HAKSÖZ HABER
Suriye’nin Esed rejimi kontrolünde olan şehirleri Şam, Humus ve Halep’te elektrik ve yakıt krizi yaşanırken insanlar çamaşırlarını elde yıkamak zorunda kaldığı gibi ısınmak için karaborsaya düşen yakıtı bulmaya çalışıyor.
Humus’ta ikamet eden Muhammed, "Elektrik bazen bir saat geliyor, bazen iki saat geliyor, bazen 10 dakika geliyor. Bazen bütün gün hiç gelmiyor. Zamanını asla kestiremiyoruz.” diyerek ülkesinde yaşanan krizi rejimden çekinerek aktarıyor.
Yıllardır süren savaş ve yoksulluktan hırpalanmış Suriyeliler, şimdi felç edici bir yakıt kriziyle karşı karşıya. Uzun süreli elektrik kesintileri, ülkenin büyük bir bölümünü sürekli bir elektrik kesintisiyle baş başa bırakıyor. Şam'da bazı mahallelere her 24 saatte bir 15 dakika kadar elektrik veriliyor. Daha merkezi bölgelerden Esed’in sarayına daha yakın yerlerde ise ışıklar daha uzun süre açık kalabiliyor.
Benzinin yetersiz olduğu Şam ve çevresinde ana caddeler genellikle boş, Suriye-Lübnan sınırı ise yakıt karaborsasının merkezi haline dönmüş durumda.
Washington Post’un ulaştığı yabancı medyaya konuştuğu için hükümetin misillemesinden korkan Suriyeli Muhammed, “Humus'ta ve ülke genelinde hayat fiilen durma noktasına geldi. Burası bir hayaletler şehri” tanımlamasında bulunuyor.
Suriyelilerin çoğu elektrik için jeneratörlere güveniyor, ancak bu alet için de yakıt gerekiyor. Bu ekonomik güce sahip aileler güneş panellerine bağlanan büyük pahalı pilleri satın almaya çalışıyor. Ancak birçoğu o kadar şanslı değil.
Rejim kontrolünde yaşamak zorunda olan Muhammed, "İnsanlar ısınmak için terlik, naylon, pet şişe yakıyorlar. Sokakta insanların çöp torbalarından plastik topladığını, hatta çöp torbalarının kendilerini yaktığını görebilirsiniz. Bunu görmek ağlamama neden oluyor." ifadeleriyle yaşadıkları sıkıntıları tarif etmeye çalışıyor.
Son yılların en ılıman kışının geçtiği bölgede ısınmak geçtiğimiz yıllara göre daha az sorun oluyor. Ancak ebeveynleri ısınmak için plastik ve kumaşları yaktıktan sonra kimi çocukların boğularak öldüğü kayıtlara geçmişti.
Muhammed'in ailesinin bir bataryası var ama bu sadece ışıkları açmaya yetiyor. Muhammed bir doktora görünmek için gittiğinde iki defa ücretlendirildiğini aktarıyor. Sebebinin de doktorun hem muayene etmesi hem de jeneratörü çalıştırmasını neden olarak gösteriyor.
Kasım ayı sonlarında Suriye Petrol Bakanı Bassam Tohme, 2013'ten beri Devlet Başkanı Beşar Esed hükümetine petrol tedarik eden İran'a atıfta bulunarak krizi "arkadaşların" geciken sevkiyatlarından sorumlu tutuyor.
Suriyeliler, gazın pahalı olabileceği, ancak en azından kolayca bulunabileceği komşusu Lübnan'a bakıyor. İki ülkeyi birbirine bağlayan sınır yolları sarı sıvıyla dolu tozlu plastik şişelerin serbestçe alınıp satıldığı resmi olmayan bir pazar yeri haline geldi.
Yasadışı ticaretle ilgili olarak adının açıklanmaması koşuluyla konuşan Suriyeli bir sürücü, uzun süredir rüşvet almadığı bilinen Lübnanlı gümrük memurlarının artık ticaretten para kazandığını söyledi.
Sübvansiyonlu benzin almaya devam eden Suriyeli taksi şoförleri, benzini sokak köşelerinde satmaya başladı. Mağazalar da ülkeye kaçak sokulan yakıtı gizlice istifleyip menü dışı özel bir ürün gibi sormayı bilenlere satıyor.
Rejim bölgesindeki Suriyeliler Birleşik Arap Emirlikleri'ne göç ettiği belirtilirken, halkın aşikar öfkesinin bir işareti olarak, hükümet yanlısı yayın organları da krizle ilgili haberleri giderek daha fazla yayınlıyor. Bu ay bir gazete manşetinde: "Yakıt eksikliğinden dolayı tam felç ... Suriye başkentinin sokaklarında hayat yok" yazdı.
Esed rejimi, yakıt kıtlığını kabul etmek ve bir dizi geçici tedbir uygulamak zorunda kaldı. Ülkenin genel spor federasyonu tüm futbol ve basketbol maçlarını süresiz olarak erteleme kararı aldı.
Geçen ay kamu görevlilerine haftada iki gün ek izin verildi. Ekim ayında yetkililer, gücü korumak amacıyla yaz saatini kalıcı hale getireceklerini açıklayarak Suriyelilerin sosyal medyada onlarla alay etmesine neden oldu.
Bir Hama sakini, "Kış için benzin ve gaz sağlayamadılar bu yüzden gidip tüm kışı iptal etmeye karar verdiler." yorumunda bulunurken bir başkası, "Öyleyse yarın fazladan bir saat üşüyeceğiz" diye yazdı.