Dağlık Karabağ sorununun çözümü için Bakü ile Erivan arasında prensip anlaşması yapılmadığını söyleyen Ermenistan Dışişleri Bakanı Edvard Nalbandyan, “Memmedov St. Petersburg'daki görüşmeler de dâhil olmak üzere müzakerelerin hiçbirine katılmadı.” iddiasında bulundu.
Nalbandyan, “Azerbaycan'ın Karabağ'ın kendi kaderini tayin hakkını tanıması geniş kapsamlı bir çözümün temeli olmak zorunda.” diye konuştu.
Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı Novruz Memmedov
Memmedov: “Presnip Anlaşmasına Varıldı”
Dün Azerbaycan medyasına konuşan Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı Novruz Memmedov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın 20 Haziran'da St. Petersburg'da gerçekleştirdiği Dağlık Karabağ toplantısının sonuçlarını anlatmıştı.
Toplantıda, Dağlık Karabağ sorununun aşamalı çözümü üzerinde durulduğunu belirten Memmedov, “Aşamalı çözüm ise şöyledir. İlk önce işgal altındaki 5 ilin tahliye edilmesi (Ermenistan ordusunca), daha sonra iki ilin tahliye edilmesi ve (Dağlık Karabağ ve Ermenistan arasındaki) koridorun belirlenmesi. Daha sonra ise Dağlık Karabağ'ın statüsünün belirlenmesi. Taraflar bu yönde prensip anlaşmasına vardı.” açıklamasını yapmıştı.
Putin, Aliyev ve Sarkisyan görüşmesinin ardından ortak bildiri kabul edilmiş, taraflar, temas hattında istikrarın sağlanması ve Dağlık Karabağ'da barış sürecinin tamamlanmasını sağlayacak atmosferin oluşturulması yönünde kararlı olduklarını teyit etmişti.
Dağlık Karabağ Sorunu
Dağlık Karabağ sorunu, Sovyetlerin dağılmasının ardından Ermenilerin bu bölgelerde hak iddia etmesiyle başladı ve Ermeniler 1991'de başlattıkları saldırılarla Hankendi'yi, 1992'de Hocalı ve Şuşa'yı işgal etti. Daha sonra Laçın, Hocavend, Kelbecer ve Ağdere'yi de ele geçiren Ermeniler, 1993'te Ağdam'a girdi. Ağdam'ı, Cebrayıl, Fuzuli, Gubadlı ve Zengilan illerinin işgali izledi.
Azerbaycan topraklarının yüzde 20'si işgal edilirken, 1 milyona yakın kişi doğduğu toprakları terk etmek zorunda kaldı.
Taraflar, 4-5 Mayıs 1994'te, Bişkek'te, Bağımsız Devletler Topluluğu Parlamentolararası Meclisi, Kırgızistan Cumhuriyeti'nin Parlamentosu, Rusya'nın Federal Meclisi ve Dışişleri Bakanlığı’nın inisiyatifiyle Bişkek Protokolü diye bilinen ateşkes anlaşması imzaladı.
Anlaşmayla geniş çaplı saldırı ve operasyonlara son verildi. Kelbecer, Ağdere, Ağdam, Hocavend ve Fuzuli illerine konuşlandırılan Ermeni güçleri ile diğer bölgeleri savunmak için konuşlanan Azerbaycan güçleri arasında cephe hattı oluştu.
Mevzilerin inşa edildiği, siperlerin kazıldığı cephe hattı, Ermenistan'la sınırda bulunan Gazah, Ağstafa, Tovuz ve Gedebey illeri boyunca da uzandı. Birbirlerine çok yakın olan mevzi ve siperler arasındaki alanlara ise olası saldırıları önlemek için mayınlar döşendi.
Bişkek Protokolü’nün imzalanmasından bu yana ateşkes kâğıt üzerinde kaldı ve çatışmalarda her iki taraf da kesin rakam verilmeyen fakat sayıları binlerle ifade edilen askerini kaybetti.
Kaynak: panarmenian.net, AA, Al Jazeera