Birleşmiş Milletler (BM) ve Arap Ligi Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan, BM Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) bilgi verirken, Konsey’deki Batılı ülkelerden Şam hükümetine politik diyalogu başlatması için ültimatom geldi.
BM Güvenlik Konseyi, Şam yönetimine şiddeti durdurmaması, Annan planını uygulamaması durumunda ilk defa Konseyin 7. maddesinin uygulanabileceği yolunda gözdağı verdi.
Bu arada birçok uluslararası insan hakları örgütleri de bildiri yayınlayarak Suriye’de akan kanın biran önce durdurulmasını istedi.
***
Amerika, Fransa, İngiltere başta olmak üzere Konsey’deki Batılı ülkeler Rusya’nın Konseyi oyalama taktiğine karşın, Şam hükümetine 22 Temmuz tarihine kadar süre tanıyarak ülkede Annan planının uygulaması çağrısında bulundu.
BMGK’ya Cenevre’den telekonferans ile temasları hakkında bilgi veren Kofi Annan, daha sonra kısa bir açıklamada bulundu. Annan, planının başarılı olmadığını ancak bunun tam anlamı ile bittiği anlamına da gelmediğini ifade etti.
BMGK toplantısından sonra ilk defa Konsey’e kurumun 7. maddesi şemsiyesi altında Annan planının uygulanması teklifini getirmeye hazırlanan Fransa’nın bu girişiminin Rusya tarafından veto edeceği tahmin ediliyor. Fransa’nın BM daimi Temsilcisi Büyükelçi Gerard Araud, Batılı ülkelerin BM Güvenlik Konseyi'nde ortak bir tutum takınacaklarını ve bunun Rusya'nın tutumundan farklı olacağını dile getirdi.
Batılı ülkelerin teklifine göre Esed rejimine 22 Temmuza kadar Annan planını uygulama şansı verilecek ve bu şart yerine getirilmediğinde BM Güvenlik Konseyi, 7'inci Maddesi bağlamında planı zorla uygulatılacak.
Araud, Rusya'nın BMGK'ya sunduğu tasarı teklifinin yaptırım içermediğini ve dolayısıyla bir anlamının da olmadığını vurguladı.
BM Güvenlik Konseyi’nin bu ayki başkanlığını yürüten Kolombiya Büyükelçisi Nestor Osorio, Suriye'de şiddetin dinmediğini, tersine arttığını ve insanların ölmeye devam ettiğini söyledi.
BM ve Arap Ligi Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan'ın BMGK'ya özel bir teklifle gelmediğini ifade eden Osorio, masaya gelecek önerinin Konsey üyesi ülkeler tarafından değerlendirilebileceğini kaydetti.
Almanya'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Peter Vittig, Esed rejiminin şiddetin durdurulması ve ağır silahların kullanılması konusunda acil adımlar atmasını istedi. Vittig, bugüne kadar yürütülen diplomatik çabalar sonunda Esed rejiminin ağır silahları kullanmaktan alıkoyamadığını söyledi. Alman Büyükelçi ayrıca Suriye’de şiddetin durdurulabilmesi için BM Güvenlik Konseyi’nin 7. maddesinin de uygulanması gerektiğini savundu.
İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mark Lyall Grant ise Esed rejiminin bugüne kadar verdiği sözleri yerine getirmediğini, bundan sonra Esed'in taahhütlerine uymayacağını vurguladı.
BM MİSYONUNUN GÖREV SÜRESİ UZATILACAĞI GARANTİ DEĞİL
Amerika’nın BM Temsilcisi Büyükelçi Susan Rice, Annan planının vakit geçirilmeden ve hemen uygulanmasının şart olduğunu söyledi. BM Suriye Misyonunun bugüne kadar etkili olmadığını itiraf eden Rice, gelecekte de etkili olmayacağını savundu. Rice, Kofi Annan ile Amerika’nın zaman zaman anlaşmazlığa düştüğü yönündeki iddiaları ise, “Amerika olarak bir Sayın Kofi Annan’ın arkasındayız ve çabalarını destekliyoruz” diye cevap verdi.
Rice ayrıca, İran'ın da Suriye'de sorunun bir parçası olduğunu, dolayısıyla çözümün parçası olamayacağını yineledi.
Rice, BMGK'nın Suriye planını 7. madde bağlamında değerlendirmesi gerektiğini kaydetti. Rice ayrıca Amerika’nın Suriye’de görev yapan BM Misyonu’nun görev süresinin uzatılacağı konusunda garanti veremeyeceğini dile getirdi.
Rusya’nın BM Temsilcisi yardımcısı Alexander A. Pankin ise Rusya’nın Annan planının uygulanması için BM Güvenlik Konseyi’nin 7. maddesinin Suriye’de uygulanmasına karşı olduğunu söyledi. Bugün Konsey’e verdikleri tasarıda 7. madde ile ilgili bir atıf bulunmadığını hatırlatan Pankin, Güvenlik Konseyi’nin Annan’ın çabalarına destek vermesi gerektiğini dile getirdi. Pankin, ‘‘Güvenlik Konseyi Annan’a destek olmalı ama bu 7. madde şemsiyesi altında olmamalı. 7. madde son çare olarak düşünülmeli’’ diye konuştu.
Rusya’nın Suriye’ye askeri gemi göndermesi yönündeki soruya ise Pankin, tatbikat amaçlı olduğunu kaydetti.
İNSAN HAKLARI SURİYE KRİZİNE ACİL ÇÖZÜM İSTİYOR
New York’ta BM Güvenlik Konseyi toplantısı başlamadan önce içlerinde İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Uluslararası Amnesty, Kahire Enstitüsü İnsan Hakları Araştırları, FIDH gibi birçok insan hakları dernekleri yayınladıkları bildiri ile Suriye’de devam eden şiddetin bir an önce durdurulmasını istedi. İnsan hakları dernekleri Suriye’de 16 aydır devam eden şiddet sonunda bugüne kadar 14 bin insanın yaşamını yitirdiğine dikkat çekildi. İnsan hakları dernekleri özellikle Rusya’dan daha duyarlı adımlar atması yolunda beklentilerini dile getirdi.