Shereen Fernandez / Middle East Eye
İngilizceden Çev.: Melike Bars / Haksöz-Haber
Guantanamo Körfezi toplama kampının "teröre karşı savaş" mahkumlarını tutmak için kurulmasının üzerinden 19 yıl geçti. Çoğumuz turuncu tulumlu, zincirlenmiş ve büyük gözlüklü erkeklerin Camp X-Ray esir kamplarına "işlenmiş" resimlerini hatırlıyoruz.
Tanıklar, hapishanenin duvarlarının dışına çıktıklarında, işkencenin yaygın olduğunu öğrendik. Dini uygulamaların alaya alındığı, tutuklulara arka arkaya heavy metal müzik dinletildiği ve asılsız iddiaları itiraf edene kadar Müslüman tutukluları pes ettirmenin bir yolu olarak cinsel aşağılamanın kullanıldığı söylendi.
Bu adamların sandalyeye zincirlenmiş halde burunlarına kadar uzanan bir tüpten zorla beslenmelerine dair görüntüler dolaştığında yine dehşete düştük. Adil olmayan ve yasadışı tutuklanmaları protesto etmenin tek yolu açlık greviydi, ancak bu bile onları daha fazla cezalandırmak ve işkence etmek için kullanıldı. Ancak yıllar geçtikçe, Guantanamo'nun zihnimizden yavaşça kayması nedeniyle dehşete düşmeyi bıraktık.
Bu koşullar, hapishaneyi insan yaşamı için elverişsiz kılıyor, ancak Guantanamo, mahkumlarına insanlık dışında her türlü muameleyi muamele gösteriyor.
Küba'nın güneydoğusunda bulunan toplama kampı, bir Amerikan deniz üssünde bulunuyor ve bu kamp, El Kaide hakkında herhangi bir bilgisi veya ilişkisi olduğuna inandıkları kişileri tutuklama ve sorgulama misyonunun merkezi haline geldi. En küçüğü 15 yaşında olan 750'den fazla Müslüman erkek Guantanamo'dan geçti. En yaşlısı Saifullah Paracha (şimdi 73) suçsuz yere hapsedildi.
Aslında yaşlanan tutuklular için darülaceze yapılması planlanıyor ve ülkesine geri gönderilemeyenler ve sonunda cezaevinde ölenler için İslami bir cenaze töreni bile var. Guantanamo'da halihazırda dokuz kişi ölmüşken, sahadaki mezarlık alanı hâlâ boş.
Trump yönetiminin kısa süre önce donanma üssünün 2043 yılına kadar bakımı için milyonlarca dolarlık bir sözleşme imzalamasıyla, Guantanamo’nun yakında kapanacağına dair hiçbir işaret yok.
Bu arada toplama kampındaki koşullar kötüye gidiyor. New York Times'da yayınlanan bir makaleye göre, son zamanlarda bölgedeki tropikal yağışların ardından, “hücrelerin içinde arıtılmamış lağım suyu birikti… Güçlükle fışkırdı ve açıldı. Tuvaletler taştı." Bu tür sağlıksız koşullar, pandeminin cezaevi içinde yayılmasını kontrol altına almadaki potansiyel etkilerini göz önüne aldığımızda daha da endişe verici hale geliyor. Bu koşullar, hapishaneyi insan yaşamı için elverişsiz kılıyor, ancak Guantanamo, mahkumlarına insanlık dışında her türlü muameleyi gösteriyor.
Yasal Komplikasyonlar
Bazıları, tutukluların bu kadar yetersiz koşullarda tutulmalarına nasıl izin verildiğini sorabilir. Cevap Guantanamo'nun hukuk mimarisinde yatıyor. Guantanamo yasal olarak karmaşık, adaletin yokluğuyla tanımlanan "kanunsuz bir alan". İguanaların Guantanamo'da tutuklulardan daha fazla hakka sahip olduğu belirtildi, çünkü sınırı aşarlarsa 10.000 dolar para cezası verilebilir.
Guantanamo'ya girdikten sonra, ne zaman çıkıp çıkmayacağınız belirsiz. Hapishane bileşiğinde tutulanlar, ABD yönetimi tarafından esir tutulmalarına rağmen ABD federal mahkemelerine erişemiyorlar. Bunun yerine, tutuklulara karşı delillerin çoğunun işkence yoluyla elde edildiği standart altında “mahkemeler” olan askeri komisyonlar aracılığıyla yargılanıyorlar. Tutukluların gerçekleri ile kampın dışında asılı duran tabela arasında keskin bir tezat var: "Özgürlüğü Savunmak İçin Onur Bağlılığı"
2021'e girerken, geri kalan tutuklular için ne umut var? ABD'de her yönetim değişikliği beraberinde yeni bir gündem getirdi. Obama görevdeki ilk döneminde Guantanamo'yu kapatacağına söz verirken, Trump hapishaneyi açık tutmaya ve orayı "bazı işe yaramaz adamlarla doldurmaya" dair taahhüt etti. Bu olmamasına rağmen, yasal belirsizlikte sıkışmış 40 tutuklu var ve bunlardan bazıları zaten serbest bırakılmıştı.
Yakında iktidara geçecek olan Biden yönetimi, hapishaneyle uğraşmak zorunda kalacak ve bu, şu anda mahkum başına 13 milyon ABD dolarına mal oluyor. Guantanamo, teröre karşı savaş sürecinde kullanılmadan önce, Haitili sığınmacıların ABD'ye kaçmasını önlemek için bir gözaltı merkezi olarak kullanıldı. ABD yönetimi, halk sağlığı bahanesiyle 1990'larda Guantanamo'daki şiddetten kaçan Haitilileri süresiz olarak gözaltına aldı.
Onlara, HIV için bir tedavi bulunana kadar Guantanamo Körfezi'nde gözaltında tutulabilecekleri söylendi. Bu sığınmacılar suç işlememişlerdi ve yine de herhangi bir suçlama olmaksızın gözaltına alındılar. Guantanamo Körfezi'nin kanunsuz bir alan olarak yasal inşası, ABD tarafından bir "risk" olarak kabul edilen sınırlarda bulunanları izole etmek için rahatlıkla kullanılabileceği anlamına geliyor.
Sesler Susturuldu
Bu makale, Guantanamo'da hâlâ tutuklu bulunanların karşılaştıkları adaletsizliklerin devam ettiğinin bir hatırlatıcısıdır. Bu durumun devam etmesi, "teröre karşı savaş"ın sürdüğünü ve ne yazık ki bazı seslerin ve yaşananların duyulmadan kalacağını ve kolayca unutulacağını gösteriyor.
Özellikle cezaevi tesisinde travma geçirenler için bir özgürlük ve adalet vizyonu, aynı zamanda sitedeki herhangi bir başka tutuklanma biçiminin kaldırılmasına yönelik çağrıları da içermelidir.
Guantanamo sarmal bir savaşın başlangıcına işaret etti - artık küresel çapta - ve ulusal güvenlik için tehdit olarak kabul edilenleri hapsetmek üzerine emsal oluşturdu. Ancak teröre karşı savaşı sona erdirme arayışımızda Guantanamo'yu unutmamalıyız. Hem şimdi hem de gelecekte bir tutuklanma tesisi olarak var olmaya son vermelidir.