Bosna savaşının akıllarda kalan en dramatik objelerinden biri “Pazi Snayper ” (Dikkat keskin nişancı) tabelasıydı. Sırp keskin nişancılarının Saraybosna’nın çevresindeki gizli yerlerden yaptığı atışlarla yüzlerce Boşnak öldürüldü.
Bilinmeyen bir yerden, ses bile duyulmadan yapılan bir atışla onlarca insan caddelerin ortasına yığılıp kaldı. Bilinmedik yerden gelen bu ölümün daha sonra “Snyper ölümü” olduğu dramatik bir şekilde öğrenildi. Sırp keskin nişancılar bu saldırılarda öldürme anlarını videoya kaydedip bazı televizyonlara sattı. Dünya o zaman bir keskin nişancının insanı nasıl öldürdüğünü öğrendi.
Miljacka nehrine açılan ve Trebevic Tepesini gören Saraybosna caddelerinin girişlerine büyük pankartlar, bayraklar, bazen çarşaflar, kilimler asılarak keskin nişancıların görüş alanları kapatılmaya çalışıldı. Her sokağın başına zihinlere derinden işleyen o tabela asılıydı: “Pazi Snayper ”.
Keskin nişancıların saldırıları sinsice işlenen bir cinayet, insanı ürküten ve tiksindiren bir öldürme şekli olarak tanımlandı hep.
Halep’te kabusun adı “Kannas”
Halep’e kuzey yakasından girişte bir caddenin giriş kısmında elle yazılmış Arapça uyarı levhası bu şehrin de Saraybosna gibi bir kabusu yaşadığını gösteriyor.
Tabelada “İntebih Kannas Mevcut” (Dikkat keskin nişancı var) yazıyor.
Halep’in Esed askerlerinin elinde bulunan yerlerde gizlenmiş keskin nişancılar uzaktan muhaliflere ait yerleşim yerlerinde hedef gözetmeksizin insan öldürüyor. Halepliler de bu aniden, sessizce gelen ölümü ilk başlarda anlayamadılar. Ardından bunun filmlere konu olmuş keskin nişancı ölümü olduğunu fark ettiler ve uyarı tabelaları koymaya başladılar.
Araplar kısaca “Kannas” diyor keskin nişancılara. Bir keskin nişancı kimi zaman binlerce kişinin yaşadığı bölgedeki hareketliliği durdurabilir. Yeri çok zor tespit edilir ve yakalanması, saf dışı bırakılması neredeyse imkansız. Bu nedenle keskin nişancının bulunduğu tahmin edilen bina komple bombalanarak imha edilmeye çalışılıyor genellikle.
Halep’in işlek caddelerinde keskin nişancılardan korunmak için birkaç yöntem kullanılıyor. Bazı caddelerin kaldırımlarına kamyonlarla kum dökülerek tehlikeli görüş alanları kapatılıyor. Bazı sokaklarda apartmanlar arasına tahtadan perdeler yapılıyor.
Keskin nişancıların tabiri yerindeyse çalışma saatlerini tespit etmiş muhalifler. Sabah erken saatte ateş etmeye başlayan keskin nişancı akşam belirli saatten sonra bulunduğu yerden ayrılıyor. O zaman halk sokakta rahat dolaşıyor.
AA ekibi keskin nişancı ateşini görüntüledi
Keskin nişancının olduğu bir sokak yakınında röportaj ve çekim yapan AA ekibi keskin nişancının atışına şahitlik etti. 30 saniye farkla ateş alanından çıkan AA kamerası keskin nişancıya karşılık vermeye çalışan bir muhalif askerin kısa süreli çatışmasını görüntüledi. Çatışmanın olduğu sokağın tam ortasında normal bir günmüş gibi işine devam eden elektrik tamircisinin rahatlığı ise dikkat çekti. Sokak içinde kurşunlar yerdeki tozu havaya kaldırırken, sokağa girmek üzere olan bir konvoy son anda çevre sakinleri tarafından durdurularak bir facia önlendi.
