3 tur olarak gerçekleştirilmesi planlanan Cenevre görüşmelerinin 14 Mart’ta başlayan ilk turu 24 Mart’ta yani iki gün sonra tamamlanıyor. Ancak rejim ile muhalifler arasında dolaylı olarak yürütülen görüşmelerde belge alışverişi dışında neredeyse hiçbir ilerleme kaydedilmedi.
Esed'in geleceği düğümü
BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın ‘gerçekçi’ olmasını istediği rejimin temsilcisi Beşşar Caferi, Esed’in geleceğinin asla masada görüşülmesinin söz konusu olmayacağını söyledi. Buna gerekçe olarak bu müzakerelerin istinat ettiği Viyana mutabakatı ve ilgili BM kararlarında doğrudan Esed’in akıbeti ile ilgili bir ifadenin bulunmamasını gösterdi.
Aralarında bölgesel ve küresel güçlerin de olduğu 17 üyeli Uluslararası Suriye Destek Grubu, 2015 Kasım ayında Viyana'da bir araya gelmiş, siyasi müzakerelerin Ocak ayında başlamasını, altı ay içinde tüm icra yetkisini elinde bulunduran bir geçiş hükümeti kurulmasını istemiş ve 18 ay içinde ülkede seçimlerin yapılmasını da takvime bağlamıştı.
Suriye rejiminin temsilcisi Caferi, referans olarak kabul ettiği Viyana’da bir takvime bağlanan siyasi geçiş sürecinden muhalefetin aksine hiç söz etmiyor ama müzakere sürecinin şekliyle ilgili bir takım itirazları öne sürüyor.
Caferi, ilgili BM kararları ve Viyana mutabakatının, görüşmelerde muhaliflerin en geniş yelpazesinin temsil edilmesi gerektiğinin belirtildiğini hatırlatıyor ve bunun hâlâ gerçekleşmediğini öne sürüyor.
Caferi’ye göre bu durum görüşmelerin sonucunu etkileyebilecek nitelikte bir ihlâl.
‘Terör’ kavramı düğümü
Basın toplantısı sırasında muhalif gazeteciyi soruyu telefon yoluyla üçüncü bir kişi tarafından almakla suçlayan Caferi, Suriye’de rejime karşı silah taşıyan tüm grupların terörist olduğunu yineledi.
Bu konu da Cenevre görüşmelerinde ilerleme sağlamasını engelleyen düğümlerden biri.
Zira Mistura, Pazartesi günü rejim ile ‘terör’ teriminin tanımıyla ilgili ayrı düştüklerini anlattı. Mistura, BM için bu terimin sadece BM Güvenlik Konseyi’nin terör listesine aldığı grupları kapsadığını vurguladı. Caferi ise Suriye devletine karşı silah taşıyan her kesin terörist olarak tanımladıklarını bir kez daha yineledi.
Ortak masa engeli: Özür ve Sakal
Muhalifler ise müzakerelerin asıl konusunu yani siyasi geçiş dönemini bir an önce ele almak istiyor. Zira muhalifler 15 Mart’ta Mistura ile ilk görüşmelerinin ardından rejimin heyetiyle aynı masaya oturmaya hazır olduklarını da söylemişti. Ancak bu önerileri Caferi tarafından olumsuz karşılandı.
Caferi, muhaliflerin Başmüzakerecisi Ceyşul İslam’ın temsilcisi Muhammed Alluş olan bir heyetle aynı masaya oturmaktan şeref duymadığını ifade etmiş, Alluş’un özür dileyip sakalını kesmediği sürece de muhaliflerle aynı masaya oturmayacağını söylemişti.
Muhalifler de Mistura da Moskova’yı işaret etti
Rejimi asıl konuyu girmemek için Cenevre’de vakit geçiştirmekle suçlayan muhalifler, Rusya’dan bu konuda rejime baskı uygulamasını istedi.
Mistura ise 23-24 Mart’ta Moskova’da düzenlenecek Kerry-Lavrov görüşmesine değindi. Bu görüşmenin bir tesadüf olmadığını ve onun Cenevre’deki görüşmelerle yakından ilgili olduğunu ifade etti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova'ya gelecek ABD'li mevkidaşı John Kerry ile Suriye krizi çözümü konusunu ele alacaklarını söylemişti.
Kaynak: Al Jazeera