Brexit (İngiltere’nin AB’den ayrılması) sonrası için birçok kıyamet senaryosu çizildi, AB'nin dağılmasından İngiltere'nin ekonomisinin yerle bir olmasına kadar sayısız öngörülerde bulunuldu. Peki beklenen kıyamet, İngilterelilerin AB’den ayrılma kararı almasının üzerinden yaklaşık olarak 4 ay geçmesine rağmen neden hâlâ gerçekleşmedi? 5 soruyla mevcut durumu ve Brexit sürecinin gidişatını anlamaya çalışalım.
1. Mevcut gidişat ne durumda?
Referandum sonucu hemen ardından şok dalgalarını yaydı. Londra borsası gayrımülk piyasasının çökeceği endişesi eşliğinde büyük kayıp yaşadı. İngiliz sterlini 31 yılın en düşük seviyesini gördü. Ancak sterlinin toparlanması fazla uzun sürmedi. Londra borsasındaki ‘birinci sınıf’ hisseler 23 Haziran öncesi değerini geri kazandı. Resmî verilere göre İngiltere ekonomisi beklenenin çok üzerinde performans gösteriyor. Tüketici fiyatları enflasyonu, parekende satışları ve işsizlik rakamları referandum sonucuna dirençli görünüyor.
Üretim ise karışık bir seyir izliyor. Temmuz göstergeleri düşüşe işaret etse de ağustosta bu rakamlar toparlanmış görünüyor. Credit suisse ve Morgan Stanley de İngiltere'nin büyüme rakamları beklentilerini güncelledi. Tahminler en az 6 ay süreyle resesyonu işaret ediyor.
2. Beklentilerin aksine ekonomi neden tepetaklak olmadı?
Ekonomistler, Brexit sonrası ‘acılar’ın henüz hissedilmediği görüşünde. Sonuçta İngiltere hâlâ AB üyesi. AB’nin ortak pazarının ‘kaymağını yemeye’ devam ediyor. Sterlininin Brexit sonrası dibe vurmasının etkileri henüz fiyatlara yansımış değil. Londra merkezli Ekonomi ve İş Araştırmaları Merkezi'nden Scott Corfe bu durumu, “Henüz pek fazla bir şey olmuş değil.” sözleriyle özetlerken, “İngiltere AB ile serbest ticarete devam ediyor, ihracata bunun henüz olumsuz bir etkisi yok. Ama aynı zamanda tüketiciler de düşük enflasyon ve iş fazlalığından faydalanmaya devam ediyor. Sterlindeki devalüasyonun tüketici fiyatlarına yansıması zaman alacak.” yorumunu yapıyor.
3. Ekonomiyi hâlâ ayakta tutan ne?
Ağustosta İngiltere Bankası (Bank of England) faizleri rekor bir şekilde düşürerek 0.25 puana indirdi. Ardından ekonomiyi toparlamak için geniş çaplı bir teşvik paketi açıkladı. Bu para politikasının arkasında duracağını bugün de yineledi. David Cameron’ın istifası sonrası hızlıca yeni hükümetin kurulması ekonominin direncinin artmasında etkili oldu.
4. Yani her şey toz pembe mi?
Pek değil... İngiltere kısa vadeli bir resesyondan kurtulacak gibi. Ama ekonomistler, asıl Brexit'in uzun vadeli olumsuz etkilerine dikkat çekiyor. 2016'nın ilk çeyreğinde 0.4, ikinci çeyreğinde ekonomi 0.6 puan büyüdü. Ancak Brexit'in gerçekleştiği üçüncü çeyrekte büyümenin yavaşlaması söz konusu.
Standards & Poor'un Küresel Reyting değerlendirmesinde “İngiltere ekonomisi için hayatın normale döneceği yönündeki her türlü çıkarımın bir mucize olacağı söylenebilir, en azından uzun vadede.” yorumunu yapıyor.
5. Brexit gerçek oldu, İngiltere AB'den çıktı; o zaman ne olacak?
İngiltere'nin AB'nin serbest ticaret yaptığı ülkerlerin başında gelme arzusu, ‘hüsnü zan’ olarak görülüyor. En az 2 yıl sürecek ayrılık süreci nihayete erene dek Londra'nın eli kolu bağlı.
Brüksel ile Londra'nın yeni ilişkisinin nasıl olacağı hâlâ belirsiz. Ticaret anlaşmalarının âkıbeti meçhul, İngiltere AB ortak pazarına imtiyazlı bir ortak olarak erişmeye devam edebilecek mi, bilinmiyor.
Kaynak: AFP, Al Jazeera