ÇETİNER ÇETİN | YENİ ŞAFAK
ABD-Irak ve İran'ın IŞİD'e yönelik üçlü operasyon konsepti konusunda anlaştığı öğrenildi. 1979'dan bu yana diplomatik, siyasi ve ticari ilişkilerini karşılıklı olarak askıya alan iki ülkeyi Irak'taki ortak menfaatler buluşturdu. İki ülke istihbaratının Irak'taki ortak menfaatleri doğrultusunda istihbarat, operasyonel harekât ve Irak'ta 'stratejik akıl' olma konularında anlaştıkları kaydedildi. IŞİD tehdidine karşı muharip güç göndermeyecek olan Amerikan yönetimi, ilk etapta 2015 Şubat ayına kadar Irak'a 2 milyar 800 milyon dolarlık silah satışı gerçekleştirecek. İran ise Iraklı Şii paramiliter güçlerin eğitimini organize edecek ve alan istihbaratında görev alacak. İran, bütün bu hizmetlerine karşılık Aralık'a kadar Maliki'den 1 milyar dolar alacak.
ABD ve İran'ın, giderek şiddet sarmalına sürüklenen Irak'ta, IŞİD'e karşı ortak istihbarat kurumları aracılığı ile perspektif oluşturduğu belirtiliyor. IŞİD'in ülkedeki Şiileri hedaf alması ve Şiiler için kutsal sayılan kutsal mekanları hedef alacağına dair duyulan endişe İran ile 11 yıl önce Irak'a özgürlük getireceğini vaat ederek ülkeyi işgal eden ABD'yi geçtiğimiz hafta Bağdat'ta yeniden bir araya getirdi.
Maliki'ye yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre 7 saat süren görüşmede IŞİD'in Irak'ta yaşayan halkların ortak geleceğini iç savaşa sürükleyeceğine vurgu yapıldığı ve İranlı diplomatların, 'IŞİD kazanırsa, Vietnam'dan sonra dünya kamuoyu bunu da ABD'nin başarısızlık hanesine yazar' mesajı verdiği belirtildi. ABD'li yetkililerin ise görüşme boyunca İranlı yetkilileri temkinle dinlediği öğrenildi. IŞİD'in Sunni aşiretlerden aldığı desteğin gerçekçi olmadığını savunan İran'lı yetkililerin, ABD'li yetkililere Katar ve Suudi Arabistan'ı hedef göstererek, IŞİD'e Suriye'de verilen desteğe de dikkat çektikleri vurgulandı.
İstihbarat ABD ve İran'dan
IŞİD'e karşı kurulacak olan harekât koordinasyon merkezlerindeki sorumlu komutanlar ve istihbarat havuzunun başında Iraklı askeri komutanlar olacak. Ancak istihbari analiz değerlendirme merkezlerinin başında ABD'li askeri danışmanlar yer alacak. ABD bu merkezlerde çalışmak üzere 145 istihbarat uzmanını yollayacak. Ancak dikkati çeken bir başka nokta da Bağdat, Samarra ve Kerkük'te analiz değerlendirme harekat merkezinde İranlı istihbaratçı Kasım Süleymani'ye bağlı bir İranlı yetkilinin yer almasına izin verilecek olması. Nihai sorumluluk ise Iraklı generallerde olacak.
Sekiz ayrı operasyon merkezi
Yeni Şafak'ın ABD ve Iraklı kaynaklardan edindiği bilgiye göre, Bağdat'ın merkez olduğu 8 ayrı noktada IŞİD'e karşı Hareket Koordiansyon Merkezleri kurulacak. Bağdat, Kerkük, Tikrit, Telafer, Erbil, Samarra, Beşika, Hamdaniye ve Şangal'de 'koordinasyon ve operasyon merkezi' adı altında iki ayrı birim oluşturulacak. IŞİD ile mücedelenin uzun vadeli devam edeceğini düşünen ABD ve Bağdat, bu merkezlerin en az 3 yıl devam etmesinden yana.
Muharip asker yerine muhbir komando
2011'de Irak'ta çekilen ABD, IŞİD'e karşı muharip güçlerini kullanmayacak. Pentagon, Irak Savunma Bakanlığı sorumluluğundaki merkezlere 24 saat istihbarat aktaracak. İkisi boru hatları üzerinde olmak kaydıyla toplam 11 insansız hava aracı (İHA) ile Suriye sınırında IŞİD'in hareketliliği izlenecek. Ancak bilgiler Iraklı yetkililere acil durumlar haricinde 1 saat geç verilecek.
Aşiretlerle dirsek teması
ABD, 4 yıl önce terk ettiği Irak'taki alan istihbaratını ve aşiretler üzerinden sürdürdüğü görüşme ve değerlendirme toplantılarını sürdürmeye devam edecek. Bölgedeki 32 Sünni ve 6 Kürt aşireti ile diyaloglara başlayan ABD, aşiretlerden gelecek desteğe çok güveniyor. 2011'den bu yana çok zaruri durumlar haricinde Irak merkezi yönetimi ile hiç bir bilgi paylaşımına gitmeyen ABD, IŞİD'in baskınları sonrasında Ramadi, El Anbar, Tikrit, Musul ve Telafer bölgesindeki istihbarat hareketliliğini yeniden hayata geçirecek. ABD bu konuda en çok daülkeyi terk etmeden önce kurduğu ve Sünni Araplardan oluşan 'Sahva Birlikleri'ne güveniyor.
CIA Tahran ortaklığı
İran İslam Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana Tahran ile ilişkilere soğuk bakan ABD yönetimi ve CIA bu kez İran ile dolaylı yollardan da olsa işbirliğine gidecek. İran'ın önemli paramiliter gücü Kudüs Ordusu Komutanı ve dış istihbarat yetkilisi Kasım Süleymani ile iki kez görüşen CIA, bundan sonraki süreçte IŞİD'e karşı ortak operasyon görüntüsü vermek yerine Iraklı komutanların koordinasyonu ile İran ile dolaylı bir ilişki sürdürecek. İran'ın dış istihbarat eylemlerinin sorumlusu Süleymani'nin de katılımı ile CIA'nın bölgedeki ajanlarının telkiniyle İran'ın Irak'a asker göndermekten vazgeçtiği kaydediliyor.