Fatih Demir / HAKSÖZ HABER
Bu konu 28 Ekim'de 130 kadar Kübalı'nın, İyonya Denizi'ndeki Zakintos adasından kuzey İtalya'nın Milano kentine uçakla gitmeye çalıştığı sırada ortaya çıktı.
28 yaşındaki Kübalı Pedro, "Bu kadar çok Kübalı'nın aynı yerde buluşması tesadüfiydi. Genellikle birçok farklı havalimanını kullanmaya çalışıyoruz." diyor.
Pedro, "Polis ardı ardına Küba pasaportu görünce hepimizi ayrı odalara aldılar."
Yerel bir haber kuruluşu tarafından yayınlanan bir video klipte Kübalılar, polis karakoluna götürülüyordu. Yunan emniyeti Kübalıları serbest bırakmadan önce Yunanistan'ı terk etmeleri için yazılı bir belge verdi.
'Her şeyi sattık'
Doğu Ege adalarına ulaşmak için Türkiye kıyılarından lastik botlarla yola çıkan çoğunlukla Ortadoğulu ve Afrikalı sığınmacıların aksine, Kübalılar kaçakçılar tarafından yönlendiriliyor gibi görünmüyor.
Pedro ve kız arkadaşı Laura, Kübalılar için seyahatin vizesiz olduğu Havana'dan Moskova'ya uçtu. Oradan da vizesiz Belgrad'a uçtular ve Sırbistan ve Kuzey Makedonya üzerinden Yunan sınırına giden otobüs ve taksilere bindiler.
Havana'da Pedro ile bir restoranın ortak sahibi olan 27 yaşındaki Laura, "Bir planımız yoktu. Her şeyi sattık, bilet aldık ve Rusya'ya gittik." dedi.
El Cezire'nin konuştuğu başka bir Kübalı sığınmacı olan 23 yaşındaki Carlos, daha farklı bir yol izlemiş. Moskova'dan Beyaz Rusya'ya ve oradan da İstanbul üzerinden Belgrad'a uçmuş.
Yurttaşlarını bir sığınma dilekçesine yazdıran Kübalı sığınmacı Juan, 400 imza toplayabilmiş. En az 200 kişinin daha kimliklerini vermekten korktuğu için belgeyi imzalamayı reddettiğini söylüyor.
Juan’ın elindeki listeye göre Küba’yı terk edenlerin çoğunluğunu öğrenciler ve 50 yaşın altındaki eğitim sahibi çocuklu kişiler oluşturuyor.
Juan, "Avukatlar, doktorlar, inşaat mühendisleri var. Biz haydut değiliz" diyerek ekliyor, "Bizi kucaklayacak ülkenin toplumlarına bir şeyler sunabileceğimizi görmesini istedik, zenginlik elde etmek ve eve gitmek için değil, toplumun bir parçası olmak ve ona katkıda bulunmak için buradayız."
Çökmekte olan ekonominin ortasında Küba'da huzursuzluk hakim
El Cezire'nin görüştüğü tüm Kübalılar, Küba'dan ayrılma nedenleri olarak çökmekte olan bir ekonomi ve siyasal baskıyı gösterdi.
Pedro, "Temel ihtiyaçlar çok düşük arzda İlaç, sabun, tuvalet kağıdı, yiyecek - bunların hepsi kıt ve bunlar ortaya çıktığında çok pahalı oluyorlar." dedi.
Küba makamları kısa bir süre önce, Kübalıların bu tür malları tedarik dükkanlarından satın alabilecekleri bir nakit kartı sistemi oluşturdu. Ancak kartlar yalnızca dövize erişimi olan kişilere veriliyor.
Laura, "Bu kartınız varsa, akrabalarınız size yurtdışından dolar gönderebilir ve yaşayabilirsiniz. Sana dolar gönderecek biri yoksa, aç kalırsın."
Açlık 11 Temmuz'da açık bir protestoya dönüştü
Protestolarda orada bulunan Juan, “Protestoya katılan herkes kameraya alındıklarını anladı. Çünkü hükümet insanları evlerinde tutuklamaya başladı." dedi.
Pedro da protestolardaki tanıklığını şöyle aktardı: “Arkadaşlarım dövüldü ve tutuklandı. Birçoğu işlerini kaybetti.”
Juan saklanarak kaçtığını ifade ederek, "Aileme, bir arkadaşımda kalacağımı söyledim. Juan’ın arkadaşı ona Rusya'ya tek yön bir bilet aldı ve kaçmasına yardım etti.
