Nüfusu 40 milyonu aşan ve 2,5 milyon kilometrekareden fazla yüzölçümü bulunan Sudan'ın Hıristiyan, Animist ve Müslümanlardan oluşan yaklaşık 10 milyon kişinin yaşadığı 640 bin kilometrekarelik güney bölgesinin kaderinin belirleneceği referandum, uluslararası kamuoyu, özellikle de komşu ülkeler tarafından dikkatle takip ediliyor. 1983-2005 yılları arasında Afrika kıtasının en uzun süren iç savaşına sahne olan Sudan, çeşitli din, dil ve ırklara ev sahipliği yapıyor. Müslümanlar ülkenin kuzey eyaletlerinde, Hıristiyan ve Animistler ise güney eyaletlerinde çoğunluğu oluşturuyor. Başkent Hartum başta olmak üzere, çok sayıda şehir, kasaba ve köyde bu inançların üçünü bir arada görmek mümkün. Araplar ülkenin kuzeyinde, diğer etnik kökenliler ise güney bölgesinde ve Darfur'da yoğunlaşıyor.
GÜNEY SUDAN'ın özelliği
Referandumun yapılacağı Güney Sudan bölgesinin halen yarı özerk statüsü var. Ülke genelinde İslami hukuka dayalı bir düzen bulunurken, güney kendi anayasasına, başkanına, bayrağına ve meclisine sahip. İçişlerinde bağımsız, dışişlerinde merkezi hükümete bağlı olan bölgenin devlet başkanı, aynı zamanda Sudan devlet başkan yardımcılığını yürütüyor.
Ülkede resmi dilin Arapça olmasına rağmen, güneyde sömürge dili İngilizce daha yaygın. Büyük nüfusa sahip Dinka kabilesi bölgeye hakim Sudan Halk Kurtuluş Hareketi'ne (SPLM), Şuluk kabilesi merkezi Hartum yönetimine yakın. Nüfusun çoğunluğunu Animistlerin oluşturduğu bölgede nüfusun yüzde 30'u civarında Hıristiyan, yüzde 10'u civarında da Müslüman yaşıyor. Ancak bölgenin yönetimi, genellikle yurtdışında eğitim görmüş ya da sömürgecilerin kurduğu okullardan mezun Hıristiyanların elinde.
REFERANDUM
Sudan, 1956 yılında İngiliz yönetimine ve Mısır'a karşı direnerek bağımsızlığını elde etti ve Afrika kıtasında bağımsızlığını en erken kazanan ülkeden biri oldu. Ancak çok geçmeden kuzey-güney gerilimi büyüyerek iç savaşa dönüştü. Güney eyaletlerinin özerklik talebiyle başlayan ve 1972 yılına kadar devam eden bu süreç, "1. Anyanya Ayaklanması" olarak adlandırılıyor.
1972 yılında kuzey kanadını temsilen Başbakan Cafer Nimeyri ile Güney Sudan Özgürlük Hareketi (SSLM) lideri Joseph Lagu arasında Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da imzalanan Addis Ababa barış anlaşmasıyla ülke, 11 yıllık bir barış dönemine girdi. 1983 yılında, Nimeyri hükümetinin İslami politikaları Addis Ababa anlaşmasının ihlali olarak görüldü ve 2005 yılına kadar süren, Afrika'nın en uzun iç savaşı başladı . "2. Anyanya Ayaklanması" adı verilen bu savaşta, özellikle sınır hattındaki yerleşim birimleri büyük zararlar gördü. Adı sık sık petrol kaynaklarıyla anılan Abyei şehri, bundan en çok etkilenen yerleşim birimlerinin başında geliyor. Savaşta 2 milyon kişi öldü, 4 milyon kişi göç etmek zorunda kaldı. 9 Ocak 2005'te Sudan'da iktidara bulunan Ulusal Kongre Partisi ile SPLM arasında imzalanan "Niavsha" anlaşmasıyla iç savaş sonra erdi. Kenya'da yapılan anlaşmayla Güney Sudan yarı özerk statü kazanırken, 2010 yılında genel seçimlerin yapılması ve 9 Ocak 2011'de tam bağımsızlık için Güney Sudan'da referanduma gidilmesi öngörüldü. (Yeni Akit)