Ortadoğu İntifadaları süreciyle kamuoyunun gündemine gelen 20 Şubat Hareketi, Fas'ta son 10 yıldır değişim talebini dile getiren en büyük muhalif hareket olarak kabul ediliyor.
20 Şubat Hareketi'nin 'gösteri çağrısı yapan' kuruluş bildirgesi, gençliğin isteklerini ifade ediyor olması, Tunus, Libya ve Mısır'da devrimlerin yaşandığı bir zamanda ortaya çıkması ve bu sayede halkın reform isteklerinin genişleyip rejimin devrilmesi talebine dönüşmesi, gösterileri Fas için önemli kıldı.
Hareketin bildirgesinde, parlamenter monarşiyi güçlendirecek demokratik bir anayasa hazırlanması, Abbas el-Fasi Hükümeti'nin istifası, 2007'de göreve gelen Meclis'in feshedilerek şeffaf seçimlerin yapılması, bağımsız bir yargının inşası, yolsuzluğa karışanların yargılanması ve siyasi tutukluların serbest bırakılması gibi talepler dile getirildi.
Ortadoğu İntifadalarının yaşandığı ülkelerde rejimler halklarıyla karşı karşıya geldiğinde, Fas yönetimi verilmek istenen mesajı hızlı bir şekilde kavradı. Fas Kralı VI. Muhammed, 6 Mart 2011'de yaptığı açıklamada halkın isteklerini kabul ettiğini ilan etti. Hükümetin yürütme yetkisi ile meclisin yasama yetkisi artırılırken, yargı bağımsızlaştırıldı. Bütün bunlar yapılırken kraliyet sistemine hiç dokunulmadı.
25 Kasım 2011'de meclis seçimlerinde Adalet ve Kalkınma Partisi siyaset sahnesine girmeyi başardı. Kral daha sonra 6 siyasi tutuklu hakkında af kararı çıkardı. Seçimlerin ardından siyaset dünyasında ve halk arasında genel bir rahatlama yaşandı.
Kraliyet rejiminin devrilmesi talebinin gündeme getirildiği bir ortamda, devletin bütün talepleri yerine getirmesi üzerine 20 Şubat Hareketi, halk desteğini kaybetmeye başladı. Bu durum nedeniyle hareket içindeki radikal grup, ''yeni anayasa ve seçim sonuçlarının tanınmadığını ilan etti ve rejimin düşürülmesini istedi. Taleplerin çıtasının yükseltilmesi, halk desteğini tekrar kazanma çabası şeklinde yorumlandı.
Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarı
Adalet ve Kalkınma Partisi, iktidara ilk kez 3 Ocak 2012'de geldi. Partinin iktidar süresince kullandığı slogan ''Sürdürülebilir Reform''du. Hükümet parlamenter monarşinin kurulmasını temel görevi olarak belirlemişti. Partinin koalisyon ortağı ise İstiklal Partisiydi.
Ana muhalefette ise, kraliyet sarayı içinde etkin olan şahsiyetleri bünyesinde barındıran Onur ve Çağdaşlık Partisi (PAM) yer alıyordu. Koalisyon hükümetinin, 20 Şubat Hareketi'nin dile getirdiği istekleri yerine getirmesi gerekiyordu. Başbakan Abdulilah Benkiran her defasında, hükümetin hazırladığı programı uygulamaması durumunda protesto gösterileriyle karşı karşıya kalacaklarını ifade etti.
Hükümetin attığı ilk adımlardan biri benzin fiyatlarını yükseltmek oldu. Yapılan zam ile ülkede büyük bir ekonomik krizin engellendiği savunuldu. Atılan sıra dışı adımlar arasında emeklilik yaşının yükseltilmesi, (sağlık ve eğitim alanlarında) aynı anda hem kamu hem de özel sektörde çalışmanın yasaklanması yer aldı. Hükümet bunların yanı sıra 1 milyon aileye tıbbi yardım ve 50 bin kişiye de iş imkanı projesini yürürlüğe koydu.
Bugün 20 Şubat Hareketi'nin kuruluşunun üzerinden 2 yıl, hükümetin göreve başlamasının üzerinden de 1 yıl geçti. Uzmanlar Fas siyasetine hareketlilik kazandıran 20 Şubat Hareketi'nin artık tükenmek üzere olduğunu öne sürüyor.
Fas Müslüman Kardeşler Hareketi'nin (İhvan) siyasi kolu olan Fas İslami Gençlik Cemiyeti daha sonra adını Adalet ve Kalkınma Partisi olarak değiştirmişti. Parti, süreçten en çok istifade eden grup olarak değerlendiriliyor. Uzmanlara göre, hükümet halkın isteklerini yerine getirirse başarılı olacak, bunu yapamadığında da bazı güçlerin reforma izin vermediği öne sürülecek ve yine başarılı olmuş sayılacak.
Bütün bu verilerin ışığında, Fas'ın değişim dalgasını fazla hasar almadan atlattığı ve kendi değişim modelini uyguladığı belirtiliyor.
AA