Juan ve diğer birçok Kübalının planı ‘Schengen Bölgesi’ne erişimi olan Yunanistan üzerinden 29 Avrupa ülkesinden herhangi birine ulaşmak.
ABD iltica sistemini sıkılaştırıyor
Zor durumdaki Kübalılar normalde ABD'ye göç ederlerdi. Ancak ABD uzun bir süredir göçmen politikasında sert yöntemler izliyor.
Kübalılar uzun zamandır Amerika Birleşik Devletleri'nde özel bir kurala sahipti. Eğer fiziksel olarak buraya gelebilirlerse bir yıl sonra Yeşil Kart için başvurabilirlerdi. Buna Küba Uyum Yasası deniyordu.
Bu program Obama yönetiminin ardından sona erdirildi. Atlanta Göçmen Hukuk Merkezi avukatlarından Charles Kuck, eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde, sığınmacıların ABD'ye girişine izin verilmediğini ve "yasalarımıza aykırı" söylemleri ile bu durumun tanımlandığını ifade etti. Kuck, “Buna 'Meksika'da Kalma Politikası' dediler.” dedi.
Sonunda ABD topraklarına ulaşamayan Kübalılar sığınma başvurusunda bulunamadı. 3 Mayıs'ta ABD Başkanı Joe Biden, Ekim ayında başlayan mali yıl bilançosunda mültecilerin kabullerinin iki katına çıkararak 125.000 yaptı. Kuck, “Ancak ABD'nin sığınma servisi o kadar vahşileştirildi ki, bu imkansız bir hedef olabilir.” yorumunda bulundu.
Kuck ayrıca, "Bütün bu faktörler burada devreye giriyor ve insanları başka yerlere götürüyor ve Yunanistan şu anda diğer bir lokasyon.” dedi.
Yunanistan'a ulaşan Kübalılar, koşulların geride bıraktıkları kadar kötü olduğunu görüyorlar
Carlos, Almanya veya İspanya'ya ulaşmak için dokuz başarısız girişimde 2.000 dolar harcadı. Yunan havaalanlarından hep geri çevrildi. Şimdi beş parasız ve aç.
Carlos, “Bir hanım bana bir hafta inşaat işi vererek yardım etti” dedi. Ama Carlos parayı diğer yoksul Kübalıların çocuklarını beslemek için harcadı. Carlos, "Üzerimde 11 Euro [12.50$] var... Bu gece nerede kalacağımı bilmiyorum." diyor.
Yasal sınırlarda arafta kalmak
Kübalıların ‘yasal araf’ta kalışları oldukça pahalıya mal oluyor. Pedro ve Laura, 13 kişiyle birlikte bir apartman dairesinde tek kişilik bir yatakta uyuyorlar ve her bir gün 9 dolar ödüyorlar.
Onlara bir kira yardımı ve aylık nakit ödeneği hakkı verecek olan sığınma başvurusunda bulunabilirler. O zamanda altı ay sonra çalışmalarına izin verilecekti.
Ancak, mülteciler için olağan giriş yolu olan Doğu Ege adalarındakiler gibi bir kabul merkezine kayıt yaptırmış olmaları gerekirdi.
Kuzey Makedonya sınırında böyle bir merkez yoktu. Şimdi tek seçenekleri, günler sürebilen çevrimiçi olarak sığınmacı başvuruları yapmak ve beklemek.
Sığınmacılar için bir adli yardım derneği olan Yunan Mülteciler Konseyi'ni yöneten Vasilis Papadopoulos, bunun bile zor olduğunu söyledi.
Papadopoulos, “Yunan yetkililer, Kübalıları sığınmacı olarak kaydettirmiyor. Onları Küba'ya geri dönmeyede ikna etmiyor. Bir de başka bir yerde yollarını bulmalarına izin vermiyor.” dedi.
Yunanistan göç bakanlığı bu veriler ve haberler karşısında yorum yapmayı reddetti.
Kübalıların son ve umutsuz bir seçeneği var: Küba'ya sınır dışı edilmek üzere teslim olmak. Sınır dışı etme prosedürleri bir sığınma başvurusu almalarına olanak verebilir. Ancak o durumda da başarısızlık riski çok büyük.
Carlos, "Beni Küba'ya geri götürmek için bağlamanız gerekir. Demokrasi olarak Yunanistan insan haklarına saygı duyuyor. Küba'da demokrasi ve insan hakları yok." derken,
Juan da “Avrupa'da hapse girmeyi tercih ederim… Burada, hapiste bile fikrinizi ifade edebilirsiniz. Küba'da hiçbir şey söyleyemezsiniz. Boğucu." ifadelerini kullanarak Küba’ya dönmek istemediklerini dile getirdi.