki kesimlerin desteğine sahiptirler. Üçüncü olarak da Ahmedinecad’ın en yakın adamı Rahim Meşai’yi destekleyecek olan Ahmedinecad taraftarları. Elbette Refsencani ile birlikte son dakika adaylık başvurusunda bulunan Meşai’nin adaylığı kabul edilirse.
Dördüncü bir koalisyon ihtimali de var Şöyle ki, Rehberin doğrudan desteğini alabilecek olursa Velayeti, Kalibaf ya da Celili bu koalisyonun adayı olabilir.
Bu denklemde Refsencani en güçlü aday olarak gözükmekte. Geçmişte Refsencani karşıtı tepkiler şu anda mürürü zamana uğramış sayılır. Bilakis rakipleri ekonomik ve siyasi yozlaşmayla suçlanmaktalar. Elbette Refsencani’nin tamamen başarılı olma durumu sadece seçimleri kazanmasına değil, Rehber ve İran’ın güç merkezleriyle ne oranda uyum içinde çalışacağına da bağlı.
---------
Kaynak: Al Monitor Iran Pulse, 13 Mayıs
Çeviri: Hasan Soylu / Haksöz-Haber