Şam yakınlarındaki keskin nişancı vahşeti
Muhaliflere göre keskin nişancıların neredeyse tamamı Hizbullah militanı ya da İran’dan gelen savaşçılardan oluşuyor. Bu bilgiyi öldürülen keskin nişancıların üzerinden çıkan kimliklere dayandırıyorlar.
Keskin nişancıların neden olduğu en unutulmaz olaylardan birine AA muhabiri Ali Demir, Şam yakınlarında şahit oldu. Şam’ın Cobar bölgesinde keskin nişancılar bir sokakta onlarca kişiyi öldürdü. Ölen kişilerin cenazelerini almaya gelenler de öldürülünce herkes kaçtı ve cesetler sokak ortasında kaldı. Keskin nişancılar haftalarca hareket eden her şeye ateş ettiğinden cesetler sıcaktan çürüdü ve etrafa dayanılmaz koku yayıldı. Şam çevresinde Halep’ten daha çok keskin nişancı olduğu tahmin ediliyor.
Halep’te günlük yaşam
Savaş 2.5 yıldır devam etmesine Halep’te insanlar bir şekilde hayata tutunmak zorunda. Yaklaşık 5 milyon insan savaşla uyumlu yeni bir hayat kurmuş kendine. Böyle bir hayat kurmak için ölüme çok yakın yaşamaya alışmışlar. Bombalamalar, havan topları keskin nişancılar artık kanıksanmış gözüküyor. Savaşın içinde çocuklarını büyütmek, ailelerine ekmek götürmek, hayatta kalmak zorundalar. Savaş kendi kültürünü, yaşam kurallarını belirler ve dayatır. Uymayan hayatta kalamaz.
Yoğun uçak bombardımanı, top ateşi, Scud füzeleri ramazan boyunca daha azaldı diyor Halepliler. Bazı bölgelerde üç dört apartman Scud füzeleriyle yıkılırken bazı bölgelerde evlerde savaş izi görülmüyor. Örneğin muhaliflerin elinde bulunan organize sanayi bölgesi neredeyse hiç bombalanmamış gibi.
Ancak Halep’in meşhur tarihi çarşısı, camisi bombalandığı için artık kullanılmıyor. Kapalı çarşı esnafı şehirden ayrılmış. Öte yandan sokak aralarında ve şehir merkezinde dükkanlar bombardıman ya da havan topu olmadığı zaman açılıyor. Halk genellikle akşam üzeri sıcağın gitmesiyle şehir merkezine gelip imkanları ölçüsünde alışveriş yapabiliyor. Seyyar satıcılarda, kurşun ve top mermisi izi taşıyan dükkanlarda bazı temel gıda maddeleri bulunabiliyor. Türkiye’den gelen insani yardımlar toplu halde dağıtılmadan bizzat evlere teslim ediliyor artık. Yardım kargaşası önemli bir konu. İş imkanı olmayan aileler bu yardımlarla hayatlarını sürdürüyorlar.
Bombalar altında uzun teravih
Hz. Hamza Camisi'nde İHH aracılığı ile Türkiye’den getirilen yiyeceklerle mahalle halkına iftar veriyor yerel yardım kuruluşları. Artan yemekler titizlikle toplanıp bu kez camiye gelemeyen mahalle halkına ikram ediliyor. Ramazan boyunca halkın çoğunluğu bu tür gelen yardımlarla oruçlarını açtılar.
Halep’te dikkat çeken şeylerden biri ara sıra duyulan top sesleri arasında kılınan çok uzun teravih namazları. Hatimle kılınan teravihten daha uzun olan bu usulde Kuranı Kerimde konu bitimi ve başlangıcı bir rekatta okunuyor. Dolayısı ile toplamda teravih namazının süresi neredeyse 2 saat. Bu uzun teravih boyunca uzak ya da yakına düşen havan toplarının sesi namazın ahengini etkilemiyor. AA ekibinin teravihe eşlik ettiği gece Halep'in kuzeyinde yer alan Anadan beldesindeki Şehit Hamza camisine düzenlenen hava saldırısında 12 kişi öldü, 50'den fazla kişi yaralandı. Ancak ülkede bu tür cami bombalamaları çok olmasına rağmen cemaatin yoğunluğunda ve teravihin uzunluğunda bir değişiklik olmamış.