Suriye'deki Baas rejimi, dünyanın gözleri önünde katliamlarına her gün bir yenisini ekliyor. Baas denince, daha çok aklımıza, Hafız Esed'in 1982'de Hama on binlerce nüfusu olan bir şehir halkını çocuk kadın demeden öldürdüğü menfur katliam geliyor.
Ama 16 aydır devam eden bugünkü katliamın bilançosu da bundan geri değil. Aradaki fark, 10 binden fazla insanın birkaç gün içinde değil de 16 ayda öldürülüyor olması.
En son 12 Temmuz Perşembe günü, Hama'nın Tireymse Köyü'nde çoğu kadın ve çocuk 200'den fazla insanın feci şekilde katledilmesi, aralıksız devam eden bu kanlı zincirin sadece halkalarından biri. Ölüm kalım savaşı veren Baas rejiminin ayakta kalmak için daha neleri göze alabileceğini ve bu katliamlara nasıl dur denileceğini hâlâ bölünmüşlük ve çaresizlik içindeki dünya bilmiyor.
Tam bu noktada, hem krizin içeriden nasıl görüldüğünü hem de hangi tedbirlerin işe yarayabileceğini göstermesi açısından düne kadar Baas rejiminin en çok güvenine layık olmuş isimlerden birinini anlattıkları çok önemli. Bu kişi, Baas rejiminden kopan en önemli isimlerden biri olan Suriye'nin Bağdat'taki büyükelçisi Navaf Faris.
Bağdat'ta 3 yıldır Suriye'yi temsil eden Faris, daha önce üst düzey güvenlik birimlerinde kritik görevler üstlenmiş, rejim içinde Esed'in güvenini kazanıp bölge valiliğine kadar yükselmiş biri. Kendi bölgesinde Baas partisinin lideri ve aynı zamanda Okayde aşiretinin de önde gelen ismi. Tireymse'deki katliamdan bir gün önce muhalefete katıldığını duyuran ve halen Katar'da yaşayan Navaf Faris'in verdiği birkaç röportajda söyledikleri çok dikkat çekici.
Malum, ilk günden beri Baas'ın alışkanlığı, Tireymse gibi bütün katliamların sorumluluğunu, El Kaide ve benzeri yabancı teröristlerin üzerine atmak. Eski Büyükelçi Navaf Faris, bu iddiaların aksine Baas rejiminin El Kaide ile işbirliği içinde olduğu bilgisini paylaşıyor. Amaç, El Kaide'nin eylemlerini kullanarak muhalefetin içeride/dışarıda itibarını sarsmak ve dünya ile yaptığı pazarlıkta bu eylemleri hayat kurtarıcı bilete dönüştürmek: "Bizi mi tercih edersiniz, yoksa bu eylemleri gerçekleştirenleri mi?"
Bizzat kendisinin bu konuda yürüttüğü özel görevleri hatırlatan Faris, El Kaide-Baas ilişkisinin yeni olmadığını, bunun 2003'ten beri devam ettiğini, özellikle Irak'taki yabancı güçlere saldıran El Kaide hücrelerinin kullandığı en önemli geçiş güzergahının Suriye olduğunu anlatıyor.
Faris, ayaklanma başladığında rejimin, reformların hızla yapılacağını duyurduğunu ama zamanla bunların oyalama amaçlı yalanlar olduğu anlaşılınca umutların tükendiğini belirtiyor. Bu yüzden aylar önce rejimden kopmaya karar verdiğini ancak bu niyetini belli etmeden 6 çocuklu ailesini Suriye dışına taşımasının 6 ayını aldığını söyleyen Faris, Baas'ın El Kaide gibi örgütlerle nasıl çalıştığını anlatırken şu korkunç bilgiyi de paylaşıyor: "Şam'daki Kazzaz mahallesinde askerî istihbarat binası yakınında gerçekleştirilen ikiz bombalı saldırı buna iyi bir örnek. Bu patlama sırasında, tek çalışan istihbarat görevlisinin burnu kanamamıştır. Çünkü 15 dakika önce bütün ofis boşaltılmıştır. Bu yüzden ölen ve yaralananlar oradan geçen masum insanlardır. Bu ve benzeri eylemleri, El Kaide rejimle işbirliği içinde yapmaktadır. Suriye güvenlik güçleri içinde bu tür örgütlerle ilişkiyi yürüten isimleri şahsen tanıyorum."
En son 6 ay önce Esed'le yüz yüze görüşen Faris, Baas liderinin kendinden muhalefetin güçlü kalelerinden biri olan, memleketi Deyrizur'daki etkisini kullanmasını istediğini söylüyor: "Yaşanan olayların, Batı'nın Suriye'ye karşı bir komplosu olduğunu söylememi istiyordu. Ancak bölgedeki yerel liderlerle konuştuğumda 'Esed'e güvenilmez' cevabını aldım. Çünkü şehirde hayat bitmişti. İnanılmaz bir yıkım vardı. Birçoğu bizim kabileden binlerce insan öldürülmüştü. Gördüklerim kalbimi parçaladı. Çok üzücü, inanılmaz ve trajikti. Bazı insanlar muhalefete şimdiye kadar katılmadıysa da bundan sonra katılırdı."
Bir diktatörlük olduğu için Esed'in emirleri kendisinin verdiğini belirten Faris, onun kendine göre bir dünyada yaşadığını; ailesinden bazı önemli isimler ve Ruslar tarafından yönlendirildiğini düşünüyor: "Onunla oturduğunuzda, sizi aşırı zekâsıyla çarpan biri değil, yönetmekten çok yönetilen biri."
Peki çözüm, katliamlar nasıl duracak? Navaf Faris'e göre askerî müdahale dışında çözüm görmüyor: "Askerî müdahaleyi savunuyorum. Çünkü bu rejimin doğasını biliyorum. Bu rejim ancak zor kullanılarak gider."
Baas rejiminin eski valisi ve büyükelçisi Navaf Faris, görevinden ve Baas'tan ayrıldığını duyurduğu mesajında, meslektaşlarına kendisini izlemeleri çağrısında bulunmuştu. Röportajlarda da bu çağrıyı tekrarlayan Faris'in Beşşar Esed'e de bir çağrısı var: "Sen tarih bilmiyorsun. İki irade mağlup edilemez: Allah'ın iradesi ve halkın iradesi. Suriye'deki cinayetlerinden dolayı tarih sana lanet edecek."
ZAMAN