Avrupa'da yeni eğitim-öğretim döneminin başlamasıyla, hükümetler arka arkaya çeşitli derecelerdeki okullarda akıllı telefonları yasaklama kararı alıyor.
Bazı ülkeler uygulamayı değerlendirirken bazılarında ise yasak yerine inisiyatif okullara bırakılıyor ve giderek daha fazla sayıda okul, akıllı telefon kullanımını kısıtlıyor.
Macaristan'da alınan karar, ay başında öğretmenler, veliler ve öğrenciler tarafından "eski moda" olduğu gerekçesiyle protestolara neden oldu. Ancak giderek daha fazla ülke, okulların çoğunda öğrencilerin sınıfta dizüstü bilgisayar kullanıyor olmasının, dijital dünyayla gerekli bağlantıyı sağladığını, daha az akran zorbalığı ve daha etkili öğrenme hedefiyle akıllı telefonların okullarda kullanımının yasaklanmasını kararlaştırıyor.
Hollanda
İtalya'da ve (bölgesel olarak) İspanya'da halihazırda bulunan uygulamaya son olarak Hollanda katıldı. Hollanda'da öğrencilerin dikkatini dağıtması ve sınav sonuçlarını olumsuz etkilemesi gerekçesiyle ortaokul ve liselerden sonra ilkokullarda da akıllı telefon kullanımı yasaklandı.
Öğrencilerin akıllı telefonları sadece ilgili derslerde öğretim amaçlı ya da sağlık nedenleri ile fiziksel engeller gibi istisnai durumlarda kullanmasına izin verilecek.
Belçika
Hollanda'dan kısa süre önce Belçika'da da Fransızca eğitim veren okulların bağlı olduğu Valonya-Brüksel Eğitim Ağı (WBE) benzer bir karar aldı.
Fransızca eğitim veren 373 okulda, 26 Ağustos'ta başlayan 2024-2025 eğitim-öğrenim dönemi itibarıyla ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin beraberlerinde akıllı telefon getirmesi yasaklandı. Öncesinde tüm okullar kendi kurallarını uyguluyordu. Buna göre bazı okullar, her türlü elektronik cihazın okul içine alınmasını yasaklarken bazıları ise esneklik gösteriyordu.
WBE kararını, öğrencilerin akıllı telefonlarla birbirlerinin görsellerini çekerek, sosyal medya platformlarında paylaşmalarını ve bunların, giderek daha fazla sayıda taciz suçu doğurması olarak gerekçelendirdi.
Yunanistan
Yunanistan'da alınan karar göre, öğrenciler okula telefonlarıyla gelebilecek ancak çantalarından çıkaramayacak.
"Cep telefonları çantada" sloganıyla başlatılan uygulamanın, telefon kullanımının öğrenme sürecini ve konsantrasyonu olumsuz etkilemesi nedeniyle başlatıldığı bildirildi.
Fransa
Fransa'da 200 kadar orta dereceli okulda öğrencilerin telefonlarını dolaplarına kilitlemesini öngören bir pilot uygulama başlatılacak. Eğitim Bakanlığı, uygulamanın başarılı olması halinde yasağı 2025'te ülke geneline yaymayı hedefliyor.
İrlanda'da 16 yaş altı öğrencilerin akıllı telefon kullanımının tamamen yasaklanması seçeneği tartışılıyor.
Diğer ülkeler
Almanya, Polonya, Danimarka, Portekiz, Hırvatistan'da da okullar kendi uygulamalarına sahip. Ancak bu ülkelerde, okullar kendi tesislerinde telefon kullanımını sınırlamak için önlemler alıyor.
Örneğin Danimarka'da okulların yaklaşık yüzde 90'ının cep telefonu kullanımını yasakladığı biliniyor.
AB düzeyindeki tartışma
Aşırı ekran süresinin çocukların ruh sağlığı üzerindeki etkisi AB'nin siyasi gündeminde son dönemde yer tutuyor.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen gelecek 5 yıllık görev süresi için hazırladığı programda bu konuya da değindi.
Von der Leyen, "Erken yıllar ve ergenlik dönemi beyin ve kişilik gelişimi için kritik öneme sahiptir. Bunlar aynı zamanda sosyal medya ve aşırı ekran süresinin zararlarına karşı savunmasız olunan zamanlardır." uyarısında bulundu.
AB Komisyonu Sözcüsü Johanna Bernsel, okullarda akıllı telefon kullanımına getirilen yasakların AB değil, ulusal hükümetlerin yetki alanında olduğunu ancak Komisyon'un uzman grubunun bu konuda öneriler içeren bir yönerge yayımladığını belirtti.
Bernsel, kısa süre önce yayımlanan ve temelde Dünya Sağlık Örgütünün "eğlence amaçlı ekran süresinin günde 2 saatten az olması" tavsiyesi üzerine kurulan önerilerin hedefinin okullarda dijital çağda öğrenci refahını teşvik etmek olduğunu ifade etti.
Yönerge, öğretmenlere ve ebeveynlere farklı yaş seviyelerinde uygun ekran süresi hakkında rehberlik sağlanması gibi önlemlerle cep telefonlarını yasaklamayı değil, dengeli bir ekran süresi sağlanmasını öngörüyor.