Türkiye'de İstanbul nüfusu her yıl artarken, göç veren 13 il ise önemli bir sorunla karşı karşıya bulunuyor.
Yozgat, Tokat, Erzurum, Çorum, Sivas, Zonguldak, Kütahya, Kars, Ardahan, Amasya, Kırıkkale, Isparta ve Bayburt, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre göç veren illerin içinde bulunuyor.
AK Parti Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonu Başkanı Hasan Fehmi Kinay, Türkiye'de göç veren 13 il arasında bulunan Kütahya'nın milletvekili olarak göç sorununa ilişkin tespit ve çözüm önerilerine kafa yoruyor.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Kinay, Türkiye'de Anadolu illerinin göç sorunuyla karşı karşıya kaldıklarını belirterek, "Göç sorununun ele alınması ve çözümlenmesine ilişkin bir hükümet programının açıklanması gerekir" dedi.
Türkiye'de 13 ilin, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nin uygulanmaya başlandığı 2007 yılından net göç verdiğine tanık olduklarını, oranları farklı olsa da illerin önemli bölümünün Orta Anadolu'da yer aldığını kaydeden Kinay, bunlar arasında birinciliği Yozgat'ın aldığını, daha sonra Tokat, Çorum, Kütahya ve diğer illerin net göç sorunu yaşadığını vurguladı. Bu illerin teşvik edilmesine rağmen nüfuslarını tutabilecek bir istihdam imkanı bulamadığını anlatan Kinay, meselenin sadece işsizlikten ibaret olmadığına işaret etti.
"İstanbul'da metrekaresi 10 bin dolardan satılabilen rezidanslar var"
Sorun bir bütün olarak bakmak gerektiğini vurgulayan Kinay, göç sorunuyla ilgili şu tespitlerde bulundu:
"Türkiye'de büyükşehirler iş dünyasının çok daha fazla dikkatini çekiyor. İş dünyası buralara yatırım yaptığında, kentsel ranttan çok daha fazla istifade ediyor. Herkesin gözü İstanbul'da. İstanbul, özelikle gayrimenkul yatırım oraklığı şirketleri tarafından büyük cazibe merkezi haline dönüştürüldü. Şimdi metrekaresi 10 bin dolardan satılabilen rezidanslar var. Anadolu'nun hiçbir ilinde böyle bir rant yok. Dolayısıyla herkes yatırım yapmak için İstanbul'a gözünü dikmiş durumda. Neredeyse her yıl İstanbul 250-300 bin nüfus artışıyla karşı karşıya kalıyor. Şu anda İstanbul'un milletvekili sayısı her yıl bir tane artmak suretiyle 89'e ulaştı. Burada bir çarpıklığın ortaya çıktığı artık çok net. İstanbul bu yükü taşıyamaz. Mesele olan sadece İstanbul'da betonlaşma ya da kentsel rantın artışı değil, bunun ekonomik ve sosyal açıdan da etkileridir. Küçük bir ekonomik krizde İstanbul, bu krizi çok daha fazla hissedecektir. Kentte sosyal sorunlar da artmaktadır. Artık İstanbul'un yatırımlar konusunda özellikle konut ve diğer yatırımlar konusunda frene basması lazım. İstanbul büyükşehir bütçesi ve diğer büyükşehirlerin bütçesi, Türkiye'de neredeyse devlet bütçesinin beşte birine yakın. Ayrıca buna merkezi yönetimden de çok ciddi kaynaklar aktarıyoruz. Bir kere bu şehirlerden tersine göçü teşvik edecek mekanizmaları kurmamız gerekiyor. Sivas'ta doğan, orada büyüyen, yaşayan kişi İstanbul'a taşınıyor. Trabzon'da doğup büyüyen kişi İstanbul'a taşınıyor. Bir çok yerden insanlar İstanbul'a gidiyor. Başka şehirlerde doğup büyüyen, ecdatları burada yaşaşan neden İstanbul'a gidiyor? Bunun sadece ekonomik sebebi olmasa gerekir. Sosyal hayatın sunduğu bir takım imkanlar, göç veren illerde olmadığı için büyükşehirlere doğru bir akın var."
Dizilerden sosyal yardımlara, emlak vergisinden fon transferine bir dizi öneri...
Meclis KİT Komisyonu Başkanı Kinay, göç sorununun giderilmesine yönelik bazı önerilerde de bulunuyor. "Öncelikle İstanbul ve göç alan illerde emlak vergi oranları diğer illere göre daha yüksek olmalı veya emlak vergisi, Anadolu'da göç veren illerde daha düşük olmalı" diyen Kinay, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin göç aldığı illere bir fon transferi de yapabileceğini savundu. Kinay, "İstanbul'a Sivas'tan gelen yoğun bir göç varsa, Büyükşehir Belediyesi oraya bir fon transferi yapabilir" dedi.
Sosyal yardımların büyükşehirlerde verilmesinin çok büyük bir anlamı olmadığını ifade eden Kinay, sosyal yardımların göç veren yerlerde dağıtılmasını önerdi. Girişimcilik programının kademelendirilmesi gerektiğini kaydeden Kinay, KOSGEB kredilerinin göç veren illerde artırılmasını sağlamak gerektiğini söyledi.
Dizi filmlerin Anadolu şehirlerinde çekilmesinde yarar olduğunu belirten Kinay, buna iyi bir örnek olarak "Asmalı Konak" dizisini gösterdi.
"Emlak Komut GYO, İstanbul'un rantının peşine düşmüş"
TOKİ, Emlak Konut GYO ve İller Bankası gibi yatırım yapan, proje geliştiren kurumların Anadolu'ya açılması gerektiğini ifade eden Kinay, "Emlak Konut GYO İstanbul'un rantının peşine düşmüş. Anadolu'da bir proje var mı, yok. Emlak Yatırım GYO, yeni paylaşım modelleriyle Anadolu'da projeler geliştirmeli. İstanbul'da kazandığından daha az kazansın ama Anadolu'ya destek olsun. İller Bankası göç veren illerin yerel yönetimlerine daha düşük faiz oranıyla kredi vermeli" dedi.
Kinay, emeklilere, memleketlerine dönmeleri için emekli maaş zammı olarak destek verilebileceğini söyledi.
Önerilerin çoğaltılabileceğine işaret eden Kinay, "Mutlaka göç sorunuyla ilgili bir stratejik planın hazırlanması, yol haritasının ortaya çıkarılması lazım. Konuyla ilgili arama konferansı yapılmalı. Bunu yapacak olan Kalkınma Bakanlığı'dır. Bu sorunu eğer biz gözardı edersek Türkiye'de bu göç ve nüfus hareketinin sağlıksız şekilde daha büyük sorunlar çıkaracağına tanıklık ederiz. Çok çok önemli bir sorun...Masum gibi gözüken bir konu olabilir ama sosyal hayatı ve Türkiye'nin bölgesel gelişmişlik dengesini daha da bozacak sorunla karşı karşıyayız ve mevcut uyguladığımız politikalar ne yapıyorsak yeterli gözükmüyor" diye konuştu.
AA