Harriet Lerner / kemalsayar.com
Evliliğinizi tehlikeye atabilecek olan alışkanlıklardan nasıl vazgeçebilirsiniz?
Alışkanlık haline gelmiş eleştiri her çift için tehdittir. Zaman zaman eşinizi eleştiriyor olabilirsiniz önemli olan bunu usulsüzce yapmamaktır.
Erkekler eşleri tarafından sürekli eleştirildiklerini söyleyebiliyorlar. Kadınlar da "Eğer erkekler eleştiriden bu kadar rahatsız oluyorlarsa, neden daha fazla dikkat etmiyorlar” diye sorabilir.
Her iki bakış açısı da anlaşılabilir. Eleştirilmek rahatsız edicidir aynı oranda meşru talepleri görmezden gelinen “dırdırcı” rolünde olmakla itham edilmek de bir o kadar rahatsız edicidir. Rahatsız hissettiğimizde ilişkideki rolümüzü değiştirmek için olumlu adımlar atmak daha da zorlaşır zira değişmesi gereken kişinin partnerimiz olduğunu düşünüyoruzdur.
Çiftlerin, her birinin diğerini sorun olarak gördüğü ve tek “çözümün” eşlerinin değişmesi olduğuna inandığı bir çıkmaza girmesi yaygın bir durumdur. Eşler diğerinin onu eleştirmeyi bırakması ve onun ailesi için yaptığı her şeyi takdir etmeye başlaması gerektiğini düşünür. O sırada diğer eş de aynısını düşünmektedir.
Kendini sakin ve iyi hisseden bir eşiniz varsa şanslısınız çünkü çoğu zaman eleştirilerin ve olumsuzlukların geçip gitmesine izin verebilirler ve mesafe koymadan ya da kendi içine kapanmadan yaptığınız iyi davranışları fark edebilir. Ancak çiftler balayı dönemi bittikten sonra geniş bir hoşgörü nadir görülen bir durumdur. Pek çok iyi insan, ilişkinin ilk aşamalarında takdir etseler bile eşlerinden gelen eleştirilere veya talimatlara tahammül edemezler.
Eşinizi eleştireceğiniz zaman dikkatli olmaya özen gösterin. Sesimizi duyuramadığımız için sinirlendiğimizde, otomatik olarak acımasız eleştirilerde bulunabiliriz.
“Mutfağı temizleyeceğini söylemiştin ve yapmanı istiyorum” gibi bir talepten “Bir şey yapacağını söylediğinde onu yapman konusunda sana asla güvenilmez” gibi bir genellemeye çabucak atlayabiliyoruz. Belki de bir tespit yaparken bir etiket de koyuyoruz. Örneğin, “Ne kadar duyarsız olduğuna inanamıyorum” ya da “Narsist bir kişiliğin var” diyebiliyoruz. Tüm bunları küçümseyen, alay eden, vaaz veren ve suçlayan bir tonda söyleyebiliyoruz. Eşimizin böyle bir durumda geri bildirimimizi takdir etmemesi şaşılacak bir şey değil.
Yapıcı eleştiri ise eşinizin değişme kapasitesini takdir eden belirli bir davranışsal düzenlemeye işaret eder. Karakter özelliklerine değil, eylemlere odaklanır. Eşiniz sesinizdeki öfkeye veya gerilime istediğiniz tepkiyi vermiyorsa, yumuşak bir tonlama kullanmak özellikle önemlidir. İnsanlar, gerçekleri sakince ve seslerinde hiçbir üstünlük olmadan sunarlarsa çok zor şeyleri bile söyleyebilirler.
Yapıcı bir yorum şuna benzer: Eşinizden sakince eşyalarını bir serseri gibi evin her yerinde bırakmamalarını söylemeyi değil, sizin için düzenliliğin önemli olduğunu söylemeyi denemektir. Soruna sahip çıkarsınız; dünyada eşinizin evrak çantasını ve paltosunu oturma odasındaki kanepede bıraktığından rahatsız olmayacak kişiler olduğunu bilseniz bile bunun sizin için rahatsız edici olduğunu söylemektir. Ayrıca daha önce bir hayal kırıklığı anında yaptığınız saldırılar var ise onlar için de özür dilemenizdir.
Sakin bir zamanda bir sohbet için eşinizi davet edebilir ve “Evrak çantanın ve paltonun nerede tutulacağına dair bir kural koyabilir miyiz?” diye sorabilirsiniz ve birbirinizden farklı olan tarzlarınızdan nasıl taviz verebileceğinizi bulabilirsiniz. Değişimin yavaş yavaş gerçekleştiğini takdir eder ve bu nedenle eşinizi uzlaştığınız yönde hareket ettiği için övebilirsiniz. Ne de olsa kimse bir gecede başka bir insana dönüşemez. Hatta eşinizin eşyalarını o ne yapacağına karar verene kadar bir yere koymasının daha kolay olacağı sonucuna da varabilirsiniz.
Bu yazıdan tek bir şey alacak olursanız tavsiyem şu olsun: Hiç kimse takdir edildiğinden çok yargılandığını hissediyorsa o evlilikten sağ çıkamaz.