Hayberpaktunhuva, Azad Keşmir, Pencap ve başkent İslamabad'dan çok sayıda mültecinin başvuruda bulunduğu merkezin kapasitesi talepleri karşılamaya yetmiyor.
Merkezin basınla ilişkiler sorumlusu Kaiser Afridi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ancak geçerli bir kayıt kartı olanların merkeze başvurabildiklerini belirtti.
Kayıt kartının BM yetkilileri tarafından göz tarama testi ve mültecilerin kimliklerinin tespit edilmesiyle verildiğini anlatan Afridi, "Bu kayıtlı mülteciler için zorunlu bir süreç. Aksi takdirde BM'nin ülkelerine dönmeleri için verdiği 400 dolarlık yardımdan yararlanamıyorlar." dedi.
Afridi, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin (BMMYK) dönüş taleplerini karşılamak için yakında yeni bir geri gönderme merkezi açacağını kaydetti.
Pakistan'daki 1,5 milyon kayıtlı Afgan mültecinin büyük bölümünün, BMMYK'nin de katkısıyla yıl sonuna kadar ülkelerine geri gönderilmesi hedefleniyor. Ancak BMMYK'nin Pakistan'da sadece iki geri gönderme merkezi bulunuyor. Bunlardan biri Peşaver'de, diğeri de Belucistan eyaletinin başkenti Kuetta'da yer alıyor.
Halihazırda hizmet veren merkezler, her gün yaklaşık 500 aileyi Afganistan'a gönderiyor.
Geri gönderme merkezi önündeki dram
Peşaver'deki geri gönderme merkezinin yer aldığı Çamkani bölgesindeki zorlu yaşam şartları, yüzlerce çocuk ve diğer korunmasız mültecinin sağlığını riske atıyor. Afgan mültecilerin onay süreci için beklediği alanda hijyen en önemli sorunlardan biri. Tüberküloz gibi bulaşıcı hastalıklar taşıyan bazı yaşlılar, merkezdeki onay sürecinin bazen günlerce sürmesi nedeniyle yol boyunca sıralanan, eşya yüklü kamyonların gölgesinde bekliyor.
Merkez önünde, kavurucu sıcakta, günlerce bebekleriyle beklemek zorunda kalan kadınlar, süreçten en çok etkilenenler arasında bulunuyor. Kadınlar, en çok bebeklerini emzirmek için ayrı bir bölüm bulunmamasından şikayetçi.
Merkezin dışında bekleyen mülteciler için içme suyu ve acil sağlık hizmeti de bulunmuyor. Dışarıda bekleyen mülteciler, dışarıda uyumak zorunda kalıyor.
Güvenlik önlemleri yetersiz
Geri gönderme merkezi dışındaki güvenlik önlemleri de yetersiz kalıyor. Merkezin girişinde ve çevresinde yaklaşık 10 polis görev yapıyor. Merkeze girip çıkanlar, herhangi bir güvenlik taramasından geçmiyor.
Pakistan hükümeti, ülkedeki mültecilerin 31 Aralık 2016'ya kadar ana vatanlarına dönmelerini hedefliyor. Söz konusu tarih, Afgan mülteciler üzerinde büyük bir baskı oluşturuyor. BMMYK de geri dönüşleri teşvik etmek için ülkesine dönen mültecilerin her birine verilen para desteğini 400 dolara çıkardı.
BMMYK Pakistan sözcüsü Dünya Aslam Han, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Peşaver'deki merkezlerinde birtakım zorluklarla karşılaştıklarını ancak durumu kontrol etmek için çalışanların büyük gayret gösterdiğini belirtti.
"Afganistan'a dönmek isteyen mültecilerin sayısındaki artış dolayısıyla geri gönderme merkezi personelimizin çalışma günlerini ve saatlerini arttırdık." diyen Han, merkez dışında bekleyen Afgan mültecilerin durumunu düzeltmek için de birtakım çalışmalar yürüttüklerini söyledi.
Milyonlarca kişinin mülteci durumuna düştüğü Afganistan, Suriye’deki savaşın yol açtığı sığınmacı krizinin gölgesinde kaldı. Afgan uzmanlar, ülkelerinde sorunlar nedeniyle yerlerinden olan insanların sorunlarının artık dünya kamuoyunda gündeme gelmediğine dikkati çekiyor.
Yıllardır devam eden işgal ve savaş nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan ve sığındıkları ülkelerden kendi topraklarına dönmeye başlayan Afganlar, imkansızlıklar içerisinde hayata tutunmaya çalışıyor. Afgan hükümetinin maddi imkansızlıktan ötürü yeterince kaynak ayıramaması ve BMMYK'nin olanaklarının kısıtlılığı da yurtlarına dönen Afganları kendi başlarına mücadele etmek zorunda bırakıyor.