Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), aralarında Türkiye, Fransa, Almanya, ABD ve İngiltere’nin de olduğu 34 üye ülkedeki 400’ün üzerinde yolsuzluk ve rüşvet suçlamasını inceledi. Rapora göre, üye ülkelerde toplam ticari işlem değerinin yüzde 10’u kadar rüşvet alınıyor. En büyük rüşvet, devlet tarafından kontrol edilen kamu işletmelerinde dönüyor. Kamu işletmelerindeki ölçülebilen rüşvetin, toplam rüşvet içindeki payı yüzde 57.
Raporda devlet başkanları ve bakanların yüzde 5’inin rüşvet aldığı tespiti yer aldı. Bu kişilerin aldığı rüşvetin toplam rüşvet içindeki payı yüzde 11.
Kamu şirketlerinde çalışanlar rüşvetin yüzde 27’sini, gümrük çalışanları yüzde 11’ini, sağlık çalışanları yüzde 7’sini, savunma sanayisi çalışanları ise yüzde 6’sını alıyor.
‘Gelişmiş ülkelerde yolsuzluk daha fazla’
Raporda gelişmiş ülkelerde, gelişmekte olan ülkelere oranla daha fazla yolsuzluk olduğu belirtildi.
Uluslararası rüşvetin ise önemli bir kısmı büyük şirketler tarafından veriliyor. Şirketlerin kârının yüzde 34,5’i rüşvete gidiyor ve şirketlerin yöneticileri rüşvetten haberdar.
İncelemeye alınan olayların yüzde 12’sinde şirket genel müdürleri, yüzde 41’inde ise yönetici seviyesindeki kişiler rüşvete bulaştı.
Uluslararası rüşvetin dörtte üçü arabulucular tarafından gerçekleştirildi. Arabulucuların önemli bir kısmı devlet memuru, yerel satış sorumlusu, pazarlama ve dağıtım şirketi temsilcisi.
En fazla rüşvetin döndüğü alanlar petrol ve maden (yüzde 19), inşaat (yüzde 15), ulaştırma (yüzde 15) ve iletişim (yüzde 10) olarak gösterildi.
‘Buzdağının görünen kısmı’
Raporda, rüşvet ve yolsuzluğun tespitinin zor olması nedeniyle bunun sadece ‘buzdağının görünen kısmı’ olabileceğine dikkat çekildi.
OECD raporuna göre, üye ülkelerde şu ana kadar rüşvet ile ilgili 80 mahkumiyet kararı alındı. 262 kişi veya şirkete ceza verildi. Açılan rüşvet davalarının yüzde 69’u ceza ile sonuçlanırken, 24 ülkede 390 dava hâlâ sürüyor.
Davalar ortalama 7,3 yıl sürüyor. En uzun süren rüşvet davası ise 15 yıl sürdü. Şu ana da kadar rüşvet suçlamasıyla verilen en büyük maddi ceza 1,8 milyar avro.
OECD Genel Sekreteri Angel Gurria, yolsuzluğun büyüme ve kalkınmaya büyük zarar verdiğini belirtti. Üye ülkelerde suçluların mutlaka yargı önüne çıkartılıp cezalandırılması çağrısı yaptı.