Kamboçya'nın başkenti Phnom Penh'de Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliğinin (ASEAN) Liderler Zirvesi devam ederken Guterres, basına yaptığı açıklamada, üye ülkelerin, Myanmar'da askeri yönetime, birliğin önerdiği 5 maddelik barış planına uyması konusunda baskı yapabileceğini umduğunu belirtti.
Guterres, 2023'te ASEAN dönem başkanlığını devralacak Endonezya'nın, Myanmar'daki mevcut duruma karşı tutumuna ilişkin değerlendirmede bulunarak "Endonezya hükümetinin söz konusu gündemi olumlu biçimde ilerletebileceğini" hissettiğini dile getirdi.
Guterres, ayrıca, BM'nin Myanmar Özel Temsilcisi Noeleen Heyzer'in ülkedeki "dramatik insan hakları ihlallerine" son verilmesi hususunda ASEAN ile yakın işbirliği yapması çağrısında bulundu.
Myanmar konusunda herkesin başarısız olduğunu dile getiren Guterres, "BM'nin de parçası olduğu uluslararası toplum tamamen başarısız oldu." ifadelerini kullandı.
Askeri yönetimin lideri geçen yılki zirveye katılmamıştı
ASEAN, Myanmar'ın askeri lideri General Min Aung Hlaing'in örgütün geçen yılki zirvesine katılmasına izin vermeyeceğini, yerine "siyasi olmayan bir temsilcinin" davet edileceğini bildirmişti.
Myanmar ordusunun, 1 Şubat 2021'de Aung San Suu Çii liderliğindeki Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) hükümetini devirerek yönetime el koyması ve barışçı protestoların kanlı şekilde bastırılmasının ardından ASEAN ülkeleri krizi sonlandırmak üzere diplomatik çabalara öncülük etmişti.
ASEAN ülkeleri, ülkedeki durumun yeniden istikrara kavuşturulması için 5 maddelik planda, şiddetin derhal durdurulması, insani yardım tedariki, taraflar arasında diyalog başlatılması, ASEAN özel temsilcisinin arabulucu rolü üstlenmesi ve ülkeyi ziyaret ederek tüm taraflarla görüşmesini önermişti.
General Hlaing, nisanda devrik lider Suu Çii ile müzakerelere başlamayı vadetmiş fakat daha sonra anlaşmaya uymamıştı. ASEAN bunun üzerine askeri lideri, zirve toplantılarına katılmaktan men etmişti.
Askeri yönetimin, ülkedeki diyalog ve gerilimi azaltma vaatlerini yerine getirmemesi ve siyasi krizin çözümü için atanan ASEAN Özel Elçisi Erivan Yusuf'un devrik lider Suu Çii ve diğer tutuklu isimlerle görüşmesini yasaklaması, kararın gerekçeleri arasında gösterilmişti.
Myanmar'daki askeri yönetim, kararın hayal kırıklığıyla karşılandığını belirtmiş, zirveye temsilci göndermemişti.
ASEAN'ın, kurucu üyeleri Endonezya, Malezya, Tayland, Filipinler ve Singapur'un yanı sıra Brunei, Vietnam, Laos, Kamboçya ve Myanmar olmak üzere toplam 10 üyesi bulunuyor.