İfade vermeye gitmedikleri gerekçesiyle haklarında gözaltı kararı verilen HDP'li 15 vekilden 9'u tutuklandı. 3'ü adlî kontrol şartıyla serbest kaldı. Üç vekil hakkında daha gözaltı kararı var.
Tutuklu vekiller
1) Selahattin Demirtaş, Diyarbakır Milletvekili (Diyarbakır'da tutuklandı. Kocaeli F Tipi Cezaevi'ne konuldu.)
2) Figen Yüksekdağ, Van Milletvekili (Diyarbakır'da tutuklandı. Kocaeli F Tipi Cezaevi'ne konuldu.)
3) Gülser Yıldırım, Mardin Milletvekili (Diyarbakır'da tutuklandı)
4) İdris Baluken, Bingöl Milletvekili (Bingöl'de tutuklandı)
5) Nursel Aydoğan, Diyarbakır Milletvekili (Şırnak'ta tutuklandı)
6) Leyla Birlik, Şırnak Milletvekili (Şırnak'ta tutuklandı)
7) Selma Irmak, Şırnak Milletvekili (Hakkâri'de tutuklandı)
8) Ferhat Encu, Şırnak Milletvekili (Hakkâri'de tutuklandı)
9) Abdullah Zeydan, Hâkkari Milletvekili (Hakkâri'de tutuklandı)
Serbest kalanlar
1) Sırrı Süreyya Önder, Ankara Milletvekili (Adli kontrol şartıyla serbest)
2) Ziya Pir, Diyarbakır Milletvekili (Adli kontrol şartıyla serbest)
3) İmam Taşçıer, Diyarbakır Milletvekili (Adli kontrol şartıyla serbest)
3 vekil daha var
İçişleri Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre, haklarında gözaltı kararı olan 3 milletvekili daha var. Bu vekillerden Faysal Sarıyıldız ve Tuğba Hezer Öztürk yurt dışında. Bakanlık, Nihat Akdoğan'la ilgili sürecin devam ettiğini belirtmişti. Öztürk hakkında, Cuma akşam saatlerinde yakalama kararı çıkarıldı.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı'na göre HDP'liler hakkındaki gözaltı kararları, Demokratik Toplum Kongresi (DTK), KCK ve 6-8 Ekim olaylarına yönelik soruşturmalar kapsamında ifade vermeye gitmedikleri için alındı.
Gözaltılar ve süreç
HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile İdris Baluken, Sırrı Süreyya Önder, Ferhat Encü, Leyla Birlik, Selma Irmak, Abdullah Zeydan, Gülser Yıldırım, Nursel Aydoğan, Ziya Pir ve İmam Taşçıer gözaltına alınmıştı.
Demirtaş, İl Emniyet Müdürlüğü ekiplerince Diyarbakır'ın merkez Kayapınar ilçesindeki evinde gözaltına alınmıştı. Yüksekdağ ise gece Ankara'daki evinde gözaltına alınarak, Diyarbakır'a getirilmişti.
HDP Eş Genel Başkanları Demirtaş ve Yüksekdağ Diyarbakır'da, Grup Başkanvekili Baluken Bingöl'de, Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan ve Şırnak Milletvekili Leyla Birlik ise Şırnak'ta tutuklandı.
Götürüldüğü Diyarbakır'da tutuklanması istenilen HDP Ankara Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, HDP Diyarbakır Milletvekili Ziya Pir ve HDP Diyarbakır Milletvekili İmam Taşçıer ise hâkimlik tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Diyarbakır, Şırnak, Hakkari, Van ve Bingöl cumhuriyet başsavcılıklarının talimatları doğrultusunda gözaltına alınan HDP milletvekillerinin terör suçlarıyla ilgili çok sayıda fezlekesi bulunuyor. HDP'li 55 milletvekili hakkındaki 511 dosya, ağırlıklı terörle ilgili suçları kapsıyor.
MYK toplanıyor
HDP Basın Bürosu, partinin Meclis Grubu ve Merkez Yürütme Kurulu'nun "son gelişmeleri değerlendirmek, yol haritasını ve politik tutumu belirlemek" amacıyla 5 Kasım'da saat 14:00'da Diyarbakır'da toplanma kararı aldığını duyurdu.
Suçlamalar
Diyarbakır'da evinde gözaltına alınan Selahattin Demirtaş'ın dosyasında bulunan suçlamalar şöyle:
"Türkiye Cumhuriyeti'ni alenen aşağılamak, terör örgütü propagandası yapmak, Türk milletini, cumhuriyeti ve TBMM'yi alenen aşağılamak, Cumhurbaşkanına hakaret, devletin askeri ve emniyet teşkilatını alenen aşağılamak, terör örgütü PKK propagandası yapmak, halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek, kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret, 298 sayılı kanuna muhalefet, örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek, 2911 sayılı kanuna muhalefet, hakaret, suç işlemeye alenen tahrik, kanunlara uymamaya tahrik, kamu görevlisinin aleyhine iftira, suç işlemeye tahrik ve suç işlemeye azmettirme, devletin birliği ve bütünlüğünü bozmaya teşebbüs."
