Abdullah Büyük / Yeni Akit
Kur’an’a göre çocuk terbiyesi, doğumdan önce başlar. Doğum sonrası terbiye, doğum öncesi terbiyenin bir uzantısıdır. İnsanın fıtratında Musa olmak da, Firavun olmak da gizlidir. Çocuklarını iyi yetiştirenler, eğitenler, Musalık yönlerini ortaya çıkarırlar.
Namaza alıştırma eylemini, şu şekilde birkaç merhaleye ayıracağız:
1- Yedi yaşından önceki merhale.
2- Yedi-on yaş arası eğitim merhalesi.
3- On yaş dinî bakımdan teklif yaşına ulaşma merhalesi.
Bu merhalelerin her birine uygun olan terbiye metotları vardır.
GENEL TAVSİYELER
l Başlangıçta şunu açıklayalım ki, istenen davranış eğilimlerine alıştırma işinde zamana, izlemeye, takibe ve sabra ihtiyaç vardır. Terbiye işine başlamadan önce ebeveynin, çocuklarına düşünme ve kendilerine emredilenlere uyma yollarını öğretmeleri gerektiği gibi aynı zamanda çocukları arasındaki ferdî farklılıkları daima göz önünde bulundurmaları da gerekmektedir.
- Aile içerisinde yönlendirmeye sebat etmek.
- Müslümanın hayatında namazın önemini ve İslâm’daki yerini hatırlatmak. Ve bunu çocuğun yaşı ve anlayışına uygun bir şekilde izah etmek.
- Çocuklarına niçin namaz kılındığını öğretmek.
- Ebeveynler davranışlarıyla, namaza bağlılıklarıyla ve namazı âdap ve erkânıyla zamanında kılmaya olan düşkünlükleriyle çocuklarına güzel örnek olmalıdırlar.
- Taklit edilecek model ana baba ile çocukları arasında sevgi ve rahmetle üstün bir ilişki olduğu zaman örnek alınan bu model, namazın çocuk tarafından kılınmasını kolaylaştırıp destekleyecektir.
- Çocukların sohbet edeceği kişilerin namaz kılanlardan seçilmesi.
- Teşvik, sevdirme ve yönlendirme metoduna dayanılmalıdır.
- Çocukları namaza alıştırmak için iki bayram ve cuma namazı gibi İslâmî fırsatlar değerlendirilmeli. Bu günlerde çocuklarla birlikte camiye gidilmelidir. Bu günlere olan saygı açıkça gösterilmelidir.
- Ebeveynler çocuklarının düzelmesi için çokça dua etmeliler.
“(Ve o kullar.) Rabbimiz! Bize gözümüzü aydınlatacak eşler ve zürriyetler bağışla ve bizi takva sahiplerine önder kıl! derler.” (Furkan Suresi/74)
Ana baba, çocuğuna beddua etmekten şiddetle kaçınmalıdır. Çünkü ana babanın çocuğuna duası gibi bedduası da kabul edilir.
YEDİ YAŞ ÖNCESİ MERHALE
Çocuk bu merhalede, özellikle temyiz yaşı öncesi ömrünün ilk yıllarında aile fertlerini taklit eder. Bu merhalede çocuk ana babasının ve aile fertlerinin namazlarını eda etmelerini gözler.
Bu nedenle ana baba, çocuğun hayatındaki bu dönemi göz önünde bulundurmalı ve çocuğa doğrudan ve tekrar tekrar namazı emretmekten kaçınmalıdır. Bilakis bu merhalede hedef, çocuğu namazın şekline ve namazdaki işlere alıştırma olmalıdır. Çocuk ana babasını namaz kılarken görmelidir. Bu da babanın nafile ve farzlarla birlikte kılınan, revatip denilen namazları evinde ve çocuklarının huzurunda kılmasıyla olur.
ALIŞTIRMA MERHALESİ (YEDİ - ON YAŞ ARASI)
- Abdesti öğretmek.
- Baba çocuğa temizlik, avret yerlerini örtme, kıbleye yönelme gibi namazın şartlarını öğrettiği gibi aynı zamanda “Semiallahu limen hamideh” gibi hamd etme, teşehhüd ve salâvat gibi dualardan da mümkün mertebe ezberletmelidir.
- Çocuğa cami ortamı ve âdabı, caminin Allah’ın evi olduğu ve iyi kimselerin buluşma yeri olduğu öğretilmelidir.
- Çocukla birlikte cumaya gidilmeli, cuma namazı haftalık bir fırsat yapılarak özellikle erkek çocuğa elbise ve güzel kokular tahsis edilmelidir.
- Baba çocukların sevdiği şeyleri hep namaza bağlamaya çalışmalı, diyelim ki çocukları gezmeye götürecekse, bunun zamanını namazlara bağlamalı.
- Çocuğun kılacağı ilk farz namazda kutlama yapmalı.