Son iki günde 10 göstericinin öldüğü Irak'ta faillerin kim olduğu sorusu ülke gündemini meşgul ederken, gerçek mermi kullanan güvenlik güçlerinin yanında, İran'a yakın grupların da ölümlerde payı olduğu düşünülüyor.
Irak Bağımsız Yüksek İnsan Hakları Komiserliği Üyesi Ali Beyatlı, dün AA muhabirine yaptığı açıklamada, 48 saat içerisinde güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 10 protestocunun öldürüldüğünü bildirmişti.
Bağdat ve güney vilayetlerde süren gösterilere zaman zaman İran'a yakın Haşdi Şabi milislerinin de müdahale ettiği iddia ediliyor.
İran karşıtlığı nedeniyle de düzenlenen gösterileri bastırmak için Şii milis grupların onlarca protestocuyu kaçırdığı da iddialar arasında.
Bedir Örgütü mensubu albaydan "vurun" talimatı iddiası
Bağdat'ta iki gün önce Muhammed el-Kasım otobanı ve Geylani kavşağını lastik yakarak trafiğe kapatan göstericilere ateş açma talimatının, İran'a yakın Bedir Örgütü mensubu İçişleri Bakanlığı Polis Dairesi Başkan Yardımcısı Abu Dırgam el-Mutori'nin verdiği ileri sürüldü.
Mutori'nin, Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri, ABD saldırısında öldürülen Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis ve İranlı General Kasım Süleymani ile fotoğrafları bulunuyor.
Sosyal medyada yayınlanan görüntülerde, Iraklı askerlerin göstericilere karşı silah kullandığı görüldü. Gösteri alanlarından gerçek mermi sesleri de sık sık duyuluyor. Nitekim bazı insan hakları örgütleri, sahadan topladıkları verilere dayanarak Irak hükümet güçlerinin protestoculara karşı gerçek mermi kullandığını raporlaştırdı.
Ülkenin güneyindeki Şii partilere ait binalardan da göstericilere karşı silah kullanıldığı görüntüleri sosyal medyada yayınlanmıştı.
"3'üncü taraf" tartışması
Irak'ta Ekim 2019'da patlak veren gösterilere keskin nişancılarla müdahale edilmişti. Yüzlerce protestocu, kimliği ve nereden ateş ettiği belirsiz keskin nişancılar tarafından öldürülmüştü. Hükümetten bu konuya ilişkin ikna edici açıklamalar yapılmadı.
Irak Savunma Bakanı Necah eş-Şammari, bir açıklamasında göstericileri hükümet güçlerinin değil, üçüncü bir tarafın öldürdüğünü söylemişti.
Şammari'nin bu açıklamaları ülkede tartışmalara neden olurken, bu tarafın İran olduğu üzerinde durulmuştu.
Hükümetten "gerçek mermi itirafı"
Protestoculara karşı şiddet kullanılması talimatı vermekle suçlanan Başbakan Adil Abdulmehdi, Planlama Bakanı Nuri Duleymi başkanlığında bir araştırma komisyonu kurulmasını istemişti. Araştırma sonucunda hazırlanan rapor kamuoyuyla paylaşılmıştı.
Raporda, ülkedeki en üst makamların göstericilere karşı gerçek mermi kullanılması yönünde bir talimatı bulunmadığı ifade edilse de, "Göstericilere karşı gerçek ve ölümcül sonuçlara neden olabilecek mermilerle aşırı güç kullanıldı. Bazı yetkililerin göstericilere karşı güç kullanılması yönünde talimat verdiğine ilişkin ses kayıtları tespit edildi." denilmişti.
Irak'ta 1 Ekim 2019'dan bu yana, altyapı yetersizliği, işsizlik, ülkenin içişlerine yönelik dış müdahale gibi gerekçelerle hükümet karşıtı gösteriler düzenleniyor.
Irak Yüksek Bağımsız İnsan Hakları Komiserliğinin 4 Aralık 2019'daki açıklamasına göre, gösterilerde en az 460 kişi öldü, 19 bin kişi yaralandı. (AA)