HAKSÖZ HABER
İsrail ordusunun Refah sınır kapısının kontrolünü ele geçirmesi Mısır hükümetini şaşırtmışa benziyor. Mısır hükümeti Refah'a yapılan yardım sevkiyatlarında işbirliğini durdurdu. Ayrıca Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı'nda İsrail'e karşı soykırım suçlamasında bulunma çabasına katıldı. Uzmanlar 45 yıllık Mısır-İsrail barış anlaşmasının riske girdiğini söylüyor.
Mısır ve İsrail 1979'dan bu yana Camp David barış anlaşması sayesinde barış içinde yaşıyor ve bu durum Orta Doğu'da istikrarın değişmez bir dayanağı. Ancak Gazze'deki savaş bu ilişkiyi ciddi şekilde zorluyor.
Washington'daki Orta Doğu Enstitüsü'nde Mısır uzmanı Mirette Mabrouk'a göre kırılma noktası geçen hafta İsrail'in Mısır'a sadece birkaç saat önceden haber vererek Refah'ın doğu eteklerine asker göndermesi ve ardından sınır kapısının kontrolünü ele geçirmesiyle yaşandı.
Sınır terminalinde dalgalanan İsrail bayraklarının görüntüleri Kahire'de alarm zillerinin çalmasına neden oldu. İşte o zaman Mısır hükümeti Refah'a giden yardım sevkiyatları için İsrail ile işbirliğini durdurmaya karar verdi.
"Size açıkça söyleyebilirim ki Mısırlılar bu durumdan hiç memnun değil. Çok öfkeliler," diyor Mabrouk.
"Mısırlılar, İsraillilerin kendilerini sürekli hafife aldığını, konumlarını hafife aldığını ve bunun Mısırlılara maliyetini önemsemediğini düşünüyor."
Mabrouk, Mısır'ın şu anda İsrail'le olan ilişkilerinin seviyesini düşürmeyi düşündüğünü de sözlerine ekledi.
Mısır için kıyamet senaryosu, Gazze'den yüz binlerce Filistinlinin sınırı aşarak Mısır topraklarına kaçmasıdır. Bu henüz gerçekleşmedi...
Ancak yerinden edilmiş bir milyondan fazla insanın Refah'a yığılmasının ardından İsrail ordusu şimdi kentin içinde ve çevresinde operasyonlar düzenleyerek 350.000 kadar Gazze sakinini bir kez daha yer değiştirmeye zorluyor.
Yardım grupları ise bölgenin bazı kesimlerinde kıtlığın baş gösterdiğini söylüyor.
Salı günü İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, sosyal medya platformu X'te "Dünya insani durumun sorumluluğunu İsrail'e yüklüyor, ancak Gazze'de insani bir krizi önlemenin anahtarı şu anda Mısırlı dostlarımızın elinde" diye yazdı.
The World, İsrail Dışişleri Bakanlığı'na bir röportaj talebi iletti. Bakanlık sözcüsü Katz'ın X ile ilgili son açıklamasına işaret ederek bakanlığın şu anda Mısır ile ilişkiler konusunda yorum yapmadığını söyledi.
Carnegie Endowment for International Peace Ortadoğu Programı Direktörü Amr Hamzawy, Gazze'deki insani yardım sıkıntısından Mısır'ı sorumlu tutmanın gerçeğin yanıltıcı bir versiyonu olduğunu söyledi.
Hamzawy, "Gerçek şu ki İsrail'in Gazze'ye insani yardım ulaştırmak için kullanabileceği farklı geçiş kapıları var." diyerek esas sorumlunun İsrail olduğunu belirtti.
Hamzawy, bu geçişlerin önemli bir süredir kapalı olduğunu da sözlerine ekledi. İkinci olarak, Mısır'ın Refah'taki işbirliğini ancak geçen hafta, İsrail ordusunun harekete geçmesinden sonra durdurduğunu söyledi.
Hamzawy, "Refah'ta askeri operasyonlar devam ederken Mısır insani yardımların geçişine izin veremez çünkü bu durum insani yardım çalışanlarının hayatlarını tehlikeye atıyor ve insani yardım çalışanlarının öldürüldüğü olaylar yaşandı" dedi.
Nisan ayı başlarında World Central Kitchen'dan yedi yardım görevlisi İsrail ordusunun saldırısında öldürülmüştü.
Mısır Dışişleri Bakanı da Salı günü sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada "Gazze'deki Filistinlilerin yaşadığı insani felaketin tek sorumlusunun İsrail olduğunu" söyledi.
Çarşamba günü İsrail gazetesi Ha'aretz, İsrailli yetkililerin Mısır'ın Hamas'la ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması için yürütülen müzakerelere katılmaktan vazgeçebileceğinden endişe ettiklerini belirten bir haber yayınladı.
Ancak Hamzawy, Mısırlıların İsrail ve Hamas arasındaki arabuluculuk rolünü bırakacaklarından şüphe duyduğunu söyledi.
"Ulusal güvenlik perspektifinden bakıldığında Mısır'ın İsrail'e şu anda yaşananların kabul edilemez olduğu mesajını verirken iletişim kurmaya çalışmaya devam edeceğine inanıyorum" dedi.
Mısır hükümeti Hamas'ın hayranı değil. Hamas, Mısır'da yasaklı olan Müslüman Kardeşler'in Filistin kolu.
Ancak Hamzawy bunun Mısırlıların Gazze ile paylaştıkları tek sınır kapısının İsrail ordusu tarafından kontrol edilmesini sorun etmedikleri anlamına gelmediğini söyledi.
Hamzawy, "Mısır kararlı ve inanıyorum ki bu sadece Mısır'ın değil Arapların da pozisyonu, ihtiyaç duyulan şey Filistinlilerin varlığını yeniden tesis etmek, bu İsrail'in Gazze Şeridi'ni yeniden işgali için bir bahane olmamalı" dedi.
İsrail hükümeti, Filistin Yönetimi'ne savaş sonrası Gazze'de bir rol verilmesine karşı olduğunu söyledi ve bu da Mısır ile bir başka anlaşmazlık noktası.
Oklahoma Üniversitesi'nde Orta Doğu siyaseti profesörü olan Samer Shehata, "Mısır-İsrail ilişkilerinde özellikle zor bir dönemden geçiyoruz," diyor.
"Camp David anlaşmasının çökmek üzere olduğunu ya da savaş ilanı gibi bir şey olacağını sanmıyorum ama Mısırlıların son zamanlarda aldıkları önlemleri almaları oldukça nadir görülen bir durum."
Pazar günü Mısır, Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı'nda İsrail'i Gazze'de yaptıklarından dolayı soykırımla suçlayan davasına destek verdi.
Shehata bu noktada bunun daha çok sembolik bir hareket olduğunu söyledi.
Gazze'deki savaşın başlamasından bu yana Mısır'ın Tel Aviv'deki büyükelçisini geri çağırmadığını belirtmek gerek.