Brüksel’de ikinci kez bir araya gelen Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) liderleri arasında mülteci krizinin çözülmesi için anlaşma sağlandı. Böylece Türkiye'den Yunanistan'a 20 Mart'tan sonra gidenlerden iltica başvuruları kabul edilmeyenler, 4 Nisan’dan itibaren Türkiye'ye geri gönderilecek. Anlaşmanın Türkiye için önemli kısımlarından biri, Ankara’nın koşulları yerine getirmesi halinde vize serbestisinin Haziran 2016’da başlayacak olması. Bir diğeri de Türkiye’nin AB sürecini ilgilendiren fasıllardan, "Mali ve Bütçesel Hükümler" başlıklı 33 nolu faslın açılacak olması...
AB ve Türkiye anlaşma metnindeki 9 madde şunlar:
1- Türkiye'den Yunanistan'a 20 Mart'tan sonra gidenlerden iltica başvuruları kabul edilmeyenler, 4 Nisan’dan itibaren Türkiye'ye geri gönderilecek.Geri gönderme işlemi AB yasalarına uyumlu olacak, toplu sınırı dışı yaşanmayacak. Yunan adalarında Türk yetkililer, Türkiye tarafında da Yunan yetkililer süreci gözlemleyecek. 4 Nisan'a kadar Türkiye de geri kabul merkezleriyle ilgili hazırlığı tamamlayacak.
2- Yunanistan'dan Türkiye'ye gelen her mülteci karşılığında Türkiye'den Yunanistan'a bir mülteci yerleştirilecek. Öncelik, Yunanistan'a yasa dışı yollardan girmeyi denememiş olanlara verilecek. AB ülkelerinin kendi aralarında 22 Temmuz'da anlaştıkları üzere yerleştirme yapılacak. (22 Temmuz 2015'te kabul edilen 18 bin kişilik mülteci alımı esasına göre, Türkiye'nin kabul ettiği her Suriyeli için bir Suriyeli alınacak.)
3- Türkiye, yasa dışı göçü engellemek için elinden geleni yapacak, komşularla işbirliği halinde olacak.
4- Yasa dışı göçün azalmasıyla, Avrupa'da "Gönüllü İnsani Kabul Programı" devreye sokulacak.
5- Türkiye ile AB arasındaki vize serbestisinin Haziran 2016'ya kadar bitirilmesine çalışılacak. Türkiye'nin nisan ayına kadar gerekli adımları atması halinde nisan sonunda AB Komisyonu değerlendirmesini açıklayacak.
6- Mart sonundan önce Türkiye'nin hızlı katkılarıyla hazırlanacak listeye göre mültecilere yapılacak 3 milyar euro'luk yardım için harekete geçilecek. Sağlık, eğitim ve altyapı hizmetleri için somut projeler bir hafta içinde hazır edilecek. Sonuç alındığında AB, 2018 sonuna kadar 3 milyon euro daha sağlayacak. (Daha önce verilmesi kabul edilen 3 milyar euro'nun 95 milyon'u halihazırda belirlenen projelerde kullanılmaya başlandı. İki hafta içinde belirlenecek yeni projeler bu paranın kalanı yani yaklaşık 2 milyar euro için...)
7- AB ve Türkiye, Gümrük Birliği'nin geliştirilmesi konusunda devam eden çabaları takdirle karşıladı.
8- Türkiye'nin Birlik'e katılım süreci için 33. faslın açılmasına, AB Komisyonu'nun Nisan'da bu yönde teklif vermesine karar verildi. Diğer fasılların da bir an önce açılması için çabalar hızlandırılacak.
9- AB ve Türkiye, Suriye'nin içinde, bilhassa Türkiye sınırına yakın yerlerde, insani durumun iyileştirilmesi için ortak çaba harcayacak.
Fransa adım attı
Türkiye'nin 7 Mart’taki ilk zirvede Avrupa'ya önerdiği ancak nihai anlaşmda taviz verdiği anlaşılan konu fasıllarla ilgili. Türkiye, özellikle Güney Kıbrıs’ın blokajı altındaki beş yeni faslın bekletilmeden müzakerelere açılmasını istiyordu. Ancak sonuç olarak bir faslın açılmasına karar verildi.
Brüksel'de anlaşmaya varılan, haziran ayı sonuna kadar müzakereye açılması öngörülen "Mali ve Bütçesel Hükümler" başlıklı 33. faslı AB içinde bloke eden tek ülke Fransa'ydı. Anlaşmayla beraber Fransa'nın tek başına blokajı yüzünden açılamayan fasıl kalmamış oldu. Böylece, Türkiye'nin mülteci krizi konusunda anlaşma için şart koştuğu "AB üyelik sürecini hızlandırma" meselesi için Fransa bir adım atmış oluyor.
"Tarihi bir gün"
Anlaşma sonrası Başbakan Ahmet Davutoğlu, AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ve Komisyon Başkanı Jean-Claude Juncker ortak basın toplantısı düzenledi. Davutoğlu bugünün "tarihi" olduğunu söyledi ve Türkiye ile AB’nin kaderinin de geleceğinin ortak olduğunu ifade etti.
Başbakan anlaşmanın asıl amacının sığınmacıların ölümünün önüne geçilmesi olduğunu belirtti.
Tusk da "çok dengeli" bir anlaşmaya imza attıklarını düşündüğünü ifade etti.
Juncker ise, müzakerelerin sert ama adil geçtiğini söyledi.
Türkiye ne önermişti?
- Türkiye'nin 7 Mart’taki zirvede Avrupa'ya önerdiği konular şöyleydi:
- Yunan Adaları'na Türkiye üzerinden giden göçmenleri Türkiye geri alacak ve bu adalar göçmenlerden arındırılacak.
- Yunan Adaları’ndan alınan her bir Suriyeli göçmen için Türkiye’den aynı sayıda Suriyeli mülteci alınarak, yasal yollardan bir Avrupa ülkesine yerleştirilecek.
- Türk vatandaşlarının Schengen bölgesine vizesiz geçişinin uygulaması Ekim 2016’dan Haziran 2016’ya çekilecek.
- Türkiye’nin AB üyelik süreci hızlandırılacak. Özellikle Güney Kıbrıs’ın blokajı altındaki beş yeni fasıl bekletilmeden müzakerelere açılacak.
- AB’nin 29 Kasım 2015’teki zirvede Türkiye’deki Suriyeli mülteciler için taahhüt ettiği 3 milyar euro’nun gelişi hızlandırılacak ve ek olarak 3 milyar euro’luk ikinci bir destek sağlanacak.
- Suriyelilerin Suriye içinde güvenli bölgelerde yaşamaları için işbirliği yapılacak.
Kaynak: Al Jazeera