Türkiye'de kurumlara olan güvenin son dönemde azalması ile birlikte TÜİK tarafından açıklanan enflasyon rakamları da kamuoyu tarafından ciddi şekilde tartışılıyor. Bu tartışmaların sonucu olarak ortaya çıkan Enflasyon Araştırma Grubu'nun hesapladığı enflasyon ile TÜİK rakamları arasında büyük fark oluştu. TÜİK geçen yıl için yıllık enflasyonu yüzde 14,60 olarak açıklarken, ENAG yüzde 36,72 olarak hesapladı.
Enflasyon Araştırma Grubu'nca (ENAG) hazırlanan enflasyon rakamlarına göre, Türkiye'de enflasyon oranı aralık ayı için yüzde 4,08 ve 2020 yılı enflasyon oranı ise yüzde 36,72 olarak gerçekleşti.
Bu rakamlar TÜİK verilerine göre ise aralıkta yüzde 1,25 ve yıllık bazda yüzde 14,60 şeklinde açıklanmıştı. Halkın yüzde 50'den fazlası ise hissedilen enflasyonun yüzde 30^dan fazla olduğunu ifade ediyor.
TÜİK'ten farkı ne? Nasıl hesaplanıyor?
ENAG'ın metodoloji konusunda paylaştığı bilgilere göre hesaplama yöntemi ve yaklaşımda fiyat endekslerinin elde edilmesinde ortak standart enflasyon hesaplama yöntemi kullanılıyor.
Alt kalemler bazında sistem Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü’nün "Amaca Göre Kişisel Tüketim Klasifikasyonu" (Classification of Individual Consumption According to Purpose-COICOP) standartları gözetilerek oluşturulmuş.
ENAG'ın enflasyon sepetinde, TÜİK sepetindeki 418 maddenin 339'u mevcut. Bu sayı toplam TÜİK sepetindeki madde oranının yüzde 81’i, madde ağırlığının ise yüzde 80’nine denk geliyor. Geriye kalan 79 kalem ise enflasyonu etkileyen davranışın kesikli olması ya da denetimli ürünlerin yoğunluğu oluşturması nedeniyle kapsam dışı tutulmuş.
Öte yandan, TÜİK enflasyon oranı ile de birebir karşılaştırma yapabilmek amacıyla, kalan bu 79 ürünün aylık fiyat değişimi de olduğu gibi TÜİK’ten alınarak ağırlıklı bir enflasyon oranı olarak sunuluyor.
ENAG fiyat verilerinin alındığı kaynaklardaki nüfusun tamamının ve gelir dağılımı bölümlerinin temsil edilmesine dikkat ettiklerini belirtirken, günlük 250 bin, aylık ise 7 milyonun üzerinde fiyat verisinin sisteme girildiği kaydediliyor.
Bu girişimin başlama amacı ne?
Günlük olarak hesaplanan bir enflasyon olmamasını eksiklik olduğunu ileri süren ENAG kurucuları, esas olarak bu amaçla ama sadece günlük değil, saatlik ve hatta yakında dinamik seyreden zamansız bir fiyat endeksi elde etme hedefinde olduklarını belirtiyor.
Akademik çalışmalarda ve ekonomik modellemelerde de referans olmak isteyen ENAG'ın bir amacı da faiz ile işsizliğin ve faiz ile enflasyonun kestiriminde önemli bir tartışmayı sonlandırmak.
Halk TÜİK verilerine güven duymuyor hissedilen oran da yüksek
MetroPOLL Araştırma da TÜİK'in açıklamalarından sonra bir halk anketi yaparak hissedilen enflasyonu sormuş ve toplumdaki nabzı tutmuştu. Buna göre de enflasyonun gerçek rakamını yüzde 30'dan daha fazla görenlerin sayısı yüzde 51.4 çıktı.
TÜİK'in açıkladığı rakamın gerçek olduğunu düşünenler yüzde 11,9'da kalırken asıl artışın yüzde 14-20 arası olduğunu düşünenler de yüzde 11,9 olarak ortaya çıktı. Enflasyonun yüzde 20-30 arası olduğunu düşünenlerinin sayısı 16.5 iken fikri olmayanların sayısı yüzde 8,4 oldu.
2018 seçimlerinde AK Parti'ye oy veren seçmenlerin yüzde 20,1'i artışın yüzde 14 olduğuna inanıyor. Artışın yüzde 12-20 olduğunu düşünen AK Parti seçmeni sayısı ise yüzde 21.
Enflasyon artışının yüzde 30'dan daha fazla olduğunu düşünen AK Parti seçmeni ise yüzde 30.4 olarak ortaya çıktı.