Ankara'da gece gözaltına alınan Figen Yüksekdağ'ın dosyasındaki suçlamalar şöyle:
"Suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, terör örgütü propagandası yapmak, suç işlemeye alenen tahrik, Türkiye Cumhuriyeti hükümetini, devletini, yargı organlarını, askeri ve emniyet teşkilatını alenen aşağılama, devletin birliği ve ülke bütünlüğünü bozma, suçu ve suçluyu övmek."
Yurt dışında bulunan HDP Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız'ın hakkında, "silahlı terör örgütüne üye olmak ve yönetmek, silahlı terör örgütüne silah sağlamak, örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek" suçlamaları var.
Sarıyıldız'ın dosyasında terörle mücadele kapsamında Şırnak'ın Cizre ilçesinde terör örgütü mensuplarınca verilen talimat ve yönlendirmeler ile bazı terör örgütü mensuplarını bulundukları yerden çıkartarak, "örgüt mensuplarını gizli bir şekilde operasyon bölgesinden kaçırmak, güvenlik güçlerince yakalanmalarını engellemek, operasyonlara mani olunması amacıyla vatandaşlar üzerinde baskı kurmaya çalışmak suretiyle silahlı terör örgütüne üye olma ve yönetme" suçunu işlediğine işaret ediliyor.
Faysal Sarıyıldız'ın "silahlı terör örgütüne silah sağlamak" suçuna ilişkin fezlekesinde ise kendi üzerine kayıtlı araçla, bir Suriye uyrukluyla 27 Ocak 2015 tarihinde Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesinde ele geçirilen çok sayıda el bombası, gece görüş dürbünü, telsiz, M-16 marka tüfek, tabanca ile çok sayıda mermiyi, PKK'nın Suriye kanadı PYD/YPG'ye göndermek üzere söz konusu ilçeye getirdiği ifade ediliyor.
Milletvekiline, "kaymakamı öldürmeye teşebbüs" suçlaması
Encu'nun ise "askeri yasak bölgelere girmek, halkı askerlikten soğutma, kişiyi yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle öldürmeye teşebbüs, terör örgütü propagandası yapma, zincirleme şekilde kamu görevlisine hakaret ve görevi yaptırmamak için direnme" suçlarını işlediğine yönelik dosyaları bulunuyor.
Encu hakkında Şırnak Uludere'de 34 kişinin hayatını kaybettiği olaya ilişkin taziye ziyaretinde bulunmak, hayatını kaybedenlerin yakınlarıyla görüşmek üzere bölgeye giden dönemin Kaymakamı Naif Yavuz'un yaralanması nedeniyle "öldürmeye teşebbüs" suçunu işlediği dosyası da bulunuyor. Fezlekede Encu'nun, Kaymakam Yavuz'a yönelik, "Vurun, öldürün, ateşe atın, yakın" şeklinde ifadeler kullandığı, beraberindeki grupla saldırıda bulunmak suretiyle Yavuz'un hayati tehlike geçirecek şekilde yaralanmasına neden olduğu ve "iştirak halinde yaralamak suretiyle kişiyi yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle öldürmeye teşebbüs" suçunu işlediği belirtiliyor.
Ankara'da 17 Şubat'taki saldırıyı gerçekleştiren teröristin taziyesine giden ve yurt dışında bulunan HDP Van Milletvekili Tuğba Hezer Öztürk'ün dosyalarında "terör örgütü propagandası yapmak", "halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik" ve "suçu ve suçluyu övme" gibi suçlamalar yer alıyor.
Gözaltında bulunan HDP Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan'ın ise 2 Ağustos 2014 tarihinde Tunceli'nin Pülümür ilçesindeki Zage mevkisinde yaralanan 2 PKK'lının tedavilerine aracı olduğu ve böylece "silahlı terör örgütüne bilerek ve isteyerek yardım etme" suçunu işlediği kaydediliyor.
Hangi illerde sorgulanıyorlar?
Şırnak Milletvekili Ferhat Encü için Şırnak Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma yürütüyor.
Gözaltına alınan milletvekilleri, soruşturmaları yürüten illerdeki cumhuriyet başsavcılıklarına götürülüyor.
Yurt dışında olan Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız'la ilgili soruşturmayı Şırnak, Van Milletvekili Tuğba Hezer Öztürk hakkındaki soruşturmayı da Van Cumhuriyet Başsavcılığı yürütüyor.
Hakkâri Milletvekili Nihat Akdoğan hakkında ise Hakkâri Cumhuriyet Başsavcılığınca yakalama kararı verildi.
