Bingöl’de, Bilgi ve Düşünce Derneği’nde “İslami Mücadelede Güncel Fıkıh ve Kimlik İnşası” üst başlığı ile devam eden seminer ve konferanslar dizisinde bu hafta, “Güncel Fıkhımızı Oluşturmada Önceliklerimiz” konulu konferansı Haksöz Dergisi yazarlarından Hamza TÜRKMEN sundu.
Açılış konuşmasını yapan Yusuf BOĞATEKİN yazar Hamza TÜRKMEN hakkında kısa bir bilgilendirme yaptıktan sonra sunumu için yazarı kürsüye davet etti.
Dinleyicileri selamlayan Hamza TÜRKMEN sunumuna geçmeden önce, sıcak bir gündem olan Cizre olaylarına değinerek, PKK’nın son yıllarda İslami kimlikli kişi ve kuruluşlara karşı giderek artan şiddet kullanımını kınayan yazar “Daha dün sokak eylemleri yapmama kararı alan ve iktidarla bu konuda bir mutabakata varan örgütün, hemen ertesi gün giriştiği bu eylem büyük bir tutarsızlık örneği gösterdiği gibi, kendisini hiçbir erdem ve ahlaki ilkeye karşı sorumlu hissetmeyen tamamen pragmatist, Leninist bir tavır sergilediğini” dile getirdi.
Sunumuna geçen Hamza TÜRKMEN, Fıkıh’ın kelime anlamının derin anlayış, derin kavrayış olduğunu, ıstılahta ise, hayat içinde yaşanan sorunlar ile vahiy ölçüleri arasında irtibat kurma ilmidir, diyerek sözlerine başladı. Devamla, “ Yaratılmış her varlığın bağımsız bir yaratıcı gücün gösterdiği istikamete ve ölçüye muhtaçtır, insan türü de bu muhtaçlıktan müstağni değildir. Allah insanın en temel ihtiyaçlarını hangi ilim ile karşılayacağını onun fıtratına uygun ölçüler vazetmiştir. Diğer yaratılmışlardan farklı olarak insan bu ölçülere uyup uymamakta özgür bırakılmıştır. İnsan, aklının kendisine yeteceğini düşünerek bu ölçüleri kendisi belirlemeye kalktığında firavunlaşmaktadır” dedi
Günümüz Müslümanlarının kendilerine hayat veren Kur’an ile iletişimlerinin bozulduğunu söyleyen TÜRKMEN, Kur’an ile irtibat kurmada geleneksel ve modernist iki sapma yaşandığını, bir yaşam kitabı olan Kur’an’ı keşfetmek ve onunla bütünleşmek için geleneksel ve modern değerler karşısında onun mesajını hayatın içinde örneklemek gerektiğini, Kur’an’ın ruhanilere ve diğer aracılara ihtiyaç duymadan anlaşılan, öğüt alınması için kolaylaştırılan ve ancak gereği gibi okunduğunda anlaşılan bir kitaptır dedi.
Kur’an’da alim, ihtisas sahibi, sahasında uzman kişiler için kullanıldığı gibi daha çok Allah’a karşı sorumluluklarından ötürü haşyet duyan, örneklik ortaya koymak ile ilgili kaygılar taşıyan, şahitlerden olan kişiler için kullanılır diyen TÜRKMEN, bu alimler teffeküh, tedebbür, tezekkür keyfiyeti içinde yaşayan müminlerdir ve ictihadı da bu alimler yapar dedi.
Fıkıh hal ilmidir, sürekli ihtiyaçları değişen insana, vahyin ölçüleriyle yeni çareler üretir diyen TÜRKMEN, bugün fıkhın donuklaştığını, ictihad kapısının kapatıldığını, tarım toplumundan sanayi toplumuna geçen insanın ihtiyaçlarının karşılanamadığını bu yüzden Müslümanların modern çağda edilgenleştiğini, baskın olan batılı değer ve paradigma gelip bu boşluğu doldurduğunu ifade etti.
Son 300 yılda Müslümanların nimeti kaybettiğini, vahyin ölçülerinden uzaklaştıkça gücünü yitirdiğini söyleyen Hamza TÜRKMEN, bu manada vahiy bize tarihin ilerlemeci değil döngüsel olduğunu haber verir, yani hak ettiğimiz oranda yükselir aksi durumda da tarih sahnesinden çekiliriz. Nimeti tekrar kazanmak için vahyi hayatımızın temel belirleyeni olarak merkeze almak bu ölçülerle yeniden fıkhetmek, fıkhımızı güncellemek zorundayız dedi.
