İran'dan kaynaklanan su kesintileri dönemsel olarak Irak'taki Dicle ve Fırat nehirlerinde su seviyesinin azalmasına neden oluyor.
Yine İran'dan akan Küçük Zap Suyu da Irak’ın Süleymaniye kentinden geçerek Kerkük kentine ve oradan da Irak’ın iç kesimlerine doğru ilerliyor.
Tahran yönetiminin yaz aylarında günlerce, gerekçesiz ve haber vermeden su akışını kesmesi ise halihazırda ciddi su problemi yaşayan Irak’ı daha da zor duruma sokuyor.
İran’ın suyu kapatması içme suyu tedarikini de olumsuz etkiliyor
Süleymaniye vilayetine bağlı Ranya İlçesi Su Dairesi Müdürü Selam Ömer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Küçük Zap Suyu’nun sadece Kaladize ilçesinde 100 bin kişinin ihtiyacını karşıladığını söyledi.
Ömer, "İran 4 gündür nehir suyunu kapattı. Temmuz ayında da yine su kesildi. İran'ın suyu kesmesinden dolayı (IKBY’nin en büyük barajı olan) Dokan Barajı'nda günlük 7 santimetre su seviyesinin düştüğünü farklı kaynaklardan duyduk." diye konuştu.
Dokan Barajı'nın su kaynağının da Küçük Zap Suyu olduğunu belirten Ömer, Süleymaniye kentinin tamamı barajdan suyu temin ettiği için bu durumdan içme suyunun da etkilendiğini kaydetti.
Ömer, "Özellikle içme suyu konusunda bizler büyük sorun yaşıyoruz. İran'ın suyu kesmesinden dolayı Irak olarak ilk etkilenen bölge Kaladize ve Ranya ilçeleri, ardından diğer bölgeler geliyor." ifadelerini kullandı.
"İran kendi keyfine göre suyu kapatıp açıyor"
Ömer, İran içerisinde kısa süre önce inşa edilen baraj nedeniyle bu sorunun daha da artmaya başladığını vurguladı.
Su kesintisinin daha önce de yaşandığını hatırlatan Ömer, "İran özellikle yaz aylarında suyu farklı aralıklarla kesiyor. Suyun kesilmesi nedeniyle her yıl sorunlar yaşıyoruz. Bunu da aşabilmek için nehirdeki suyu havuzlarda topluyoruz." dedi.
Ömer, su kesintisinin ne kadar daha devam edeceğine ilişkin "Bu konuda tam olarak bizlere bilgilendirme yapılmıyor. İran kendi keyfine göre suyu kapatıp açıyor. Bu süre bazen 2 gün bazen de 10 güne kadar uzuyor." diyerek yaşadıkları sıkıntıyı dile getirdi.
İran’ın su kesintileri Diyala ve Basra’da da etkili oluyor
İran’ın suyu kesmesi, Süleymaniye kentine bağlı Derbendihan Barajı'ndaki su kaynaklarını da olumsuz etkiliyor. Bu nedenle zaman zaman barajdaki su seviyesinin de yüzde 70'lere kadar indiği görülüyor.
Derbendihan Barajı Müdürü Seman İsmail, 2022 yılında AA muhabirine yaptığı açıklamada, barajı besleyen su kaynaklarının yüzde 70'inin İran'dan geldiğini belirterek, su kaynaklarının önemli ölçüde azaldığı ve barajdaki su seviyesinin düştüğünü söylemişti.
İsmail, barajdaki su seviyesinin düşüklüğünde İran’ı işaret ederek, "İran'ın Sirvan Nehri üzerinde yaptığı barajlar su seviyesinin düşmesinin temel nedeni." demişti.
Öte yandan, tarım ve hayvancılıkla uğraşan Diyala vilayetinin su ihtiyacının tamamına yakını da İran'a bağlı bulunuyor. Bu nedenle İran’ın su kesintilerinden doğudaki Diyala halkı da ciddi anlamda etkileniyor.
Erbil’de bazı mahallelerde haftalar süren su kesintileri nedeniyle halk zaman zaman sokağa çıkıp küçük çaplı eylem yaparken, İran’ın yaz aylarında su akışını kesmesi nedeniyle güneydeki Basra'da da 2018'in yaz aylarında sokaklara dökülen halk, İran yönetimini protesto etmişti.
Geçen senelerde İran’dan Irak’a akan kirli ve tuzlu sular da tarımsal alanlarda yıkımlara yol açmış ve birçok çiftçi topraklarını bırakıp Basra kent merkezine göç etmek zorunda kalmıştı.
"Irak, iklim değişikliği nedeniyle yılda yaklaşık 400 bin dönüm tarım arazisini kaybediyor"
İran’ın su kesme politikası nedeniyle içme suyu, tarım ve baraj kaynaklarının azalması gibi sıkıntılarla karşılaşan Irak, halihazırda iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler arasında öne çıkıyor.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Irak Temsilcisi Auke Lootsma, 14 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, ülkedeki sıcaklığın, küresel rekor sıcaklık artışından 2 ila 7 kat daha hızlı olması nedeniyle Irak'ın iklim değişikliğine karşı en savunmasız ülkeler arasında beşinci sırada yer aldığını kaydetmişti.
Irak'ın iklim değişikliği nedeniyle yılda yaklaşık 400 bin dönüm tarım arazisini kaybettiğini vurgulayan Lootsma, bataklıkların kuruması, arazi bozulması ve çölleşme gibi iklim değişikliklerinin Irak'ı Orta Doğu'da kum ve toz fırtınalarından en çok etkilenen ülkelerden biri haline getirdiğini söylemişti.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Çevre Komisyonu Başkanı Abdurrahman Sıddık, Temmuz 2022’de ülkede çölleşme oranının yüzde 39'a ulaştığını aktarmıştı.
Sıddık, Irak’ta kişi başına düşen su miktarı kullanımının 350-400 litre civarında olduğunu ancak bunun yüzde 80'inin israf edildiğini kaydetmişti.
Tarımda suyun daha az kullanılması için bir çalışma yapıldığını belirten Sıddık, “Irak'ta tarım arazilerinin yüzde 50'si susuzluk nedeniyle kullanılamıyor." demişti.