15 Temmuz darbe girişiminin ardından Yüksek Askeri Şuranın yapısından, Türk Silahlı Kuvvetlerine personel alımına, milli savunma bakanı ve genelkurmay başkanının yetkilerinden askeri okulların durumuna kadar birçok alanda önemli yapısal değişiklikler yapıldı. Tanklar şehir merkezlerinden çıkarıldı, 15 Temmuz'da darbeciler tarafından üs olarak kullanılan Akıncı'daki komutanlığın statüsü "yedek meydan"a düşürüldü.
AA muhabirinin Milli Savunma Bakanlığı kaynaklarından aldığı bilgiye göre, darbe girişiminin ardından yapılan yasal düzenlemelerle Türk Silahlı Kuvvetleri üzerindeki demokratik denetimin tam anlamıyla sağlanması, silahlı kuvvetlerin asli işi olan harbe hazırlık ve harekata odaklanması amaçlandı.
Bunların yanı sıra düzenlemelerle, sivil asker güç dengesinin sağlanması ile sivil ve askerin birlikte çalışma kültürünün oluşturulması hedeflendi.
Düzenlemeyle ilk olarak Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Milli Savunma Bakanlığına bağlandı. Genelkurmay Başkanlığının yetkileri ise Türk Silahlı Kuvvetlerinin savaşa hazırlanması, istihbarat, harekat, teşkilat ve eğitim hizmetleriyle sınırlı tutuldu. Cumhurbaşkanı ve başbakanın kuvvet komutanlıkları ve bağlılarından doğru bilgi alabilmeleri, bunlara doğrudan emir verebilmeleri ve emrin herhangi bir makamdan onay alınmaksızın derhal yerine getirilmesi sağlandı.
Askeri okullar ve Türk Silahlı Kuvvetlerine personel temininin kuvvet komutanlıkları yerine doğrudan Milli Savunma Bakanlığı tarafından gerçekleştirilmesinin önü açıldı.
Subay, astsubay ve tüm personel atamaları artık milli savunma bakanının onayıyla yapılırken, askeri okullardaki eğitim faaliyetleriyle askeri fabrika ve tersaneler dahil harp sanayi işlemleri Milli Savunma Bakanlığı tarafından yürütülmeye başlandı.
Yüksek Askeri Şura yapısında değişiklik
Darbe girişiminin ardından bir önemli değişiklik de Yüksek Askeri Şuranın yapısında gerçekleştirildi.
Düzenlemeyle başbakan yardımcılarının yanı sıra adalet, dış ve içişleri bakanları da toplantılara katılmaya başladı, ordu ve donanma komutanlarının ise şura üyelikleri kaldırıldı. Böylelikle başbakan başkanlığında toplanan şuranın üyeleri genelkurmay başkanı, başbakan yardımcıları, adalet bakanı, dışişleri bakanı, içişleri bakanı, milli savunma bakanı ve kuvvet komutanları olarak yeniden belirlendi.
Şura toplantılarının ağustos ayında yapılması zorunluluğu kaldırıldı. Bunun yerine toplantının başbakanın çağrısıyla ihtiyaç duyulan zamanlarda yapılması kararlaştırıldı. Değişiklikle ayrıca daha önce Genelkurmay Başkanlığınca yürütülen şuranın sekretarya hizmetleri Milli Savunma Bakanlığına devredildi.
Daha önce kuvvet komutanlığı yapma şartı bulunan Genelkurmay Başkanlığı için ise orgeneral rütbesinde bulunmak yeterli sayıldı.
Askeri liseler kapatıldı
Darbe girişiminin ardından askeri liseler kapatılırken 4 bin 90 askeri lise ve astsubay hazırlama okulu, 6 bin 193 harp okulu, 6 bin 140 astsubay meslek yüksek okulu öğrencisi YÖK ve Milli Eğitim Bakanlığınca durumlarına uygun okullara yerleştirildi.
Daha önce çeşitli nedenlerle askeri okullardan ayrılan veya çıkarılan öğrencilerden alınan tazminatların tahsilinden vazgeçildi. İmam hatip liseleri dahil tüm meslek lisesi mezunlarının harp okullarına girişindeki kısıtlamalar kaldırıldı.
Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Üniversitesine, askeri hastaneler ise Sağlık Bakanlığına devredildi. Askeri tabiplerin başta Sağlık Bilimleri Üniversitesi olmak üzere diğer üniversitelerin tıp fakültelerine yerleştirilmesine karar verildi.
Bakanlıkta yeniden yapılandırıldı
Darbe girişiminin ardından Milli Savunma Bakanlığının yapısında da değişikliğe gidildi.
Daha önce bakan, bakan yardımcısı ve savunma sanayi müsteşarının dışındaki tüm yöneticilerin askerlerden oluştuğu kurumda, müsteşar yardımcılıkları sayısı artırıldı, yeni genel müdürlükler oluşturuldu, yönetici konumundaki sivillerin sayısı yükseltildi. Milli Savunma Bakanı Fikri Işık ilk defa bakanlığa sivil iki ismi basın müşaviri ve özel kalem müdürü olarak atadı.
Milli Savunma Üniversitesinin kurulmasının ardından Kara, Deniz ve Hava Harp ile Astsubay Meslek Yüksek Okulları ile kurmay subay yetiştirmek ve lisansüstü eğitim için kurulacak enstitüler Milli Savunma Üniversitesine bağlandı.
Tanklar Ankara ve İstanbul'dan çıkarıldı
Darbe girişiminin ardından tank, tırtıllı araç ve obüslerin Ankara ve İstanbul'daki birliklerden taşınmasına karar verildi.
Bu kapsamdaki çalışmalarla İstanbul Hasdal'da konuşlu 66'ıncı Mekanize Piyade Tugay Komutanlığındaki araçlar Tekirdağ ve Çorlu'daki, Maltepe'de konuşlu 2. Zırhlı Tugay Komutanlığındaki araçlar ise Kahramanmaraş ve Gaziantep'teki birliklere sevk edildi. Ankara'da konuşlu Zırhlı Birlikler Okulu ve Eğitim Tümen Komutanlığı ile 28'inci Mekanize Piyade Tugay Komutanlığındaki unsurlar ise Çankırı ve Burdur'a taşındı.
Darbe girişimi sırasında kullanılan 4'üncü Ana Jet Üs Komutanlığının statüsü değişti. Yapılan düzenleme kapsamında Kazan'daki 4. Ana Jet Üs Komutanlığı, yedek meydan statüsüne düşürüldü. Filo komutanlıkları lağvedilen komutanlığın adı Mürted Hava Meydan Komutanlığı oldu. Buradaki jetler Balıkesir, Eskişehir ve Merzifon'daki üslere gönderildi.
AA