BM Güvenlik Konseyi, Fransa tarafından hazırlanarak Konsey’e sunulan ve dün Rusya’nın muhalefeti nedeniyle görüşülemeyen karar tasarısını oyladı. Rusya’nın talebi üzerinde orijinal metin üzerinde değişiklik yapan Fransa’nın tasarısı 15 üyenin de desteğiyle kabul edildi.
AA’da yer alan habere göre, tasarı metninde bölgedeki BM ve diğer uluslararası yardım kuruluşlarından Halep’teki sivillerin tahliyesi ve kentte kalan sivillerin güvenliğini objektif bir bakış açısıyla gözlemleyerek rapor etmesi, gerekmesi hâlinde bölgeye daha fazla gözlemci gönderilmesi isteniyor.
BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’dan da hem BM hem de diğer kuruluş gözlemcilerinin güvenli ve muntazam bir şekilde gözetleme görevlerini yapabilmeleri için gerekli ortamı sağlaması istenen tasarıda, Genel Sekreter’den 5 gün içinde uygulamaya ilişkin BMGK’ya rapor sunması talep ediliyor.
Tüm taraflara, söz konusu gözlemcilere tüm bölgelere engelsiz giriş izni vermeleri çağrısı da yapılan tasarıda, tahliyelerin ve gidilecek varış noktasının rızaya dayalı olması, giden ya da kalmayı tercih eden tüm sivillerin korunması isteniyor.
Tasarıda ayrıca, sağlık kuruluşlarının güvenliğine de değinilerek, hem bu kuruluşların hem de sağlık görevlilerin korunması, tıbbî malzeme ve sağlık görevlilerinin ihtiyaç olan tüm noktalara ulaşmasının sağlanması talep edildi.
“İlgili Taraflara Danışma” İfadesi Endişelere Neden Oldu
Söz konusu karar tasarısının dün Konsey’de oylanması bekleniyordu. Ancak Rusya’nın tasarıyı mevcut hâliyle veto edeceğini açıklaması üzerine taraflar arasında yaklaşık 3 saat süren pazarlıklar yaşandı.
Fransa’nın metinde Rusya’nın istediği değişiklikleri yapmasının ardından taraflar kendi başkentlerine danışmak için oylamayı bugüne ertelemişti.
Fransa’nın hazırladığı ilk metinde BM Genel Sekreteri’nden Doğu Halep’te gerekli bölgelere gözlemcileri konuşlandırması isteniyordu. Rusya ise bunun Beşşar Esed’in onayı ile olmasını, aksi hâlde gözlemcilerin hayatının riske gireceğini öne sürdü.
Tasarının kabul edilen hâlinde ise gözlemci konuşlandırması için BM Genel Sekreteri’nden “ilgili taraflara danışarak güvenlik dâhil gerekli düzenlemeleri” yapması ve BM ile diğer kuruluşlarının gözlemcilerinin görevlerini yapmalarının temin edilmesi isteniyor.
Söz konusu değişiklikle tasarıya “BM’nin ilgili taraflara danışması” ifadesinin eklenmesinin Beşşar Esed’in tüm bölgelerin gözlenmesine izin vermeyebileceği endişesine neden oldu.
Tahliye Sırasında Siviller Katledilmişti
Halep’in doğusuna yönelik saldırıların artması ve insânî durumun gittikçe kötüleşmesinin ardından Türkiye’nin arabuluculuğunda, Rusya öncülüğündeki Esed güçleri ile direnişçiler arasında 13 Aralık Salı günü ateşkes sağlanmış ve saldırılar durmuştu.
Ateşkes ile kuşatma altındaki sivil ve silahlı direnişçilerin tahliyesini öngören mutabakat, bölgeden ilk etapta yaralıların, ardından sivillerin ve silahlı direnişçilerin güvenli bir biçimde direnişçilerin kontrolündeki İdlib iline nakledilmelerini öngörüyordu.
Sivillerin tahliyesi çalışmaları çarşamba sabah erkenden başlamış ancak İran destekli milisler yüzünden birkaç kez sekteye uğramıştı. İranlı General Seyid Cevad komutasındaki milisler, geçen perşembe ve önceki gün, Doğu Halep’ten Esed güçlerinin bölgesine giden tahliye konvoylarına saldırmış, 18 sivili katletmişti.
Ateşkes ve tahliyelere başından beri karşı çıkarak yüz binlerce sivilin hayatını hiçe sayan milislerin saldırganlıkları, uluslararası kamuoyunda ve Birleşmiş Milletler yetkilerince sık sık “savaş suçu” olarak nitelendiriliyor.