Savaşın ardından uzun yıllar Dragan Dabic kimliğiyle özgürce yaşayan Karaciç, Sırbistan güvenlik güçlerinin operasyonunda 21 Temmuz 2008'de başkent Belgrad'da tutuklanmış, 30 Temmuz 2008'de ise yargılanmak üzere Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesine (ICTY) sevk edilmişti. 3 Mart 2009'da ilk kez hakim karşısına çıkan Karaciç, hakkındaki suçlamalara ilişkin açıklama yapmazken, avukatı ise müvekkilinin kendisini "masum hissettiğini" aktarmıştı.
2009 yılında başlayan davada 337'si savcılığın, 248'i ise savunmanın olmak üzere toplam 585 tanık dinlenirken, savcılığın hazırladığı iddianamede Karaciç, ikisi soykırım, beşi insanlığa karşı suç, dördü ise savaş yasalarına aykırı davranmak kategorisine giren 11 ayrı suçtan yargılandı.
İddianamede Karaciç'in 1991-1995 yılları arasında, işaret edilen suçları işlediği belirtilirken, amacının ise Bosna Hersek'te Müslüman ve Hırvat nüfusu tamamen ortadan kaldırmak olduğu ifade edildi. Karaciç'in bu süre içerisinde, kontrolündeki birliklerin katliam yaptığından haberdar olduğuna ya da olabileceğine işaret edilirken, buna rağmen işlenen suçları engellemek için hiçbir önlem almadığı kaydediliyor.
Savcılık, Srebrenitsa'nın yanı sıra Kljuc, Bijelina, Prijedor, Vlasenica, Foça ve Banja Luka bölgelerinde de Müslüman ve Hırvat nüfusun katledilmesinden, bu kimselerin özel mülklerinin yok edilmesinden, camiler de dahil olmak üzere birçok dini ve kültürel yapının imha edilmesinden, başkent Saraybosna'daki sivil halka yönelik özellikle keskin nişancıların gerçekleştirdiği cinayetlerden ve şehre yönelik havan topu saldırılarından da Karaciç'i sorumlu tutuyor.
"20 yıldır bugünü bekliyoruz"
Savaş mağduru bir grup Boşnak da Karaciç'in karar duruşmasını izlemek için Lahey'de. Aralarında toplama kampı mağdurları, kayıp yakınları ve savaşta çocuklarını kaybeden aileler de var.
Srebrenitsa ve Jepa Anneleri Derneği Başkanı Munira Subasic, "Biz anneler 20 yıldır bugünü bekliyoruz. En büyük adaletsizlik, adaletin sağlanmasını beklemek. Verilecek karar acımızı dindirmeyecek ama az da olsa mutlu olacağız" dedi.
Kararın, savaşta hayatlarını kaybeden çocuklarını geri getirmeyeceğini söyleyen Subasic, "Yine de bu karar gelecek nesillerin bir arada yaşamasına yardımcı olabilir. İstesek de istemesek de Bosna Hersek bizim ortak vatanımız" diye konuştu.
Karar ülkenin geleceği için önemli
Karaciç hakkında mahkemenin vereceği karar gerek ülkenin geleceği ve yeni nesiller, gerekse kurban yakınlarının, savaşın açtığı yaraları bir nebze de olsa sarıp yüreklerine su serpmeleri açısından önemli.
Savaşta yakınlarını ve sevdiklerini kaybeden binlerce Boşnak, "en büyük suçlu ve zalim" olarak gördükleri Karaciç'in müebbet hapse mahkûm edilmesini temenni ederken, yapılan mezalimin ardından adaletin geç de olsa sağlanması gerektiğini savunuyor.
Öte yandan, ülkedeki Sırpların büyük bir çoğunluğu ise "masum ve kahraman" olarak gördükleri Karaciç'in serbest kalmasını istiyor. Bu kesimler, davanın sonuca bağlanmasına az bir zaman kala provokasyonlarını sürdürmekten de geri durmuyor.
Son olarak Pazar günü, başkent Saraybosna yakınlarındaki Pale kasabasında "Dr. Radovan Karadzic" ismini taşıyan öğrenci yurdunun açılışı yapılırken, törene katılan Bosna Sırp Cumhuriyeti (RS) Başkanı Milorad Dodik'in kullandığı "Bu öğrenci yurdu, şüphesiz Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin temellerini atan ve ilk başkanı olan kişiye adanmıştır" ifadesi, Karaciç'in başta siyasiler olmak üzere ülkedeki Sırpların büyük çoğunluğu için hâlâ kahraman olarak görüldüğünün göstergesi oldu.
Karaciç davasının Bosna Sırp Cumhuriyeti'ni aşağılayıcı bir süreç olduğunu iddia eden Dodik, bu nedenle kararın açıklamasına günler kala açılan bu öğrenci yurdunun, sembolik önem taşıdığını vurguladı.
Mahkemenin vereceği karar, ülkedeki Boşnak ve Sırplar tarafından dikkatle izlenirken, mahkeme heyetinin iddianame doğrultusunda karar vermesi durumunda, daha önceki kararlarda "soykırım" olarak kabul edilen Srebrenitsa dışındaki bölgelerde de "soykırım" işlendiği onanmış olacak. Dolayısıyla, sadece alacağı ceza nedeniyle değil, sorumlu tutulacağı suçlar bakımından da Karaciç davası büyük önem taşıyor.
"Karaciç tamamen bireysel hırsları doğrultusunda hareket etti"
Bosna'daki savaşta, Boşnaklarla birlikte ülkenin bağımsızlığı için mücadele eden Sırp kökenli eski general Jovan Divjak, Srebrenitsa dışındaki bölgelerde de soykırım suçu işlendiğinin mahkemece onanmasının olumlu bir sonuç doğuracağını vurgularken, mahkemenin vereceği kararı sabırsızlıkla beklediğini kaydetti.
Karaciç'in savaş döneminde "Yoldaşlarına arkasını dönüp bireysel hırsları doğrultusunda hareket ettiğini" savunan Divjak, "Tek amacı önce Saraybosna'yı, sonra da tüm Bosna Hersek'i ele geçirmekti. Sırp general Ratko Mladic'in dahi kendisini 'Bu soykırım olur' diyerek uyardığı söyleniyor. Karaciç tamamen bireysel hırsları doğrultusunda hareket etti" şeklinde konuştu.
Karaciç hakkında verilecek karar ne olursa olsun etkisinin sadece birkaç gün süreceğini söyleyen Divjak, genel olarak Balkan coğrafyasında gerçeğin ve adaletin üzerinin kapatıldığı bir ortam yaratıldığını ifade etti.
Divjak, Bosnalı Sırpların kendilerini "Sırbistan vatandaşı" olarak nitelendirdikleri sürece ülkede aidiyet duygusunun gelişmeyeceğini savunarak, "Boşnak, Sırp ve Hırvatlar ortak tarihi paylaştıklarını kabul edip refah içinde yaşamak adına içinde bulundukları ülke topraklarını sevmeli" diye konuştu.
Kaynak: AA