Güncel Fıkhımızı oluşturmada önceliklerimizi yedi madde ile özetleyen Hamza TÜRKMEN, özetle şunları aktardı.
- Çocukluk ergenlik döneminin temel sorunlarını cevaplayan bir ilmihal oluşturmak.
Rüşt çağına varmadan önce nesillerimizi hangi öncül bilgilerle eğitmeliyiz, bunları yeniden fıkhetmeli, nesillerimizi batılı paradigmaya sahip pedagojik yaklaşımların eline terk etmemeli. Kadın erkek ilişkilerini yeniden tanımlamalı, evlilikleri dava kardeşliği formunda görmeli evlenen çiftlerin masalarında Allahın kitabı olmalı.
--Daha çok tarım toplumunun ihtiyaçlarına göre şekillenen geleneksel fıkhımızı güncelleyip onu büyük kentlerde yaşayan daha karmaşık sorunlarla yüz yüze olan bireylerin ve toplumların ihtiyaçlarına göre yenilemeli.
-Tebliğ ve şahitlik fıkhını yenilemek
Resullerin örnekliğinde olduğu gibi ileri gelenleri uyarmak bu yolla daveti toplumun gündemine taşımak. Hz Musa firavuna ve onun bürokrasisini temsil eden Haman’a gitmesi davetini sistemin merkezinden topluma yayılmasını kolaylaştırmıştır. İbni Mesud’un Kabe’de, yeni inen ayetleri ileri gelen müşriklere okuması da böyle anlaşılmalı. Bu toplum gereğince uyarılmış olmalı, bugün haber kuşağında ne kadar haber konusu oluyorsak o oranda davetimiz topluma yayılmış olacaktır. Basiret üzere insanları hakka davet etmeli.
-Tarih ve Toplum değerlendirmesinde yeni bir fıkıh
Kutsamacı tarih anlayışını terk etmeliyiz, tarih bizim için ders alınması gereken bir alandır, ecdat diyerek onu kutsallaştırmak bir sapmadır, onların hatalarını tespit edip yerine doğruları ikame etmeliyiz. Taassup ve asabiye bir cahiliyedir. Mezhebini, şeyhini, liderini kutsamak cahiliyedir, Vahyin ölçülerini terk edip şeyhinin ilham, keşf gibi Allah hakkında zandan başka hiç bir şey ifade etmeyen ölçülere tabi olmakta birer cahiliyedir.
-Ümmet olmak onu yeniden diriltmek ve ulusçuluk sapmasından ümmeti kurtarmak.
Ulusçuluk vahyin yerine yeni kutsallar ( Bayrak, vatan, millet gibi ) üreterek Allah’a şirk koşmuştur, ulus toplumlarda birer cahiliye toplumudur. Bu şirki ifşa eden merhum Seyyid Kutub ulus devlet cahiliyesine karşı Kur’an nesli inşa sürecini başlattığı için Arap milliyetçisi rejim tarafından idam edilmiştir.
-Şurayı yeniden modellemek ve yaygınlaştırmak.
İslam’ın ilk uygulamaları dışında model bir şura temelli devlet kurmayı başaramadık. Demokrasiye felsefi olarak zaten karşıyız ama bir seçim modeli olarak demokrasiye alternatif bir model üretmeli. Şuraya ehil, emaneti kimlere vereceğimizi yeniden fıkhetmeliyiz.
--Kısa, orta ve uzun vadede tutarlı ve gerçekçi hedefler belirlemek.
Kısa vadede bu küresel cahili sistem içinde var kalabilme fıkhını yeniden üretmeli, orta vadede, istişareye ehil kadrolar yetiştirmeli Kimliğini ve Allahın ayetlerini gizlemeden sistem içi araçları kullanmak. Uzun vadede batı medeniyetinin tüm kuşatmasından kurtulmak, bu kirden temizlenmek ve yeni medeniyet inşa etmek. Şurayı modelleştirip demokrasiye alternatif bir model, fıtri yeni bir üretim-tüketim formu geliştirmek ve vahyin ölçüleriyle estetiği, sanatı, edebiyatı yeniden üretmek.
Hamza TÜRKMEN konferans çıkışı okuyucuları için kitaplarını imzaladı, ardından etkinlik sona erdi.