Ve İran seçimleri gerçekleşiyor.. 700’e yakın aday vardı, 8 aday adayı dışındakilerin %99’u veto yedi.. Mesela Ahmedinejat kendisi aday olamadığı gibi partisinden hiç kimsenin adaylığı da kabul edilmedi..
8 adaydan 2’si daha 48 saat kala adaylıktan çekildiler.. Sonuçta 6 aday kaldı..
Şimdi merak edilen, sandığa seçmenin gidip gitmeyeceği. Gitmezlerse seçimlerin meşruiyeti tartışılacak, giderlerse, diğer 600 aday adayına oy verecek olanların bu listede kime oy vereceği. Yani bu listeden kimin seçileceğine listeyi hazırlayanlar değil, adayları listeye giremeyenler karar verecek..
İran Cumhuriyetle yönetilen bir ülke. Sistem biraz karışık.. Hameney evrensel Şia’yı temsil ediyor. Seçilecek kişi İran’ın Cumhurbaşkanı. Ama öte yandan; iddiaya göre, Ahmedi Necat Mehdiyi temsil ettiğinden o, aslında kendini Hameney’in de üstünde görüyor olması gerek. İran seçimleri, bu açıdan teolojik bir tartışmayı da beraberinde getiriyor.
İran yönetimi genelde İslam kimliğini kullanmakla birlikte, herhalde İslam dünyasında mezhebi resmileştiren tek ülke.. Suudiler’de de aslında böyle bir durum var. Diyanet Şeyh ailesinin elinde olunca, orada İslam diyince Vehhabilik, Selefilik anlaşılıyor..
İran bu seçimlerde demokrasi kavramını da kullanmaya başladı.. Bu ilginç bir ayrıntı.. Ancak seçimlerde seçmenin tavrı ve seçim sonuçları bu tartışmaya yeni bir renk katacaktır..
İran elçiliği geçtiğimiz günlerde “İran’ın siyasal, sisteminin cumhuriyet olduğunu ve cumhuriyetle İslamiyet arasındaki ilişkiyi sorgulayan” bir basın bülteni yayınladı. Oradaki şu ifadeler ilginç: “11. dönem Cumhurbaşkanlığı seçimleri, aynı zamanda İran’da İslam inkılabının1979 yılında zafere ulaşmasından sonra düzenlenen otuz dördüncü seçimdir. 34 yılda 34 seçim düzenlenmesi demokrasinin İran’ın siyasal sistemindeki rolünün bir göstergesidir. Dine dayalı bir demokrasi sistemine sahip olan İslam Cumhuriyeti devleti, kuruluş ve güçlenme dönemlerinin ardından, çok yönlü siyasi kalkınma hedefine ulaşmak amacıyla, halkın siyasi hayata en yüksek oranda katılımını sağlayacak uygun bir ortam hazırlamıştır”.
İran kendine has bir demokrasiden söz ediyor.. Aslında bu sistem demokrasiden çok bir oligarşiye benziyor.. Doğrudan halka gidilmiyor, arada başka bir seçiciler kurulu var, bu açıdan bakarsanız dini aristokrasiye benzeyen bir sistem..
Doğrusu bu işin içinin doldurulduğunu ve iyi işleyen bir sistem olduğunu söylemek çok kolay değil.
Seçim cuma günü başlayacak, sonuçlar muhtemelen pazartesi belli olacak.. Gelen haberlere göre; Reformcu kanat Hasan Ruhani’nin arkasında birleşirken, dini lider Ayetullah Hamaney iki muhafazakar adayı destekliyor. Reformcu kanadın adaylarından biri olan Muhammed Rıza Arif, reformcu Hasan Ruhani’ye destek vermek amacıyla seçimlerden çekildiğini açıkladı. İran eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi ve seçimlerde aday olması engellenen eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsanjani, reformcuların adayı olarak Hasan Ruhani’yi destekleyeceklerini açıklamıştı.
Öte yandan İran’da cuma günü yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde önemli bir etkisi olacağı kabul edilen Dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in, eski Dışişleri Bakanı Ali Ekber Velayeti ya da Tahran Belediye Başkanı Muhammed Bagir Galibaf’ı destekleyeceği iddia edildi.
Son duruma göre İran’da ılımlı reformcu Arif ve muhafazakar Adil’in çekilmesiyle seçimlerde, 3’ü muhafazakâr 2’si bağımsız ve biri ılımlı reformcu 6 aday Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın koltuğu için yarışacak.
Seçimlerde, Tahran Belediye Başkanı Muhammed Bagir Galibaf, Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi Sekreteri ve Nükleer Başmüzakereci Said Celili ve eski Dışişleri Bakanı Ali Ekber Velayeti muhafazakâr kanadı temsil ediyor. Galibaf muhafazakarlar için de denge politikası ile ayakta duran, pragmatik bir politikacı olarak tanınıyor..
Eski Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi Sekreteri Hasan Ruhani reformcu kanadın desteğini arkasına aldı. Eski Devrim Muhafızları Komutanı Muhsin Rıza’yı ve eski Bakanlardan Muhammed Garezi bağımsız olarak seçimlere katılıyor.
Oylar 3 muhafazakar ve 2 bağımsız aday arasında dağılırsa, bir reformcu adayın öne çıkma ihtimali kuvvetli..
İran seçimleri, Suriye’nin ve Irak’ta yaşanan olayları gölgesinde gerçekleşiyor ve seçim sonrası kamuoyunun tatmin olmayacağı bir şekilde sonuçlanmaz ise İran baharı için uygun şartların oluşacağı endişesini taşıyanlar da az değil..
Aslında İran’da iki seçim var. Biri cumhurbaşkanlığı, ötekisi yerel seçimler.. Yerel seçimler, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin gölgesinde kalmış gibi gözüküyor..
Selâm ve dua ile..
YENİ AKİT