BBC'nin haberi:
Sosyal medyada bazı konuların nasıl yayıldığını ve neden popüler olduğunu izleyen BBC programı #BBCtrending(*) "Kobani'nin koruyucu meleği" ya da "Rehana" adıyla fotoğrafları dünyanın dört bir yanında binlerce kişi tarafından paylaşılan Kürt kadın savaşçının nasıl bir efsane haline geldiğini ve aslında kim olduğunu araştırdı.
Sonuç: Geçtiğimiz aylarda kimi zaman IŞİD tarafından başı kesilerek öldürüldüğü, kimi zaman ne kadar cesur olduğu ve 100 kadar IŞİD'li öldürdüğü anlatılan "Rehana" muhtemelen düşünüldüğü gibi biri değil.
Dünyanın gözleri halen IŞİD'e karşı savaşın sıcak bir şekilde devam ettiği Suriye'nin kuzeyindeki Kobani kasabasında. Uluslararası koalisyonun hava desteğini de alan Kürt savaşçılar IŞİD'in ağır taarruzuna neredeyse iki aydır direniyor.
Fakat gazetecilerin girişinin çok kısıtlı olduğu Kobani'den her zaman ayrıntılı haber alınamıyor. Hal böyle olunca sosyal medya üzerinden fotoğrafları ve öyküleri paylaşılan savaşçılar birer internet efsanesi haline geliyorlar.
İşte "Rehana" fotoğrafı da kadın hakları konusunda çok geri konumda görülen IŞİD'e karşı savaşan YPJ adlı kadın gücünün sembollerinden biri oldu, Twitter ve Facebook'ta yaygın bir şekilde paylaşıldı.
Fotoğraf ilk kez nerede çıktı?
"Rehana" adıyla bilinen genç kadının fotoğrafı aslında internette hızla yayılmadan aylar önce, 22 Ağustos tarihinde çekilmişti. Gönüllü savunma güçleri için yapılan bir törene katılmıştı ve üzerinde askeri bir üniforma vardı.
O sırada Kobani'deki tek yabancı medya mensubu olan İsveçli gazeteci Carl Drott genç kadınla kısa bir görüşme yapmıştı.
Drott, kadının cephede savaşan biri olmadığını, o sırada Kobani öz savunma güçleri ya da polisinde görev yapmak üzere gönüllü olduğunu, dolayısıyla hakkında daha sonra yayılan çok sayıda IŞİD'ci öldürdüğü yolundaki haberlerin doğru olması ihtimalinin düşük olduğunu söylüyor.
Drott karşılaşmalarını şöyle anlatıyor: "Kendisi bana geldi ve daha önce Halep'te hukuk okuduğunu ama IŞİD'in babasını öldürmesi üzerine savunma gücüne katılmaya karar verdiğini söyledi. Daha sonra onunla yeniden konuşmak istedim ama bulamadım, adını da öğrenemedim."
Dolayısıyla çok rastlanan bir Kürt ismi olmayan "Rehana" adının fotoğrafa sonradan yakıştırıldığı anlaşılıyor.
Ertesi gün, 23 Ağustos günü, Drott'un çektiği bu fotoğraf "Bijikurdistan" adlı Kürt internet sitesinde yayımlandı ve bir ay kadar fazla dikkat çekmedi.
Ta ki, Eylül sonlarında İngilizce yayın yapan Slemani Times adlı bir diğer Kürt internet sitesi tarafından paylaşılıncaya kadar. İşte efsanenin oluşumu bu noktada başlıyor.
Herkesin görmek istediği şey
5 Ekim tarihinde, 200 bin takipçisi olan etkili bir Suudi Twitter kullanıcısı olan @alfaisal_ragad bu fotoğrafı paylaşarak, bir Kürt kadının IŞİD'ciler tarafından başı kesilerek öldürüldüğünü söyledi.
10 Ekim tarihinde artık "Rehana" adıyla anılmaya başlayan genç kadının kameraya gülümsediği fotoğrafı ve bir kadının başının kesildiği fotoğrafı birlikte paylaşan binlerce Twitter hesabı arasında @Kurdistan_Army de vardı. Söylentiler, paylaşımlar büyüdü.
13 Ekim'de ise öldürüldüğü yolundaki iddialara rağmen "Rehana" başka hesaplarda bu kez capcanlı olarak başka iddialara konu olmaya başladı.
İşte asıl büyük paylaşım bu noktada oldu. Tam 5.500 kere paylaşılan bir tweette "Rehana #Kobani'de 100'den fazla #IŞİD mensubu teröristi öldürdü. RTleyin, bu cesur kadının şanı yürüsün" yazıyordu. Böylece "Kobani'nin koruyucu meleği Rehana" efsanesi doğmuş oldu.
Bu tweet Kürt güçlerinin propaganda amaçlı bir mesajı olarak görülebilirdi ama bir Kürt hesabından gelmemişti.
Mesajı atan, Keşmirli Hinduların haklarını savunan bir internet sitesiyle ilişkili Hintli blogcu Pawan Durani idi.
Twitter hesabından birçok başka Kürt kadın savaşçının fotoğraflarını paylaşmıştı ve onun gibi bir çok hesap vardı. Hikaye haberlere girmeye başladı. Başlıklarda "Rehana"dan artık "Kobani'nin koruyucu meleği" diye bahsediliyordu.
Kürt blogcu Ruwayda Mustafah "Güzel gözleri ve sarı saçlarıyla herkesi büyüledi. Müthiş bir hayran kitlesi var" diyor ve şöyle sürdürüyordu:
"Kime rastlasam ona hayran çünkü herkesin görmek istediği bir şeyi temsil ediyor: Bölgedeki kadınların ve erkeklerin barbarlığa karşı omuz omuza direnişini."
(*) #BBCtrending araştırması, India Rakusen, Mukul Devichand, Güney Yıldız ve Anne-Marie Tomchak tarafından hazırlandı.