İran'ın başkenti Tahran'daki Suudi Arabistan Büyükelçiliği ve Meşhed Başkonsolosluk binasının 2016'nın başında ateşe verilmesi üzerine Suudi Arabistan ve Bahreyn, İran ile ilişkileri sonlandırdı.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de bu gelişme üzerine İran ile diplomatik ilişkilerini maslahatgüzarlık seviyesine indirdiğini açıkladı.
Yemen'deki savaş, Basra Körfezi'ndeki adalar ve bölgedeki terör örgütlerinin finansmanı gibi konular nedeniyle gergin olan Tahran ve Abu Dabi ilişkileri, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle yeniden iyileşme eğilimine girdi.
BAE, yeni tip koronavirüsle (COVİD-19) mücadele kapsamında İran'a 4 uçak sağlık yardımı ulaştırdı. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed Al Nihyan 15 Mart'ta telefon görüşmesi yaptı. İran'ın Abu Dabi Büyükelçiliği salgın nedeniyle iptal edilen uçak seferlerinin de yeniden başladığını açıkladı.
Bu arada Temmuz 2019'da İran ve BAE 6 yıl aradan sonra 6'ncı Ortak Sahil Güvenlik Toplantısı yaptı ve Basra Körfezi'ndeki iş birliği imkanları, iki ülke vatandaşlarının deniz sınırlarından geçişleri, yasa dışı geçişler ve karşılıklı istihbarat paylaşımını kolaylaştırma konuları ele alındı.
İran Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Mahmud Vaizi de kısa bir süre önce BAE'nin Yemen'deki keskin tutumunu değiştirmeye başladığını ve Basra Körfezi'ndeki gerginlikle ilgili Tahran'la irtibat halinde olmak istediğini söyledi.
İranlı Orta Doğu uzmanları, Abu Dabi ile Tahran arasındaki karşılıklı mesajlarla iyileşme sürecine giren ilişkilerini AA muhabirine değerlendirdi.
"BAE, bir adım İran'a bir adım da İsrail'e doğru atıyor"
Katar'a uygulanan 4 yıllık ambargo, Libya, Suriye, Irak ve Lübnan'daki politikaların BAE'nin yalnızlaşmasına neden olduğunu savunan, İranlı Orta Doğu uzmanı Hasan Hanizade, Abu Dabi'nin dış siyasetinin Suudi Arabistan'a bağlı olarak yürüdüğünü ancak Yemen'deki ihtilaflar nedeniyle BAE'nin yıllar sonra Suudi Arabistan'dan farklı bir yol izlemeye başladığını söyledi.
Hanizade, son aylarda Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve BAE-Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nahyan arasında anlaşmazlık olduğunu ve Yemen'deki olaylarda buna şahit olduklarını ifade etti.
"Türkiye ile yaşanan ihtilaf İslam toplumunun zararınadır"
BAE ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin bozulmasının Abu Dabi'nin İran ile ilişkileri iyileştirmek için her türlü fırsattan yararlanmasına imkan sunduğunu ifade eden Hanizade, "Bin Selman'ın politikalarına uymanın yalnızlaşma ve siyasi ile ekonomik zarardan başka bir getirisi olmayacaktır.
Şunu da söylemek lazım ki; BAE'nin bilinen bir politikası vardır. Bir adım İran'a doğru atıyor bir adım da İsrail'e doğru." görüşlerini paylaştı.
İran'a gönderilen sağlık yardımlarının BAE tarafından atılmış olumlu bir adım olduğunu belirten Hanizade, "BAE'den daha pratik adımları beklemeliyiz. BAE, İran ile yıkılan köprüleri tamir etme peşindeyse İran uzatılan dostluk elini geri çevirmeyecektir." diye konuştu.
Hanizade, BAE'nin bağımsız bir siyaset izlemesi İslam ülkeleri ile ilişkileri güçlendirmesi gerektiğini ifade ederek, Abu Dabi'nin Türkiye ile ilgili tutumunu da eleştirerek, "Türkiye ile yaşanan ihtilaf İslam toplumunun zararınadır. BAE'nin Türkiye ile olan ihtilafları azaltması çok önemlidir. BAE yetkililerinin İsrail ziyareti Müslümanların amaçlarına terstir. Kuveyt gibi tarafsız olabilir. BAE Abu Dabi'de İsrail Büyükelçiliğini açmamalıdır, çünkü bu bölge için zararlıdır." değerlendirmesinde bulundu.
"BAE'nin attığı bu adımlar İran için ikna edici olmaktan uzaktır"
İran'ın eski Lübnan Büyükelçisi ve bölge uzmanı Ahmed Destmalçiyan da BAE'nin İran ile ilişkileri tamir etmek istediğini ve gönderilen sağlık yardımları ile Tahran'a gelen heyetlerin bu yöndeki olumlu sinyaller olduğunu söyledi.
BAE ile Suudi Arabistan arasındaki Yemen anlaşmazlığının yeni gelişmelere fırsat tanıdığını ifade eden Destmalçiyan, şunları kaydetti:
"BAE, yeni bir siyaset izliyor ve farklı bir yaklaşım benimsemiş halde. İran da ilişkileri düzeltmek istiyor fakat BAE'nin attığı bu adımlar İran için ikna edici olmaktan uzaktır.
BAE, İran ile daha yakın iş birliği için birçok konuda politikasını düzeltmelidir. BAE, İran ile iş birliği yapabilmesi için istikametini değiştirmelidir. Bugün yaşananlar geçmişteki olumsuzlukları azaltıyor ve bu durumdan daha iyi bir zemin için istifade edilebilir."
AA