"Gözaltılar hukuksuz"
HDP Genel Merkezi’nden, gözaltına alınan Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile diğer milletvekillerinin ortak savunma metni paylaşıldı. HDP’liler ortak savunmalarında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı başkanlık sistemi üzerinden eleştirdi. Erdoğan’ın önündeki tek engelin kendileri olduğunu savunan HDP’liler, bu nedenle hedef olduklarını söyledi. Gözaltıların "hukuksuz" olduğunu savunan HDP’liler, "Yargı tiyatrosunda figüran olmayı kabul etmiyorum" ifadelerini kullandı. HDP’liler savunmalarında özetle şunları söyledi:
"Ülkemizde yargının saygınlığı ayaklar altındayken, düğmesiz olan cübbelerini iliklemeye çalışan böylesi bir siyasi yargılamanın öznesi olmayı asla kabul etmeyeceğim. Şâibelerle dolu bir siyasi geçmişe sahip olan Erdoğan emretti diye başlatılan bu yargı tiyatrosunda figüran olmayı kabul etmiyorum.
Soracağınız hiçbir soruya cevap vermeyeceğim, yapacağınız hiçbir yargılama faaliyetinin adil olacağına inancım yoktur. Benim buraya getirilmem bile hukuk dışıdır. Siyasetçilerin siyaset arenasındaki muhatapları siyasetçilerdir, yargı mensupları değildir. Sizden hiç bir talebim ve beklentim yoktur.
Siyasi faaliyetlerim nedeniyle ancak beni seçen halkım sorgulayabilir."
Yurt dışındalar
HDP Van milletvekili Tuba Hezer Öztürk’ün Ankara’daki canlı bomba saldırısını gerçekleştiren PKK’lının ailesine taziyeye gitmesi çok tartışılmıştı. Ayrıca arabasının bagajında PKK’lılara sevk edilmek üzere silah taşıdığı iddia edilen HDP Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız da dokunulmazlık tartışmasının en önemli unsurlarından biriydi.
Tuba Hezer de Faysal Sarıyıldız da dokunulmazlıkların kaldırılması için Meclis Genel Kurul’unda oylama yapılmadan, yani bundan tam 5 ay önce “parti çalışmaları” için yurt dışına çıktı. O günden bu yana Türkiye’ye dönmediler.
"İfadeye gitmeyeceğiz"
Dokunulmazlıkların kaldırılmasının Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine gelmesiyle birlikte HDP, izleyeceği tutumu belirlemişti. Buna göre milletvekilleri savcılıklardan gelecek ifade çağrılarına yanıt vermeyecek hatta, bugün olduğu gibi, zorla götürme kararıyla emniyete ve savcılığa götürülseler bile ifade vermeyeceklerini duyurdular.
Bu aşamada milletvekillerinin emniyette ve savcıda kendilerine sorulacak tüm sorulara ortak bir metinle yanıt vermesi kararlaştırıldı. Bu metinde verilen ana mesaj ise, “Biz milletvekiliyiz, bu yargılama biçimini kabul etmiyoruz” olarak belirlendi.
Daha o aşamada yapılan değerlendirmelerde bazı milletvekillerinin tutuklanabileceği beklentisi gündeme gelmişti.
138 vekilin dokunulmazlığı kaldırılmıştı
Mayıs ayında Meclis Genel Kurulu’nda yapılan oylamayla 50’si HDP’li 138 milletvekilinin dokunulmazlıkları kaldırıldı. 27 AK Parti, 51 CHP ve 9 MHP’li vekilin de dokunulmazlıklarının kaldırıldığı oylama sonrasında bu listede yer alan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Ankara’da ifade vermeye gitmişti. Bazı CHP’li vekiller de tıpkı HDP’liler gibi ifadeye gitmeyeceklerini açıklamıştı. İfade çağrısı son olarak Bilal Erdoğan’a hakaret ettiği gerekçesiyle CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na geldi.
Çağrı kağıtları
İfade vermeye gitmedikleri gerekçesiyle haklarında gözaltı kararı verilen HDP'li 15 milletvekilinden 11'inin çağrı kağıtlarını teslim aldıkları öğrenildi. Cumhuriyet başsavcılıkları, çağrı kağıdını aldığı halde ifade vermeye gelmeyen milletvekilleriyle çağrı kağıdı ulaştırılamayan HDP'liler hakkında, CMK'nın 146'ncı maddesi gereğince zorla getirme kararı verdi.
Van Milletvekili Tuğba Hezer Öztürk ile Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız'a yurt dışında bulunmaları nedeniyle çağrı kağıdı ulaştırılamadı.
HDP Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan, gönderilen çağrı kağıdını iade etti. HDP Şırnak Milletvekili Leyla Birlik'in çağrı kağıdı ise ikameti olarak gösterdiği Şırnak'taki adresine, sokağa çıkma yasağı nedeniyle iletilemedi.
Kaynak: AA, DHA, Al Jazeera