İran, Suriye'de Beşşar Esed rejiminin kontrolündeki bölgelerde derinleşen yakıt krizine karşı 3 milyon varilin üzerinde petrol sevkiyatıyla rejime desteğini sürdürüyor.
Uluslararası gemi takip sistemi Tanker Trackers'ın paylaştığı verilere göre, İran'dan Suriye'nin Akdeniz kıyısındaki liman kenti Baniyas'a giden Arman 114, Sam 121, Daran ve Romina isimli 4 petrol tankeri, 3 milyon varili aşkın petrol taşıyor.
Bu tankerlerden 900 bin ve 1 milyon varil taşıyan ikisinin Baniyas'taki rafineriye ulaştığı tahmin edilirken 8-9 Nisan'da son olarak Süveyş Kanalı'nda bulunan diğer iki geminin şu an takip sistemleri kapalı olduğu için mevcut lokasyonuna erişilemiyor.
Arman 114'ün, "Adrian Darya 1" ismiyle 4 Temmuz 2019'da Suriye'ye petrol taşıdığı ve Avrupa Birliği yaptırımlarını ihlal ettiği gerekçesiyle Cebelitarık'ta alıkonulduktan sonra serbest bırakılan tanker olduğu biliniyor.
Esed rejiminin kontrolündeki bölgelerde yakıt krizi büyüyor
YPG/PKK'nın biriken borçları nedeniyle Esed rejimine yaklaşık 25 gün önce petrol satışlarını durdurmasının ardından ülkede yakıt krizi derinleşti.
Yakıt krizini Süveyş Kanalı'ndaki gemi kazasına bağlayan rejim hükümeti, iki hafta önce birçok ilde araç sahiplerine elektronik kartla satılan yakıt miktarını yarıya düşürdü.
Yakın krizinden en çok etkilenen Halep, Şam ve Tartus gibi kalabalık nüfuslu bölgelerde toplu taşıma araçları hizmet dışı kalırken akaryakıt istasyonlarının önünde kuyruklar oluştu. Esed rejimi, çözüm olarak ulaşım ve akaryakıt fiyatlarına zam yapsa da yakıt krizi büyümeye devam ediyor.
İran'dan gönderilen yaklaşık 3,5 milyon varillik petrolün 3 haftalık ihtiyacı karşılayabileceği hesaplanıyor.
Sevkiyatlar rejime destek stratejisinin parçası
Uzmanlara göre, İran, petrol sevkiyatlarını Doğu Akdeniz'de önemli bir oyuncu olmayı sürdürdüğünü ve bölgesel gücünü müzakere etmeye açık olmadığını göstermek ve Suriye'deki stratejik çıkarlarını korumak için gerçekleştiriyor.
Houston merkezli Rice Üniversitesi Baker Enstitüsü Analisti Jim Krane, AA muhabirine, Suriye'nin petrol üretim ve rafineri tesislerinin büyük bir kısmının iç savaşta kullanılamaz hale gelmesinden sonra İran'ın yaptığı petrol sevkiyatlarının Esed rejiminin hayatta kalma stratejisinin önemli bir parçası olduğunu belirtti.
Krane, İran'ın bu sevkiyatları Doğu Akdeniz'deki konumunu korumak için yaptığını dile getirerek, "Suriye'nin komşularının hiçbiri açıkça yardım etmek için istekli değil. Böylece İran'ın petrol sevkiyatları, Tahran'ın kendilerine yardımcı olmasına minnettar olan Suriyelilerin desteğini almasını sağlıyor." diye konuştu.
Washington merkezli Orta Doğu Enstitüsü'nde misafir araştırmacı olarak çalışan Nazila Fathi de İran'ın Suriye'de stratejik çıkarlarının olduğunu ve iç savaş başladığından beri Esed rejimini desteklemek için çaba sarf ettiğini bildirdi.
Fathi, şunları kaydetti:
"İran, yaptırımların kaldırılması için nükleer programı konusunda dünya güçleriyle müzakerelerde bulunurken Suriye'ye gönderilen bu petrol sevkiyatları ise bölgedeki etkisi konusunda Tahran'ın müzakereye istekli olmadığını gösteriyor. Petrol sevkiyatları, İranlı yetkililerin açıkça belirttiği Suriye'ye destek stratejisinin bir parçası.
İsrail, İran petrol ve silahlarını Suriye'ye taşıyan gemilere saldırdı ve İran, kısasa kısas önlemlerle misilleme yaptı. Maalesef bu hamleler bölgede daha fazla istikrarsızlığa yol açma riskini taşıyor."