İsrail Dışişleri Direktörü Dore Gold’un ‘İsrail ile Türkiye’nin İran ve IŞİD gibi ortak tehditlerle karşı karşıya olduğu’nu savunarak yaptığı: “Umarım Türkiye ile anlaşmazlıklarımızı geride bırakacak bir yol buluruz.” açıklamasının ardından Al Jazeera’ye konuşan dışişleri kaynakları, İran ile P5+1 ülkelerinin yaptığı anlaşmanın ve IŞİD’in saldırılarının ardından İsrail’e karşı tutumun değişmediğini belirtti.
Kaynaklar: “Bizim normalleşme meselesindeki tavrımız ve görüşlerimiz aslında çok net. Normalleşme ancak İsrail tarafınca gerekli adımlar atıldığında gerçekleşecek bir durum.” dedi.
Dore Gold ve Türkiye Dışişleri Bakanlık Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu’nun haziran ayında Roma’da yaptığı görüşmenin ardından Dışişleri Bakanlık Sözcüsü Tanju Bilgiç, normalleşme için görüşmelerin daha önce de yapıldığını belirtmişti. Türkiye’nin görüşlerinin İsrail tarafından bilindiğini ve adım atma sırasının İsrail’de olduğunu söylemişti.
İsrail’den ‘Normalleşme’ Açıklaması
Türkiye-İsrail ilişkilerinin yeniden normalleştirilmesi için haziran ayında Roma'da Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile görüşen İsrail Dışişleri Direktörü Dore Gold, salı günü gazetecilere açıklama yaptı. Gold Türkiye ve İsrail ilişkilerine değinerek: "Özellikle IŞİD ve İran tarafından olmak üzere Türkiye ve İsrail'in karşı karşıya kaldığı ortak tehditler var. Hepsinin de üstünde İran çok etkin ve Türkiye'yi zayıflatmaya çalışıyor. Umarım anlaşmazlıklarımızı geride bırakmanın bir yolunu buluruz." dedi.
İsrailli diplomat Ankara-Tel Aviv arasındaki ilişkileri normalleştirme çabalarına ilişkin de: "Bence ilerleme kaydedip kaydedemeyeceğimizi görmek ve yeni bir sayfa açabilmek için iki tarafta da çabalar var." açıklamasında bulundu.
Türkiye-İsrail Hattında Zemin Yoklanıyor
Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesi için geçen sene yürütülen ancak sonuçlanmayan müzakerelerin yeniden başlaması için bir süredir zemin yoklanıyor.
Haziran ayında Sinirlioğlu ile Gold’un görüşmesinin ardından Al Jazeera’ye bilgi veren diplomatik kaynaklar: “İki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için hareketlenme başladı.” yorumunu yaptı.
Türkiye-İsrail İlişkisinin Tarihi
Gazze ablukasını kırmak için yola çıkan Mavi Marmara gemisine 31 Mayıs 2010’da uluslararası sularda İsrail’in düzenlediği ve on Türkiyelinin öldürülmesiyle sonuçlanan saldırıdan sonra Ankara-Tel Aviv ilişkileri kopma noktasına geldi.
Saldırının ardından Tel Aviv'deki büyükelçisini çeken Türkiye, ilişkilerin normalleşmesi için resmî özür, öldürülenler ve yaralananlar için tazminat ve Gazze’ye yönelik ablukanın kaldırılmasını şart koştu.
Mart 2013’te Netanyahu, o dönem başbakan olan Erdoğan’ı telefonla arayarak özür diledi. Resmî özür yazılı olarak da açıklandı. Ardından Türkiye ile İsrail arasında Gazze ablukasının kalkması ve tazminat için görüşmeler başladı. Görüşmeleri Türkiye Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu yürüttü.
Şubat 2014’e kadar İsrailli ve Türkiyeli yetkililer şartlarda uzlaşmak için görüşmelerini sürdürdü. O dönemde Al Jazeera’ye bilgi veren diplomatik kaynaklar, imzalanacak anlaşmanın metninin neredeyse hazır olduğunu söylemişti. Aynı kaynakların verdiği bilgiye göre, ilişkilerin normalleşmesi için Türkiye’nin ikinci şartı olan tazminatın miktarıyla ilgili anlaşmaya varılmıştı. Üçüncü şart olan Gazze ambargosunun kaldırılması konusunda da iki taraf birbirine yakınlaşmıştı.
Kaynaklar Netanyahu’nun o dönem iç politika endişeleriyle anlaşmayı imzalamaktan kaçındığı bilgisini vermişti.
Anlaşma imzalanamadan, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırısı başladı. Temmuz ayında başlayan ve bir aydan uzun süren saldırıda iki bine yakın Filistinli hayatını kaybetti. Bu saldırıyla birlikte görüşmeler tamamıyla durmuştu.
Kaynak: Al Jazeera