AK Parti'den önemli bir hamle: Laiklik ve Atatürk ilkeleri yeminden çıkıyor. Türk kelimesi yerine Türkiye Cumhuriyeti ifadesi kullanılacak. Partiler YSK üyesi seçecek. Milletvekili adayı olmak isteyen tüm kamu görevlilerine istifa şartı geliyor. Milletvekilinin yargı zırhı genişleyecek. Kanunları 'başkan' onaylayacak.
AK Parti, TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na sunduğu “yasama” bölümüne ilişkin yazılı önerileri arasında çarpıcı düzenlemeler yer aldı. AK Parti, milletvekili yemininde radikal değişikliğe gitti.
Başkan, başkan yardımcısı, bakanlar ve milletvekillerinin göreve başlarken yapacağı yemin metnine “mukaddesat” ifadesini ekleyen Ak Parti’nin yemin metni şöyle:
“İnsan haklarına, hukukun üstünlüğüne ve demokrasiye bağlı kalacağıma, devletin bağımsızlığını, ülkenin bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma mukaddesatım ve şerefim üzerine yemin ederim.”
Böylece Ak Parti, mevcut anayasa metnindeki, “Demokratik ve laik cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma” ve “Anayasaya sadakatten ayrılmayacağıma, büyük Türk milleti önünde namusum ve şerefim üzerine ant içerim” ifadelerine yer vermedi.
Ak Parti, yasama bölümünde “başkanlık sistemi” talebini açıkça önerisine yazdı. “Cumhurbaşkanı” kelimesi yerine “başkan” ifadesini kullanan Ak Parti, TBMM’den kabul edilen kanunların başkan tarafından onaylanmasını öngördü.
Milliyet gazetesinden Önder Yılmaz'ın haberine göre Ak Parti’nin yasama bölümüne ilişkin önerileri şöyle:
- TBMM’nin tatilde olduğu dönemde ülkeye yönelik ani bir saldırı olduğu takdirde TSK’nın kullanımına başkan karar verecek. Başkan, tatil döneminde Meclis’i doğrudan doğruya toplantıya çağırabilecek.
- Başkanın veto yetkisi bulunacak. Başkan onaylamadığı kanunları yeniden görüşülmek üzere “gerekçeli” olarak TBMM’ye geri gönderecek. TBMM, geri gönderilen kanunu, üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu yani 330 ile geri gönderirse, başkan 7 gün içinde kanunu yayımlayacak.
- TBMM’ye iade edilen ve 330 oy çokluğu ile kabul edilen anayasa değişiklikleri referanduma gitmeyecek.
- Sadece milletvekilleri yasa teklifi verebilecek.
KAMU GÖREVLİSİNE İSTİFA ŞARTI
- Milletvekili adayı olmak isteyen tüm kamu görevlileri görevlerinden istifa etmek zorunda kalacak. Mevcut uygulamada sadece, “Hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve silahlı kuvvetler mensupları” istifa etmek zorundaydı.
DOKUNULMAZLIK GÜÇLENİYOR
- Milletvekilinin yargı zırhı genişleyecek. Bölücülük ve rejime karşı işlenen suçlar da artık dokunulmazlık kapsamında olacak ve Meclis kararı olmaksızın bu suçları işleyen milletvekilleri, üyelikleri sona erene kadar bu suçtan yargılanamayacak. Sadece ağır ceza mahkemelerinin görevlerine giren suçlarda suçüstü hali dokunulmazlık kapsamı dışında kalacak. Bu durumda da yetkili makamlar, durumunu hemen TBMM’ye bildirecek. AK Parti’nin bu önerisinin Anayasaya girmesi halinde mevcut tutuklu milletvekilleri serbest kalacak. Ayrıca milletvekilleri Meclis çalışmaları kapsamındaki oy ve sözlerinden ötürü hiçbir şekilde sorumlu tutulmayacak.
TÜRK YERİNE TÜRKİYE CUMHURİYETİ
Mevcut anayasada geçen “Türk” kelimesi yerine, “Türkiye Cumhuriyeti” ifadesini kullanan Ak Parti, “Türklerin yabancı memleketlerdeki...” şeklindeki fıkrayı, “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yabancı ülkelerdeki...” şeklinde değiştirdi. Mevcut anayasadaki, “Türk kanunları” ifadesi yerine, “Türkiye Cumhuriyeti Kanunları”, “her Türk” ifadesinin yerine de “her vatandaş” ifadesi kullanıldı.
PARTİLER YSK ÜYESİ SEÇECEK
- Milletvekilliği; istifa, seçilmeye engel bir suçtan hüküm giyme veya kısıtlanma, milletvekilliğiyle bağdaşmayan işle uğraşma ve Meclis çalışmalarına 1 ay içinde toplam 5 birleşim özürsüz ve izinsiz olarak katılmama nedeniyle düşecek. Mevcutta milletvekilliğiyle bağdaşmayan işle uğraşanların milletvekilliği, Genel Kurul’da yapılacak gizli oylamada en az, “üye tam sayısının üçte ikisinin” (276) oyu ile düşecek.
- Mevcut anayasa uyarınca 7 asıl ve 4 yedek üyeden oluşan YSK, 11 asıl ve 11 yedek üyeden oluşacak. 11 asıl üyeden 4’ü Yargıtay, 3’ü Danıştay’ca 4 yıllığına seçilecek. Süresi bitenler yeniden seçilebilecek. Kalan 4 asıl üyeyi ise, “son genel seçimde siyasi partilerin aldıkları oy oranı sıralamasına göre” ilk 4 parti belirleyecek.
YEDEK VEKİLLİK UYGULANACAK
- Başkanlık sisteminde yedek vekillik sistemi uygulanacak.Milletvekili aday listelerinde bulunup da seçilemeyen adaylar, listedeki sıraları esas alınarak yedek milletvekili sayılacak.
- Ak Parti “tulum çıkarttığı” illerde üyelik kaybetme olasılığına karşı da önlemini aldı. Bunun için de seçime giderken partiler, aday listelerine ek olarak, her seçim çevresi için, “bir” olmak üzere seçilecek milletvekili sayısının beşte biri oranında aday gösterecek. Bağımsız adaylar ise 1 yedek milletvekili adayı gösterecek.
AFFA UĞRAYAN VEKİL OLACABİLECEK
- Milletvekili seçilme yaşı 18 olacak. Milletvekili olabilmenin şartları arasında askerlik yükümlülüğünü yerine getirme şartı olmayacak. Kamu hizmetinden yasaklılara vekillik yolu açık olacak. Mevcut anayasadaki, “Devlet sırlarını açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler” hükmüne önerisinde yer vermedi. Böylece affa uğrayanlara vekillik yolu açılacak.